دُعای اُمّ‌داوود یا دعای اِستِفتاح نقل شده از امام صادق علیه‌السلام، از دعاهای مأثور و جزء اعمال ام‌داوود است. اعمال ام‌داوود در پانزدهم ماه رجب به‌جاآورده می‌شود و دعای ام‌داوود جزء پایانی این اعمال است.
| اطلاعات دعا و زیارت | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | دعای اِستِفتاح |
| مأثور/غیرمأثور | مأثور |
| صادره از | امام صادق(ع) |
| راوی | ام‌داوود |
| منابع شیعی | فضائل الاشهر الثلاثه • مصباح المتهجد • اقبال الاعمال |
| منابع سنی | فضائلُ شهرِ رجب (حاکم حَسکانی م۴۹۰ق) |
| زمان | پانزدهم ماه رجب |
| دعاها و زیارات مشهور | |
| دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین | |
به‌سبب آنکه ام داوود مادر رضاعی امام صادق(ع) این دعا را از وی نقل کرده، به دعای ام‌داوود شهرت یافته است. برپایه گزارش شیخ صدوق، امام صادق(ع) این دعا را بسیار ارزشمند توصیف کرده است. برخی از علمای شیعه نیز برای برآورده‌شدن حاجات و دفع ستم، به خواندن آن توصیه کرده‌اند.
فضایل الاشهر الثلاثة نوشته شیخ صدوق، مصباح المُتَهَجِّد تألیف شیخ طوسی و اِقبال الاعمال اثر سید بن طاووس، از منابع حدیثی دعای ام‌داوود هستند. این دعا در یکی از منابع حدیثی اهل‌سنت هم آمده است.
ام داوود
نام ام‌ّداوود، فاطمه یا حبیبه است.[۱] به‌سبب نام فرزندش، داوود بن حسن، به کنیه ام‌داوود معروف شده است.[۲] داوود را از اصحاب امام باقر(ع) یا امام صادق(ع) دانسته‌اند.[۳] ام‌ّداوود، همسر حسن مُثَنّیٰ و مادر رضاعی امام صادق(ع) بوده است.[۴]
ماجرای بیان دعا
داستان دعای ام‌داوود در کتاب‌های فضائل الاشهر الثلاثه (فضایل ماه‌های سه‌گانه) نوشته شیخ صدوق و اقبال الاعمال نوشته سیدبن طاووس به‌تفصیل آمده که خلاصه آن به‌شرح زیر است:
داوود پسر ام‌داوود به‌دست منصور دوانیقی خلیفه عباسی اسیر و به عراق برده می‌شود و تا مدت‌ها خبری از او نمی‌آید. ام‌داوود برای آزادی فرزندش، بارها دعا می‌کند و از اهل‌عبادت هم کمک می‌گیرد؛ اما این اتفاق نمی‌افتد. روزی نزد امام صادق(ع) می‌رود و امام از داوود خبر می‌گیرد. ام‌داوود ماجرا را نقل می‌کند. امام صادق(ع) از او می‌خواهد روزهای سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم ماه رجب را روزه بگیرد و ظهر روز پانزدهم اعمالی را انجام دهد که به اعمال ام‌داوود شهرت پیدا می‌کند. ازجمله آن اعمال، دعای ام‌داوود یا استفتاح است و آن را به او یاد می‌دهد.[۵]
برپایه این دو گزارش، ام‌داوود پس از انجام‌دادن اعمال ام‌داوود، شب در خواب پیامبر(ص) را می‌بیند که به او مژده آزادی فرزندش را می‌دهد و پس از چندی پسرش به خانه برمی‌گردد و می‌گوید که در همان نیمه رجب آزاد شده است.[۶]
فضیلت دعا
طبق گزارش شیخ صدوق، امام صادق(ع) پیش از آموزش دعای ام‌داوود، فضایل آن را هم برای ام‌داوود بیان کرده است؛ ازجمله دعایی است که خداوند درهای آسمان را برای آن باز می‌کند، فرشتگان به اجابت آن بشارت می‌دهند و پاداشی کمتر از بهشت ندارد.[۷]
برخی از علمای بنام شیعه چون شیخ طوسی، سید بن طاووس و محمدباقر مجلسی، دعای ام‌داوود را در رفع گرفتاری و برآورده‌شدن خواسته‌ها و برداشتن ستم، مؤثر دانسته‌اند.[۸]
نحوه خواندن دعا
دعای ام‌داوود در ضمن اعمال ام‌داوود آمده که در ۱۵ رجب انجام می‌شود. این دعا جزء پایانی اعمال ام‌داوود است و پس از به‌جاآوردن سایر اعمال آن خوانده می‌شود.[۹] برای انجام‌دادن اعمال ام‌داوود، ابتدا باید ایام بیض (روزهای سیزدهم، چهاردهم وپانزدهم رجب) را روزه گرفت و در ظهر روز پانزدهم غسل کرد. سپس بعد از خواندن نماز‌های ظهر و عصر و برخی سوره‌های قرآن، دعای ام‌داوود یا استفتاح را خواند.[۱۰]
منابع دعا
دعای ام داوود در منابع روایی مختلف شیعه و یکی از منابع روایی اهل‌سنت آمده است. قدیمی‌ترین منبع، فضائل الاَشهُر الثَّلاثه اثر شیخ صدوق (درگذشت ۳۸۱ق) است. البته در این کتاب تنها سند دعا و ماجرای بیان آن آمده است. شیخ صدوق برای دیدن متن دعا به کتاب دیگر خود، عمل‌السُّنه ارجاع داده که می‌گویند اثری از آن به‌جا نمانده است.[۱۱] منبع دیگر، مصباح المتهجد اثر شیخ طوسی (درگذشت ۴۶۰ق) است که به‌عکسِ کتاب پیش، در آن ماجرای بیان دعا نیامده؛ اما متن دعا به‌عنوان یکی از اعمال نیمه رجب نقل شده است.[۱۲] در اِقبال الاعمال اثر سیدبن طاووس، هم ماجرای بیان دعا و هم متن آن آمده است.[۱۳] حاکم حَسکانی (درگذشت ۴۹۰ق)، از عالمان اهل‌سنت هم در کتاب فضائلُ شهرِ رجب دعا را آورده است.[۱۴]
بَلَدالامین و مصباح اثر کَفعَمی،[۱۵] بِحارالانوار اثر علامه مجلسی[۱۶] و مفاتیح الجِنان[۱۷] اثر شیخ عباس قمی نیز ازجمله منابعی هستند که به‌نقل از کتاب‌های پیشین متن دعا را آورده‌اند.[۱۸]
متن دعا
صَدَقَ اللّٰهُ الْعَظِيمُ الَّذِى لَاإِلٰهَ إِلّا هُوَ الْحَىُّ الْقَيُّومُ ذُوالْجَلالِ وَالْإِكْرامِ، الرَّحْمٰنُ الرَّحِيمُ، الْحَلِيمُ الْكَرِيمُ، الَّذِى لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَىْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ، الْبَصِيرُ الْخَبِيرُ، ﴿شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلَائِكَةُ وَأُولُو الْعِلْمِ قَائِمًا بِالْقِسْطِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ١٨﴾ [آل عمران:18]، وَبَلَّغَتْ رُسُلُهُ الْكِرامُ وَأَنَا عَلَىٰ ذٰلِكَ مِنَ الشَّاهِدِينَ؛
اللّٰهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ، وَلَكَ الْمَجْدُ، وَلَكَ الْعِزُّ، وَلَكَ الْفَخْرُ ، وَلَكَ الْقَهْرُ، ولَكَ النِّعْمَةُ، وَلَكَ الْعَظَمَةُ، وَلَكَ الرَّحْمَةُ، وَلَكَ الْمَهابَةُ، وَلَكَ السُّلْطانُ، وَلَكَ الْبَهاءُ، وَلَكَ الامْتِنانُ، وَلَكَ التَّسْبِيحُ، وَلَكَ التَّقْدِيسُ، وَلَكَ التَّهْلِيلُ، وَلَكَ التَّكْبِيرُ، وَلَكَ مَا يُرىٰ، وَلَكَ مَا لا يُرىٰ، وَلَكَ مَا فَوْقَ السَّماواتِ الْعُلىٰ، وَلَكَ مَا تَحْتَ الثَّرىٰ، وَلَكَ الْأَرَضُونَ السُّفْلىٰ، وَلَكَ الْآخِرَةُ وَالْأُولىٰ، وَلَكَ مَا تَرْضىٰ بِهِ مِنَ الثَّناءِ وَالْحَمْدِ وَالشُّكْرِ وَالنَّعْماءِ .
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ جَبْرَئِيلَ أَمِينِكَ عَلَىٰ وَحْيِكَ، وَالْقَوِيِّ عَلَىٰ أَمْرِكَ، وَالْمُطاعِ فِى سَمَاوَاتِكَ وَمَحالِّ كَراماتِكَ، الْمُتَحَمِّلِ لِكَلِماتِكَ، النَّاصِرِ لِأَنْبِيائِكَ، الْمُدَمِّرِ لِأَعْدائِكَ؛ اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مِيكائِيلَ مَلَكِ رَحْمَتِكَ، وَالْمَخْلُوقِ لِرَأْفَتِكَ، وَالْمُسْتَغْفِرِ الْمُعِينِ لِأَهْلِ طاعَتِكَ .
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ إِسْرافِيلَ حامِلِ عَرْشِكَ، وَصاحِبِ الصُّوْرِ الْمُنْتَظِرِ لِأَمْرِكَ، الْوَجِلِ الْمُشْفِقِ مِنْ خِيفَتِكَ . اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ حَمَلَةِ الْعَرْشِ الطَّاهِرِينَ، وَعَلَى السَّفَرَةِ الْكِرامِ الْبَرَرَةِ الطَّيِّبِينَ، وَعَلَىٰ مَلائِكَتِكَ الْكِرامِ الْكاتِبِينَ، وَعَلَىٰ مَلائِكَةِ الْجِنانِ، وَخَزَنَةِ النِّيرانِ، وَمَلَكِ الْمَوْتِ وَالْأَعْوانِ، يَا ذَا الْجَلالِ وَالْإِكْرامِ.
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ أَبِينا آدَمَ بَدِيعِ فِطْرَتِكَ الَّذِى كَرَّمْتَهُ بِسُجُودِ مَلائِكَتِكَ، وَأَبَحْتَهُ جَنَّتَكَ . اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ أُمِّنا حَوّاءَ، الْمُطَهَّرَةِ مِنَ الرِّجْسِ، الْمُصَفَّاةِ مِنَ الدَّنَسِ، الْمُفَضَّلَةِ مِنَ الْإِنْسِ، الْمُتَرَدِّدَةِ بَيْنَ مَحالِّ الْقُدْسِ؛
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ هابِيلَ وَشَيْثٍ وَ إِدْرِيسَ وَنُوحٍ وَهُودٍ وَصالِحٍ وَ إِبْراهِيمَ وَ إِسْماعِيلَ وَ إِسْحاقَ وَيَعْقُوبَ وَيُوسُفَ وَالْأَسْباطِ وَلُوطٍ وَشُعَيْبٍ وَأَيُّوْبَ وَمُوسىٰ وَهارُونَ وَيُوشَعَ وَمِيشا وَالْخِضْرِ وَذِى الْقَرْنَيْنِ وَيُونُسَ وَ إِلْياسَ وَالْيَسَعَ وَذِى الْكِفْلِ وَطالُوتَ وَداوُدَ وَسُلَيْمانَ وَزَكَرِيَّا وَشَعْيا وَيَحْيىٰ وَتُورَخَ وَمَتّى وَ إِرْمِيا وَحَيْقُوقَ وَدانِيالَ وَعُزَيْرٍ وَعِيسىٰ وَشَمْعُونَ وَجِرْجِيسَ وَالْحَوارِيِّينَ وَالْأَتْباعِ وَخالِدٍ وَحَنْظَلَةَ وَلُقْمانَ؛
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَارْحَمْ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ، وَبارِكْ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ كَما صَلَّيْتَ وَرَحِمْتَ وَبارَكْتَ عَلَىٰ إِبْراهِيمَ وَآلِ إِبْراهِيمَ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ . اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَى الْأَوْصِياءِ وَالسُّعَداءِ وَالشُّهَداءِ وَأَئِمَّةِ الْهُدىٰ؛
اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَى الْأَبْدالِ وَالْأَوْتادِ وَالسُّيَّاحِ وَالْعُبَّادِ وَالْمُخْلِصِينَ وَالزُّهَّادِ وَأَهْلِ الْجِدِّ وَالاجْتِهادِ، وَاخْصُصْ مُحَمَّداً وَأَهْلَ بَيْتِهِ بِأَفْضَلِ صَلَواتِكَ، وَأَجْزَلِ كَراماتِكَ، وَبَلِّغْ رُوحَهُ وَجَسَدَهُ مِنِّى تَحِيَّةً وَسَلاماً، وَزِدْهُ فَضْلاً وَشَرَفاً وَكَرَماً حَتّىٰ تُبَلِّغَهُ أَعْلىٰ دَرَجاتِ أَهْلِ الشَّرَفِ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالْمُرْسَلِينَ وَالْأَفاضِلِ الْمُقَرَّبِينَ،
اللّٰهُمَّ وَصَلِّ عَلَىٰ مَنْ سَمَّيْتُ وَمَنْ لَمْ أُسَمِّ مِنْ مَلائِكَتِكَ وَأَنْبِيائِكَ وَرُسُلِكَ وَأَهْلِ طاعَتِكَ، وَأَوْصِلْ صَلَواتِى إِلَيْهِمْ وَ إِلىٰ أَرْواحِهِمْ وَاجْعَلْهُمْ إِخْوانِى فِيكَ، وَأَعْوانِى عَلَىٰ دُعائِكَ .
اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْتَشْفِعُ بِكَ إِلَيْكَ، وَبِكَرَمِكَ إِلىٰ كَرَمِكَ، وَبِجُودِكَ إِلىٰ جُودِكَ، وَبِرَحْمَتِكَ إِلىٰ رَحْمَتِكَ، وَبِأَهْلِ طاعَتِكَ إِلَيْكَ؛ وَأَسْأَلُك اللّٰهُمَّ بِكُلِّ ما سَأَلَكَ بِهِ أَحَدٌ مِنْهُمْ مِنْ مَسْأَلَةٍ شَرِيفَةٍ غَيْرِ مَرْدُودَةٍ، وَبِما دَعَوْكَ بِهِ مِنْ دَعْوَةٍ مُجابَةٍ غَيْرِ مُخَيَّبَةٍ،
يَا اللّٰهُ يَا رَحْمٰنُ يَا رَحِيمُ يَا حَلِيمُ يَا كَرِيمُ يَا عَظِيمُ يَا جَلِيلُ يَا مُنِيلُ يَا جَمِيلُ يَا كَفِيلُ يَا وَكِيلُ يَا مُقِيلُ يَا مُجِيرُ يَا خَبِيرُ يَا مُنِيرُ يَا مُبِيرُ يَا مَنِيعُ يَا مُدِيلُ يَا مُحِيلُ يَا كَبِيرُ يَا قَدِيرُ يَا بَصِيرُ يَا شَكُورُ يَا بَرُّ يَا طُهْرُ يَا طاهِرُ يَا قاهِرُ يَا ظاهِرُ يَا باطِنُ يَا ساتِرُ
يَا مُحِيطُ يَا مُقْتَدِرُ يَا حَفِيظُ يَا مُتَجَبِّرُ يَا قَرِيبُ يَا وَدُودُ يَا حَمِيدُ يَا مَجِيدُ يَا مُبْدِئُ يَا مُعِيدُ يَا شَهِيدُ يَا مُحْسِنُ يَا مُجْمِلُ يَا مُنْعِمُ يَا مُفْضِلُ يَا قابِضُ يَا باسِطُ يَا هادِى؛
يَا مُرْسِلُ يَا مُرْشِدُ يَا مُسَدِّدُ يَا مُعْطِى يَا مانِعُ يَا دافِعُ يَا رافِعُ يَا باقِى يَا واقِى يَا خَلَّاقُ يَا وَهَّابُ يَا تَوَّابُ يَا فَتَّاحُ يَا نَفَّاحُ يَا مُرْتاحُ يَا مَنْ بِيَدِهِ كُلُّ مِفْتاحٍ يَا نَفَّاعُ يَا رَؤُوفُ يَا عَطُوفُ يَا كافِى يَا شافِى يَا مُعافِى يَا مُكافِى يَا وَفِىُّ يَا مُهَيْمِنُ يَا عَزِيزُ يَا جَبّارُ يَا مُتَكَبِّرُ
يَا سَلامُ يَا مُؤْمِنُ يَا أَحَدُ يَا صَمَدُ يَا نُورُ يَا مُدَبِّرُ يَا فَرْدُ يَا وِتْرُ يَا قُدُّوسُ يَا ناصِرُ يَا مُؤْ نِسُ يَا باعِثُ يَا وارِثُ يَا عالِمُ يَا حاكِمُ يَا بادِى يَا مُتَعالِى يَا مُصَوِّرُ يَا مُسَلِّمُ يَا مُتَحَبِّبُ يَا قائِمُ يَا دائِمُ يَا عَلِيمُ يَا حَكِيمُ يَا جَوادُ يَا بارِئُ يَا بارُّ يَا سارُّ يَا عَدْلُ يَا فاصِلُ يَا دَيَّانُ يَا حَنَّانُ يَا مَنَّانُ؛
يَا سَمِيعُ يَا بَدِيعُ يَا خَفِيرُ يَا مُعِينُ يَا ناشِرُ يَا غافِرُ يَا قَدِيمُ يَا مُسَهِّلُ يَا مُيَسِّرُ يَا مُمِيتُ يَا مُحْيِى يَا نافِعُ يَا رازِقُ يَا مُقْتَدِرُ يَا مُسَبِّبُ يَا مُغِيثُ يَا مُغْنِى يَا مُقْنِى يَا خالِقُ يَا راصِدُ يَا واحِدُ يَا حاضِرُ يَا جابِرُ يَا حافِظُ يَا شَدِيدُ يَا غِياثُ يَا عائِدُ يَا قابِضُ
يَا مَنْ عَلا فَاسْتَعْلىٰ فَكانَ بِالْمَنْظَرِ الْأَعْلىٰ قَرُبَ فَدَنا، وَبَعُدَ فَنَأَىٰ، وَعَلِمَ السِّرَّ وَأَخْفىٰ، يَا مَنْ إِلَيْهِ التَّدْبِيرُ وَلَهُ الْمَقادِيرُ، وَيا مَنِ الْعَسِيرُ عَلَيْهِ سَهْلٌ يَسِيرٌ، يَا مَنْ هُوَ عَلَىٰ مَا يَشاءُ قَدِيرٌ، يَا مُرْسِلَ الرِّياحِ، يَا فالِقَ الْإِصْباحِ، يَا باعِثَ الْأَرْواحِ، يَا ذَا الْجُودِ وَالسَّماحِ، يَا رادَّ مَا قَدْ فاتَ، يَا ناشِرَ الْأَمْواتِ، يَا جامِعَ الشَّتاتِ؛
يَا رازِقَ مَنْ يَشاءُ بِغَيْرِ حِسابٍ، وَيا فاعِلَ مَا يَشاءُ كَيْفَ يَشاءُ، وَيا ذَا الْجَلالِ وَالْإِكْرامِ، يَا حَىُّ يَا قَيُّومُ، يَا حَيّاً حِينَ لا حَىَّ، يَا حَىُّ يَا مُحْيِىَ الْمَوْتىٰ، يَا حَىُّ لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ بَدِيعُ السَّماواتِ وَالْأَرْضِ .
يَا إِلٰهِى وَسَيِّدِى صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَارْحَمْ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ، وَبارِكْ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، كَما صَلَّيْتَ وَبارَكْتَ وَرَحِمْتَ عَلَىٰ إِبْراهِيمَ وَآلِ إِبْراهِيمَ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ، وَارْحَمْ ذُلِّى وَفاقَتِى وَفَقْرِى وَانْفِرادِى وَوَحْدَتِى، وَخُضُوعِى بَيْنَ يَدَيْكَ، وَاعْتِمادِى عَلَيْكَ، وَتَضَرُّعِى إِلَيْكَ؛
أَدْعُوكَ دُعاءَ الْخاضِعِ الذَّلِيلِ الْخاشِعِ الْخائِفِ الْمُشْفِقِ الْبائِسِ الْمَهِينِ الْحَقِيرِ الْجائِعِ الْفَقِيرِ الْعائِذِ الْمُسْتَجِيرِ الْمُقِرِّ بِذَنْبِهِ، الْمُسْتَغْفِرِ مِنْهُ، الْمُسْتَكِينِ لِرَبِّهِ، دُعاءَ مَنْ أَسْلَمَتْهُ ثِقَتُهُ وَرَفَضَتْهُ أَحِبَّتُهُ، وَعَظُمَتْ فَجِيعَتُهُ، دُعاءَ حَرِقٍ حَزِينٍ ضَعِيفٍ مَهِينٍ بائِسٍ مُسْتَكِينٍ بِكَ مُسْتَجِيرٍ .
اللّٰهُمَّ وَأَسْأَلُك بِأَنَّكَ مَلِيكٌ وَأَنَّكَ مَا تَشاءُ مِنْ أَمْرٍ يَكُونُ، وَأَنَّكَ عَلَىٰ مَا تَشاءُ قَدِيرٌ . وَأَسْأَلُك بِحُرْمَةِ هٰذَا الشَّهْرِ الْحَرامِ، وَالْبَيْتِ الْحَرامِ، وَالْبَلَدِ الْحَرامِ، وَالرُّكْنِ وَالْمَقامِ، وَالْمَشاعِرِ الْعِظامِ، وَبِحَقِّ نَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ عَلَيْهِ وَآلِهِ السَّلامُ؛
يَا مَنْ وَهَبَ لِآدَمَ شَيْثاً، وَلِإِ بْراهِيمَ إِسْماعِيلَ وَ إِسْحاقَ، وَيَا مَنْ رَدَّ يُوسُفَ عَلَىٰ يَعْقُوبَ، وَيا مَنْ كَشَفَ بَعْدَ الْبَلاءِ ضُرَّ أَيُّوْبَ، يَا رادَّ مُوسىٰ عَلَىٰ أُمِّهِ، وَزائِدَ الْخِضْرِ فِى عِلْمِهِ، وَيا مَنْ وَهَبَ لِداوُدَ سُلَيْمانَ، وَلِزَكَرِيَّا يَحْيىٰ، وَ لِمَرْيَمَ عِيسىٰ، يَا حافِظَ بِنْتِ شُعَيْبٍ، وَيا كافِلَ وَلَدِ أُمِّ مُوسىٰ أَسْأَلُك أَنْ تُصَلِّىَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَغْفِرَ لِى ذُنُوبِى كُلَّها، وَتُجِيرَنِى مِنْ عَذابِكَ، وَتُوجِبَ لِى رِضْوانَكَ وَأَمانَكَ وَ إِحْسانَكَ وَغُفْرانَكَ وَجِنانَكَ .
وَأَسْأَلُك أَنْ تَفُكَّ عَنِّى كُلَّ حَلْقَةٍ بَيْنِى وَبَيْنَ مَنْ يُؤْذِينِى؛ وَتَفْتَحَ لِى كُلَّ بابٍ، وَتُلَيِّنَ لِى كُلَّ صَعْبٍ، وَتُسَهِّلَ لِى كُلَّ عَسِيرٍ، وَتُخْرِسَ عَنِّى كُلَّ ناطِقٍ بِشَرٍّ، وَتَكُفَّ عَنِّى كُلَّ باغٍ، وَتَكْبِتَ عَنِّى كُلَّ عَدُوٍّ لِى وَحاسِدٍ، وَتَمْنَعَ مِنِّى كُلَّ ظالِمٍ، وَتَكْفِيَنِى كُلَّ عائِقٍ يَحُولُ بَيْنِى وَبَيْنَ حاجَتِى وَيُحاوِلُ أَنْ يُفَرِّقَ بَيْنِى وَبَيْنَ طاعَتِكَ وَيُثَبِّطَنِى عَنْ عِبادَتِكَ .
يَا مَنْ أَلْجَمَ الْجِنَّ الْمُتَمَرِّدِينَ، وَقَهَرَ عُتاةَ الشَّياطِينِ، وَأَذَلَّ رِقابَ الْمُتَجَبِّرِينَ، وَرَدَّ كَيْدَ الْمُتَسَلِّطِينَ عَنِ الْمُسْتَضْعَفِينَ، أَسْأَلُك بِقُدْرَتِكَ عَلَىٰ مَا تَشاءُ، وَتَسْهِيلِكَ لِما تَشاءُ كَيْفَ تَشاءُ أَنْ تَجْعَلَ قَضاءَ حاجَتِى فِيما تَشاءُ.
سپس بر زمین سجده کن و دو طرف رخسار خود را بر خاک بگذار و بگو:
اللّٰهُمَّ لَكَ سَجَدْتُ، وَبِكَ آمَنْتُ، فَارْحَمْ ذُلِّي وَفاقَتِي وَاجْتِهادِي وَتَضَرُّعِي وَمَسْكَنَتِي وَفَقْرِي إِلَيْكَ يَا رَبِّ.
سپس بر زمین سجده کن و دو طرف رخسار خود را بر خاک بگذار و بگو:
راست فرمود خدای بزرگ که معبودی جز او نیست، خدای زنده و به خود پاینده، دارای بزرگی و رأفت و محبت، مهربان و بخشنده، بردبار و مهمان‌نواز که چیزی همانند او نیست و او شنوای دانای بینای آگاه است، ﴿خداوند درحالی‌که [به کارگردانی در همۀ امورِ هستی] قائم به عدالت است، [با زبانِ وحی و نظام استوار آفرینش و وحدتِ حاکمیت در خلقت] گواهی می‌دهد که هیچ معبودی جز او نیست و فرشتگان و دانشمندان نیز [گواهی می‌دهند که] جز او معبودی وجود ندارد، [معبودی] که توانای شکست‌ناپذیر و حکیم است﴾ و پیامبران بزرگوارش این حقیقت را به مردم رساندند و من بر این واقعیت از گواهانم؛
خدایا! فقط [این حقایق] ویژۀ توست، سپاس و بزرگواری و عزّت و افتخار و چیرگی و نعمت و عظمت و رحمت و متانت و سلطنت و زیبایی و نعمت‌بخشی و تنزیه و تقدیس و یکتایی و بزرگی و دیدنی‌ها و نادیدنی‌ها و آنچه بر فراز آسمان‌های بلند است و آنچه در اعماق زمین است و زمین‌های فروتر و آخرت و دنیا و آنچه به آن خشنود شوی از ثنا و ستایش و سپاس و نعمت‌ها،
خدایا! بر جبرئیل درود فرست، آن فرشته امین بر وحی‌ات و نیرومند بر انجام فرمانت و فرمان‌بردار در آسمان‌ها و جایگاه‌های کراماتت، حمل کننده کلماتت، یاور پیامبرانت، نابود کننده دشمنانت؛ خدایا، بر میکائیل درود فرست آن فرشته رحمتت، آفریده‌ای برای نمایش رأفتت و آمرزش‌خواه و یاور اهل طاعتت،
خدایا! بر اسرافیل درود فرست، آن فرشته حمل‌کننده عرشت و صاحب صور (شیپور) قیامت، آن چشم به راه فرمانت، اندیشناک و بیمناک از هراست، خدایا درود فرست بر حاملان عرش، آن حاملان پاک نهاد و بر سفیران بزرگوار، آن نیکان پاکیزه و بر فرشتگانت آن بزرگواران نویسنده اعمال بندگان و بر فرشتگان بهشت و گماشتگان بر دوزخ و فرشته مرگ و یارانش، ای صاحب عظمت و رأفت و محبت،
خدایا! درود فرست بر پدرمان آدم، پدیده آفرینشت که او را گرامی داشتی با سجده فرشتگانت و بهشت را به او بخشیدی، خدایا! بر مادرمان حوّا درود فرست، آن پاکیزه از پلیدی و صفا یافته از چرکی و برتر از آدمیان و گردش کننده در جایگاه‌های مقدّس؛
خدایا! درود فرست بر هابیل و شیث و ادریس و نوح و هود و صالح و ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و یوسف و اسباط و لوط و شعیب و ایوب و موسی و هارون و یوشع و میشا و خضر و ذی القرنین و یونس و الیاس و یسع و ذی الکفل و طالوت و داود و سلیمان و زکرّیا و شعیا و یحیی و تورخ و متی و ارمیا و حیقوق و دانیال و عُزَیر و عیسی و شمعون و جرجیس و حواریون و پیروان و خالد و حنظله و لقمان؛
خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و بر محمّد و خاندان محمّد رحمت فرست و بر محمّد و خاندان محمّد برکت فرست، آن‌چنان‌که درود و رحمت و برکت بر ابراهیم و خاندان ابراهیم فرستادی، به‌حقیقت تویی ستوده و بزرگوار، خدایا! درود فرست بر جانشینان و سعادتمندان و شهیدان و امامان هدایتگر؛
خدایا! درود فرست بر ابدال و اوتاد و جهانگردان و عبادت‌کنندگان و مخلصان و پارسایان و اهل کوشش و تلاش و محمّد و اهل‌بیتش را ویژه گردان به برترین درودهایت و بزرگ‌ترین کراماتت و بر روح و جسمش از سوی من تحیت و سلام رسان و او را آن‌چنان فضل و شرف و کرامت بیافزایی که او را به بالاترین درجات اهل شرف از پیامبران و فرستادگان و برترین بندگان مقربّت برسانی،
خدایا! درود فرست بر آنکه نام بردم و بر آنکه نام نبردم از فرشتگانت و پیامبرانت و رسولانت و اهل طاعتت و درودهایم را بر ایشان و بر ارواحشان برسان و آنان را برادرانم در آستانت و یارانم بر درخواست از حضرتت قرار بده،
خدایا! وساطت می‌خواهم از تو به‌سوی تو و از کرمت به‌سوی کرمت و از جودت به‌سوی جودت و از رحمتت به‌سوی رحمتت و از اهل طاعتت به سویت؛ و از تو می‌خواهم همۀ آنچه را که یکی از بندگان شایسته‌ات از تو درخواست کرده، درخواست برتری افزایی که مردود نشده و می‌خوانمت به آنچه تو را بدان خوانده‌اند، خواندنی که اجابت شده و به نومیدی نرسیده،
ای خدا، ای بخشنده، ای مهربان، ای بردبار، ای مهمان‌نواز، ای بزرگ، ای باشکوه، ای بخشنده، ای زیبا، ای سرپرست، ای کارگشا، ای برگیرنده لغزش‌ها، ای پناه ده، ای آگاه، ای روشنی‌بخش، ای نابودکننده، ای والا مقام، ای چرخاننده، ای دگرگون‌ساز، ای بزرگ، ای توانا، ای بینا، ای که بر عمل اندک پاداش فراوان دهی، ای نیکوکردار، ای پاکی، ای پاک، ای چیره، ای پیدا، ای پنهان،
ای پرده‌پوش، ای فراگیر، ای توانمند، ای نگهبان، ای بزرگ‌منش، ای نزدیک، ای مهرورز، ای ستوده، ای بزرگوار، ای آغازگر، ای بازگرداننده، ای گواه، ای احسان کننده، ای زیبایی‌بخش، ای عطا بخش، ای فزونی‌بخش، ای گیرنده، ای دهنده، ای هدایتگر؛
ای فرستنده، ای ارشاد کننده، ای استوارساز، ای عطا کننده، ای منع کننده، ای دفع کننده، ای بلندی‌بخش، ای همیشگی، ای نگهدار، ای آفریننده، ای بسیار بخشنده، ای توبه‌پذیر، ای کارگشا، ای افزون‌دهنده، ای نشاط آفرین، ای آنکه هر کلیدی به دست اوست، ای بسیار سود رسان، ای مهرورز، ای بسیار با محبت، ای کفایت‌کننده، ای شفابخش، ای تندرستی‌بخش، ای پاداش‌دهنده، ای کمال بخش، ای چیره، ای توانمند، ای جبران‌کننده، ای بزرگ‌منش،
ای سلام، ای ایمنی‌بخش، ای یکتا، ای بی‌نیاز، ای نور، ای تدبیرگر، ای فرد، ای تک، ای قدوس، ای یاور، ای همدم، ای برانگیزنده، ای وارث، ای دانا، ای فرمان‌ده، ای آغازگر، ای برتر، ای صورتگر، ای سلامتی‌بخش، ای دوستی‌ورز، ای پایدار، ای همیشه، ای دانا، ای فرزانه دانا، ای بخشنده، ای آفریننده، ای نیکوکار، ای شادی‌افزا، ای دادگر، ای داور، ای پاداش دهنده، ای پرمهر، ای بسیار احسان‌کننده؛
ای شنوا، ای نوآور، ای پشتیبان، ای یاور، ای زندگی‌بخش مردگان، ای آمرزنده، ای دیرینه، ای آسانی‌بخش، ای هموار کننده، ای میراننده، ای زنده کننده، ای سودبخش، ای روزی بخش، ای قدرتمند، ای سبب‌ساز، ای فریادرس، ای بی‌نیازکننده، ای دارایی‌بخش، ای آفریننده، ای در کمین، ای یگانه، ای حاضر، ای جبران کننده، ای نگهدار، ای استوار، ای فریادرس، ای بازگرداننده، ای گیرنده،
ای که بلندی گرفت و بر فراز آمد، پس در چشم انداز برتر جای گرفت، ای آنکه نزدیک شد پس در کنار آمد و دور شد پس نایافتنی شد و نهان و ناپیداتر را دانست، ای آنکه تدبیر امور با اوست و اندازه‌ها به دست او، ای آنکه هر دشواری بر او سهل و آسان است، ای آنکه بر هرچه بخواهد تواناست، ای فرستنده بادها، ای شکافنده روشنی بامداد، ای برانگیزنده ارواح، ای صاحب جود و بخشش، ای بازگرداننده آنچه از دست رفته، ای زنده کننده مردگان، ای گردآورنده پراکنده‌ها؛
ای روزی‌بخش بی‌حساب به هرکه خواهی، ای انجام‌دهنده آنچه خواهی هرگونه که خواهی، ای صاحب بزرگی و رأفت و محبت، ای زنده‌ی به خود پاینده، ای زنده آنگاه که نباشد زنده، ای زنده کننده مردگان، ای زنده‌ای که معبودی جز تو نیست، پدیدآورنده آسمان‌ها و زمین،
ای خدای من و آقای من، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و بر محمّد و خاندان محمّد رحمت فرست و بر محمّد و خاندان محمّد برکت فرست، آن‌چنان‌که درود و برکت و رحمت خویش را بر ابراهیم و خاندان ابراهیم فرستادی، به یقین که ستوده و بزرگواری و رحمت آر بر خواری و نداری و تهیدستی من و بر تک بودن و تنهایی و فروتنی من در برابرت و بر اعتمادم بر تو و زاری‌ام به درگاهت؛
تو را می‌خوانم، خواندن آن فروتن خوار افتادۀ ترسان بیمناک دلسوز بی‌نوا خوار و کوچک گرسنه‌ی تهیدست، پناهندۀ پناه‌خواه، معترف به گناه، آمرزش‌خواه از گناه، درمانده به درگاه پروردگارش، می‌خوانمت خواندن آنکه معتمدانش او را واگذاشته‌اند و دوستانش او را ترک گفته‌اند و درد جانکاهش بزرگ شده، می‌خوانمت خواندن آن دل‌سوخته غمگین ناتوان بی‌مقدار بی‌نوای درمانده پناه‌جوی به تو،
خدایا! از تو می‌خواهم به‌حق اینکه فرمانروایی و آنچه بخواهی می‌شود و بر آنچه بخواهی توانایی و از تو می‌خواهم به احترام این ماه محترم و خانه محترم و شهر محترم و رکن و مقام و مشاعر بزرگ و به‌حق پیامبرت محمّد که بر او و خاندانش سلام؛
ای آنکه به آدم شیث را بخشید و به ابراهیم اسماعیل و اسحاق را و ای آنکه یوسف را به یعقوب بازگرداند و ای آنکه بدحالی ایوب را پس از آزمون برطرف ساخت، ای بازگرداننده موسی به مادرش و فزونی‌بخش دانش خضر، ای آنکه سلیمان را به داود بخشید و یحیی را به زکریا و عیسی را به مریم، ای نگهدار دختر شعیب، ای سرپرست فرزند مادر موسی، از تو می‌خواهم بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و همه گناهان مرا بیامرزی و از عذابت پناهم دهی و مرا مستوجب خشنودی و ایمنی و احسان و آمرزش و بهشت خویش قرار دهی
و از تو درخواست می‌کنم هر حلقه‌ای که میان من و آزاردهنده من است باز کنی؛ و هر دری را برایم باز کنی و هر سختی را برایم آسان نمایی و هر مشکلی را برایم هموار سازی و زبان هر بدگوی از من را ناگویا کنی و هر متجاوزی را از من بازداری و هر دشمن و حسود بر من را نابود کنی و هر ستمگری را از من بازداری و مرا از هر مانعی که بین من و حاجتم حائل می‌شود و می‌خواهد بین من و طاعتت جدایی اندازد و از عبادتت بازدارد بازداری،
ای آنکه پریان سرکش را مهار کردی و شیاطین متکبّر را شکست دادی و گردن گردنکشان را به خاک ذلّت افکندی و بداندیشی چیره‌جویان را از مستضعفان بازگرداندی، از تو می‌خواهم با قدرتت بر هرچه می‌خواهی و آسان نمودنت هرچه را بخواهی به هرگونه که بخواهی اینکه برآوردن حاجتم را در زمره آنچه می‌خواهی قرار دهی.
سپس بر زمین سجده کن و دو طرف رخسار خود را بر خاک بگذار و بگو:
خدایا! برای تو سجده کردم و به تو ایمان آوردم، پس رحمت آور بر خواری‌ام و تنگدستی‌ام و کوششم و زاری‌ام و درماندگی‌ام و نیازم به سویت ای پروردگار من.
پانویس
- ↑ امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۷۶.
- ↑ امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۳، ص۴۷۶.
- ↑ امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۶، ص۳۶۸.
- ↑ امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۶ق، ج۶، ص۳۶۸.
- ↑ نگاه کنید به صدوق، فضائل الاشهر الثلاثه، ۱۳۹۶ق، ص۳۳و۳۴؛ سید بن طاووس، اقبالالاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۲۴۱و۲۴۲.
- ↑ نگاه کنید به صدوق، فضائل الاشهر الثلاثه، ۱۳۹۶ق، ص۳۳و۳۴؛ سید بن طاووس، اقبالالاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۲۵۰و۲۵۱.
- ↑ صدوق، فضائل الاشهر الثلاثه، ۱۳۹۶ق، ص۳۴.
- ↑ اکبری و ربیع‌نتاج، «کاوشی در دعای ام‌داوود»، ص۸۲.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، ذیل «اعمال ام‌داوود».
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، ذیل «اعمال ام‌داوود».
- ↑ اکبری و ربیع‌نتاج، «کاوشی در دعای ام‌داوود»، ص۸۸.
- ↑ نگاه کنید به شیخ طوسی،مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۸۰۷-۸۱۲.
- ↑ نگاه کنید به سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۲۴۲-۲۴۸.
- ↑ اکبری و ربیع‌نتاج، «کاوشی در دعای ام‌داوود»، ص۸۸-۹۱.
- ↑ نگاه کنید به کفعمی، المصباح، ۱۴۰۵ق، ص۵۳۰-۵۳۵؛ کفعمی، البلد الامین، ۱۴۱۸ق، ۱۸۰-۱۸۳.
- ↑ نگاه کنید به مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۵، ص۴۰۰-۴۰۳.
- ↑ قمی، عباس، مفاتیح‌الجنان، ذیل اعمال ام‌داوود.
- ↑ اکبری و ربیع‌نتاج، «کاوشی در دعای ام‌داوود»، ص۹۰و۹۱.
منابع
- اکبری، زهرا، و سیدعلی‌اکبر ربیع‌نتاج، «کاوشی در دعای ام‌داوود»، در مجله سفینه، تهران، مؤسسه فرهنگی نبأ مبین، شماره ۳۶، پاییز ۱۳۹۱.
- امین، سیدمحسن، اعیان‌الشیعه، تحقیق حسن الامین، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۰۶ق.
- سیدبن طاووس، على بن موسی، الإقبال بالأعمال الحسنه، تحقیق جواد قیومى اصفهانى، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، چاپ اول، ۱۳۷۶ش.
- شیخ صدوق، محمد بن على، فضائل الأشهر الثلاثة، تحقیق و تصحیح غلامرضا عرفانیان یزدى، قم، کتابفروشى داورى، چاپ اول، ۱۳۹۶ق.
- طوسى، محمد بن الحسن، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، بیروت، مؤسسه فقه الشیعة، ۱۴۱۱ق.
- قمی، عباس، مفاتیح الجنان، اسوه، قم. بی‌تا.
- کفعمى، ابراهیم بن على عاملی، البلد الأمین و الدرع الحصین، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.
- کفعمى، ابراهیم بن على عاملی، مصباح الکفعمی، قم دارالرضی، چاپ دوم، ۱۴۰۵ق.
- مجلسى، محمدباقر، بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، تحقیق جمعى از محققان، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.