پرش به محتوا

لبیک یا حسین: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌ترتفاوت با ویرایش جدیدتر ←
دیداریویکی‌متن
Golpoor (بحث | مشارکت‌ها)
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۲٬۰۰۵ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Golpoor (بحث | مشارکت‌ها)
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۲٬۰۰۵ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸: خط ۸:
این شعار کاربرد فراوانی در مراسم [[سوگواری محرم|سوگواری]] و ابراز ارادت به امام حسین(ع) در کشورهای مختلف داشته و در حوزه فرهنگ و هنر و همچنین حوادث انقلابی نیز مورد استفاده قرار گرفته است.
این شعار کاربرد فراوانی در مراسم [[سوگواری محرم|سوگواری]] و ابراز ارادت به امام حسین(ع) در کشورهای مختلف داشته و در حوزه فرهنگ و هنر و همچنین حوادث انقلابی نیز مورد استفاده قرار گرفته است.
==معرفی==
==معرفی==
لبیک یا حسین یکی از عبارت‌های معروف جریان [[کربلا]] و [[واقعه کربلا|واقعه عاشورا]]<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/1417169 «شرح لبیک یا حسین بخش اول: نوشتاری از استاد هادی سروش»، شفقنا].</ref> و به معنای اجابت دعوت [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] قلمداد شده است.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5552800 «شعار «لبیک یا حسین» به معنای اجابت دعوت سیدالشهدا(ع) است»، خبرگزاری مهر].</ref> [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] در طول سفر از [[مکه]] به [[عراق]] چندین مرتبه [[مسلمان|مسلمانان]] را به یاری خود فرا خواند.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5552800 «شعار «لبیک یا حسین» به معنای اجابت دعوت سیدالشهدا(ع) است»، خبرگزاری مهر].</ref> از جمله در مکه که گفت: من به نقطه‌ای می‌روم که گرگان گرسنه بیابان بندبند من را پاره می‌کنند و می‌درند... هر کس حاضر است خون خود را در راه ما بدهد به [[کربلا]] بیاید و اگر این یاتصمیم را ندارد، برگردد.<ref>حلوانی، نزهة الناظر، ۱۴۰۸ق، ص۸۶؛ ابن‌طاووس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۶۰.</ref> یا طی [[نامه امام حسین(ع) به اشراف بصره|نامه‌ای به اشراف بصره]] آنها را به یاری خود طلبید.<ref>ابن طاووس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۳۸.</ref> معروف‌ترین دعوت امام حسین(ع) در [[روز عاشورا]] با جمله «[[هل من ناصر ینصرنی]]» رقم خورده است.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۷۶ش، ص۴۷۱.</ref>
لبیک یا حسین یکی از عبارت‌های معروف جریان [[کربلا]] و [[واقعه کربلا|واقعه عاشورا]]<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/1417169 «شرح لبیک یا حسین بخش اول: نوشتاری از استاد هادی سروش»، شفقنا].</ref> و به معنای اجابت دعوت [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] قلمداد شده است.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5552800 «شعار «لبیک یا حسین» به معنای اجابت دعوت سیدالشهدا(ع) است»، خبرگزاری مهر].</ref> [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] در طول سفر از [[مکه]] به [[عراق]] چندین مرتبه [[مسلمان|مسلمانان]] را به یاری خود فرا خواند.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5552800 «شعار «لبیک یا حسین» به معنای اجابت دعوت سیدالشهدا(ع) است»، خبرگزاری مهر].</ref> از جمله در مکه گفت: من به نقطه‌ای می‌روم که گرگان گرسنه بیابان بندبند من را پاره می‌کنند و می‌درند... هر کس حاضر است خون خود را در راه ما بدهد به [[کربلا]] بیاید.<ref>حلوانی، نزهة الناظر، ۱۴۰۸ق، ص۸۶؛ ابن‌طاووس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۶۰.</ref> یا طی [[نامه امام حسین(ع) به اشراف بصره|نامه‌ای به اشراف بصره]] آنها را به یاری خود طلبید.<ref>ابن طاووس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۳۸.</ref> معروف‌ترین دعوت امام حسین(ع) در [[روز عاشورا]] رقم خورده است که مردم را به یاری خود و دفاع از [[اهل‌بیت(ع)|خاندان پیامبر]] فراخواند.<ref>ابن‌طاووس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۱۱۶؛ ابن‌نما حلی، مثیر الاحزان، ۱۴۰۶ق، ص۷۰.</ref> این دعوت امام به [[هل من ناصر ینصرنی]] که نقل به معنای عبارات امام است، شهرت دارد.<ref>محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۷۶ش، ص۴۷۱.</ref>


گفته شده شیعیان پس از واقعه عاشورا با ذکر لبیک یا حسین با امام اعلام همبستگی می‌کنند<ref>[https://www.razavi.news/fa/news/18379 «لبیک یا حسین موجب ماندگاری گفتمان عاشورایی است»، خبرگزاری رضوی].</ref> و اعلام می‌کنند که حاضرند همچون یاران امام حسین(ع) که جان، مال و فرزندان خود را در راه امام حسین(ع) فدا کنند.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5552800 «شعار «لبیک یا حسین» به معنای اجابت دعوت سیدالشهدا(ع) است»، خبرگزاری مهر].</ref> این شعار<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5552800 «شعار «لبیک یا حسین» به معنای اجابت دعوت سیدالشهدا(ع) است»، خبرگزاری مهر].</ref> به‌عنوان یک شعار جهانی،<ref>[https://www.isna.ir/news/1400052819815 «شعار لبیک یا حسین جهانی شده است»، ایسنا].</ref> عاشورا را یک جریان مستمر تاریخی معرفی کرده<ref>[https://shiaarts.ir/news/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D9%82%D8%A7%D8%A8%D8%AA%DB%8C-%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%C2%AB%D9%84%D8%A8%DB%8C%DA%A9-%DB%8C%D8%A7-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%C2%BB «فراخوان رقابتی حروف نگاری لبیک یا حسین»، کانون هنری شیعی].</ref> که اختصاص به زمان خاصی در تاریخ ندارد.<ref>[https://www.razavi.news/fa/news/18379 «لبیک یا حسین موجب ماندگاری گفتمان عاشورایی است»، خبرگزاری رضوی].</ref>   
شیعیان پس از واقعه عاشورا با ذکر لبیک یا حسین با امام اعلام همبستگی می‌کنند<ref>[https://www.razavi.news/fa/news/18379 «لبیک یا حسین موجب ماندگاری گفتمان عاشورایی است»، خبرگزاری رضوی].</ref> و اعلام می‌کنند که حاضرند همچون یاران امام حسین(ع)، جان، مال و فرزندان خود را در راه امام حسین(ع) فدا کنند.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5552800 «شعار «لبیک یا حسین» به معنای اجابت دعوت سیدالشهدا(ع) است»، خبرگزاری مهر].</ref>
 
=== جایگاه ===
گفته شده این شعار<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5552800 «شعار «لبیک یا حسین» به معنای اجابت دعوت سیدالشهدا(ع) است»، خبرگزاری مهر].</ref> به‌عنوان یک شعار جهانی،<ref>[https://www.isna.ir/news/1400052819815 «شعار لبیک یا حسین جهانی شده است»، ایسنا].</ref> اختصاص به زمان خاصی در تاریخ نداشته<ref>[https://www.razavi.news/fa/news/18379 «لبیک یا حسین موجب ماندگاری گفتمان عاشورایی است»، خبرگزاری رضوی].</ref> و عاشورا را یک جریان مستمر تاریخی معرفی کرده است؛<ref>[https://shiaarts.ir/news/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D9%82%D8%A7%D8%A8%D8%AA%DB%8C-%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%81-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%C2%AB%D9%84%D8%A8%DB%8C%DA%A9-%DB%8C%D8%A7-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%C2%BB «فراخوان رقابتی حروف نگاری لبیک یا حسین»، کانون هنری شیعی].</ref> بنابراین علاوه بر تضمین بقای عاشورا<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5552800 «شعار «لبیک یا حسین» به معنای اجابت دعوت سیدالشهدا(ع) است»، خبرگزاری مهر].</ref> سبب ماندگاری گفتمان عاشورایی شده است.<ref>[https://www.razavi.news/fa/news/18379 «لبیک یا حسین موجب ماندگاری گفتمان عاشورایی است»، خبرگزاری رضوی].</ref>
 
عزت و آبرومندی، دوری از ذلت و خواری،<ref>[https://rasanews.ir/fa/news/299665 «شعار لبیک یا حسین مبارزه با استکبار ستیزی است»، خبرگزاری رسا].</ref> مبارزه با [[ظلم]] و جان دادن در راه حق،<ref>[https://rasanews.ir/fa/news/299665 «شعار لبیک یا حسین مبارزه با استکبار ستیزی است»، خبرگزاری رسا].</ref> رهایی از همه قدرت‌ها،<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/1426759 ««لبیک یا حسین یعنی رهایی از همه قدرت ها: نوشتاری از استاد هادی سروش – بخش هفتم»، شفقنا].</ref> خنثی‌کننده توطئه دشمنان<ref>[https://hajj.ir/fa/71504 «لبیک یا حسین خنثی کننده توطئه دشمنان است»، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت].</ref> و از بین‌برنده هیمنه استکبار<ref>[https://zarinkhabar.ir/%D8%B4%D8%B9%D8%A7%D8%B1-%D9%84%D8%A8%DB%8C%DA%A9-%DB%8C%D8%A7-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%87%DB%8C%D9%85%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%A9%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D8%B1%D9%87/ «شعار ” لبیک یا حسین” هیمنه استکبار را درهم‌شکسته است»، زرین خبر].</ref> از پیامدهای شعار لبیک یا حسین دانسته شده است؛ به همین علت این شعار را نمادی برای استکبارستیزی و تن ندادن به ذلت و خواری قلمداد کرده‌اند.<ref>[https://rasanews.ir/fa/news/299665 «شعار لبیک یا حسین مبارزه با استکبار ستیزی است»، خبرگزاری رسا].</ref> عده‌ای از کارشناسان، پیروزی، استحکام و انتشار [[انقلاب اسلامی ایران]] را در پرتو عمل به شعار لبیک یا حسین دانسته‌اند.<ref>[https://rasanews.ir/fa/news/299665 «شعار لبیک یا حسین مبارزه با استکبار ستیزی است»، خبرگزاری رسا].</ref>   


=== لبیک در متون دینی ===
=== لبیک در متون دینی ===
لغت‌شناسان ریشه لبیک را به معنای اطاعت<ref>فراهیدی، کتاب العین، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۳۴۱.</ref> و اجابت<ref>ازهری، تهذیب اللغة، بیروت، ج۱۵، ص۲۴۲.</ref> دانسته و معتقدند معنای واژه «لبیک» که در اصل «لَبَّا لَکَ» بوده،<ref>ازهری، تهذیب اللغة، بیروت، ج۱۵، ص۲۴۲.</ref> مقیم شدن برای اطاعت و اجابت شخص است<ref>[جوهری، الصحاح، بیروت، ج۱، ص۲۱۶؛ صاحب بن عباد، المحیط فی اللغة، ۱۴۱۴ق، ج۱۰، ص۳۱۲.</ref> که در پاسخ به هر ندا دهنده‌ای، گفته می‌شود.<ref>فیروزآبادی، القاموس المحیط، بیروت، ج۱، ص۱۲۷، «الب»</ref> و در طول تاریخ برای اجابت خواسته دیگران به‌کار رفته است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۸۴؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۹۲؛ ابن‌اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۳، ص۳۰۰.</ref>
لغت‌شناسان ریشه لبیک را به معنای اطاعت<ref>فراهیدی، کتاب العین، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۳۴۱.</ref> و اجابت<ref>ازهری، تهذیب اللغة، بیروت، ج۱۵، ص۲۴۲.</ref> دانسته و معتقدند معنای واژه «لبیک» که در اصل «لَبَّا لَکَ» بوده،<ref>ازهری، تهذیب اللغة، بیروت، ج۱۵، ص۲۴۲.</ref> مقیم شدن برای اطاعت و اجابت شخص است<ref>[جوهری، الصحاح، بیروت، ج۱، ص۲۱۶؛ صاحب بن عباد، المحیط فی اللغة، ۱۴۱۴ق، ج۱۰، ص۳۱۲.</ref> که در پاسخ به هر ندا دهنده‌ای، گفته می‌شود.<ref>فیروزآبادی، القاموس المحیط، بیروت، ج۱، ص۱۲۷، «الب»</ref> و در طول تاریخ برای اجابت خواسته دیگران به‌کار رفته است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۸۴؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۹۲؛ ابن‌اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۳، ص۳۰۰.</ref>


این واژه با عنوان [[تلبیه]] (لَبَّیک الّلهُمَّ لَبَّیک، لَبَّیک لاشَریک لَک لَبَّیک) در [[احرام]] بستن [[حج تمتع]] و [[عمره]] به کار رفته است.<ref>شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۲۲۶؛ فاضل هندی، کشف اللثام، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۲۰؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۸، ص۳-۴.</ref> چنان‌که [[اصحاب پیامبر]] نیز در مواقع مختلف<ref>برای نمونه نگاه کنید به: مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۳۶۹؛ ج۱۲، ص۳۷۶؛ ج۱۳، ص۳۷۹؛ بیهقی، دلائل النبوة، ۱۴۰۵ق، ج۵، ص۱۷۴؛ بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۴۸.</ref> از جمله [[غزوه حنین]] برای اجابت خواسته ایشان از تعبیر لبیک استفاده کرده‌اند.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۰۰-۹۰۱؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۷۵-۷۶.</ref>  بنابراین ادعای [[وهابیت]] مبنی بر [[شرک]] بودن به‌کارگیری این اصطلاح برای غیر [[خدا]]، مردود دانسته شده است<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/1417169 «شرح لبیک یا حسین بخش اول: نوشتاری از استاد هادی سروش»، شفقنا].</ref>  
این واژه با عنوان [[تلبیه]] (لَبَّیک الّلهُمَّ لَبَّیک، لَبَّیک لاشَریک لَک لَبَّیک) در [[احرام]] بستن [[حج تمتع]] و [[عمره]] به کار رفته است.<ref>شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۲۲۶؛ فاضل هندی، کشف اللثام، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۲۰؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۸، ص۳-۴.</ref> [[اصحاب پیامبر]] نیز در مواقع مختلف<ref>برای نمونه نگاه کنید به: مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۳۶۹؛ ج۱۲، ص۳۷۶؛ ج۱۳، ص۳۷۹؛ بیهقی، دلائل النبوة، ۱۴۰۵ق، ج۵، ص۱۷۴؛ بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۴۸.</ref> از جمله [[غزوه حنین]] برای اجابت خواسته ایشان از تعبیر لبیک استفاده کرده‌اند؛<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۰۰-۹۰۱؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۷۵-۷۶.</ref>  بنابراین ادعای [[وهابیت]] مبنی بر [[شرک]] بودن به‌کارگیری این اصطلاح برای غیر [[خدا]]، مردود دانسته شده است<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/1417169 «شرح لبیک یا حسین بخش اول: نوشتاری از استاد هادی سروش»، شفقنا].</ref>  


در یکی از [[زیارت‌نامه]] های [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] که منتسب به [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] است، به‌عنوان یکی از آداب زیارت از [[زیارت|زائران]] خواسته شده تا پس از هفت مرتبه [[تکبیر]] و [[تهلیل]] و [[تحمید]]، هفت مرتبه عبارت  ''لَبَّيْكَ داعِي اللهِ'' را تکرار کنند.<ref>ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۲۳۰.</ref> در [[زیارت رجبیه امام حسین(ع)]] نیز امام با عبارت «لبیک یا داعی الله» مورد خطاب قرار گرفته است.<ref>ابن‌طاووس، إقبال الاعمال، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۷۱۳-۷۱۴؛ شهید اول، المزار، ۱۴۱۰ق، ص۱۴۲.</ref> در [[دعای عهد]] نیز به لبیک گفتن دعوت [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام زمان(عج)]] اشاره شده است.<ref>ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۶۶۶-۶۶۳؛ کفعمی، المصباح، ۱۴۰۵ق، ص۵۵۲-۵۵۰.</ref>
در یکی از [[زیارت‌نامه]] های [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] که منتسب به [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] است، به‌عنوان یکی از آداب زیارت از [[زیارت|زائران]] خواسته شده تا پس از هفت مرتبه [[تکبیر]] و [[تهلیل]] و [[تحمید]]، هفت مرتبه عبارت  ''لَبَّيْكَ داعِي اللهِ'' را تکرار کنند.<ref>ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۲۳۰.</ref> در [[زیارت رجبیه امام حسین(ع)]] نیز امام با عبارت «لبیک یا داعی الله» مورد خطاب قرار گرفته است.<ref>ابن‌طاووس، إقبال الاعمال، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۷۱۳-۷۱۴؛ شهید اول، المزار، ۱۴۱۰ق، ص۱۴۲.</ref> در [[دعای عهد]] نیز به لبیک گفتن دعوت [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام زمان(عج)]] اشاره شده است.<ref>ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۶۶۶-۶۶۳؛ کفعمی، المصباح، ۱۴۰۵ق، ص۵۵۲-۵۵۰.</ref>

نسخهٔ ‏۲۹ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۵۰

سوگواری محرم
تابلوی عصر عاشورا
تابلوی عصر عاشورا یکی از آثار نگارگری محمود فرشچیان
رویدادها
نامه‌های کوفیان به امام حسین(ع) • نامه امام حسین(ع) به اشراف بصره • روز عاشورا • واقعه کربلا • واقعه عاشورا (از نگاه آمار) • روزشمار واقعه عاشورا • اسیران کربلا
افراد
امام حسین(ع) • علی اکبر • علی‌اصغر • عباس بن علی • حضرت زینب(س) • سکینه بنت حسین • فاطمه دختر امام حسین • مسلم بن عقیل • شهیدان کربلا • اسیران کربلا
جای‌ها
حرم امام حسین(ع) • تل زینبیه • حرم حضرت عباس(ع) • گودال قتلگاه • بین‌الحرمین • نهر علقمه
مناسبت‌ها
تاسوعا • عاشورا • دهه محرم • اربعین • دهه صفر
مراسم
مرثیه‌خوانی • نوحه • تعزیه • روضه • زنجیرزنی • سینه‌زنی • سقاخانه • سنج و دمام • دسته عزاداری • شام غریبان • تشت‌گذاری • نخل‌گردانی • قمه‌زنی • راهپیمایی اربعین • تابوت‌گردانی • مراسم تابوت

لَبَّیک‌َ یا حسین (اجابت می‌کنم تو را ای حسین) شعاری جهانی که دوستداران امام حسین(ع) در پاسخ به دعوت امام به‌کار می‌برند. امام حسین(ع) چندین مرتبه مسلمانان را به یاری فراخواند که معروف‌ترین آن در روز عاشورا بود که مسلمانان را به یاری خود و خاندان پیامبر دعوت کرد.

هدف از به‌کارگیری این شعار اعلام وفاداری و همبستگی با امام و همچنین یاری او تا پای جان دانسته شده است. گفته شده شعار لبیک یا حسین، عاشورا را یک جریان مستمر تاریخی معرفی کرده و سبب ماندگاری گفتمان عاشورایی شده است. این شعار نمادی برای استکبارستیزی و مبارزه با ظلم و نپذیرفتن ذلت و خواری قلمداد شده است.

واژه «لبیک» در طول تاریخ از سوی مسلمانان مورد استفاده قرار گرفته است؛ چنان‌که اصحاب پیامبر نیز برای اجابت دعوت حضرت محمد(ص) از آن استفاده کردند؛ بنابراین ادعای وهابیت مبنی بر شرک بودن به‌کارگیری این اصطلاح برای غیر خدا مردود دانسته شده است. لبیک در یکی از زیارت‌نامه های امام حسین(ع) که منتسب به امام صادق(ع) است، به‌عنوان یکی از آداب زیارت ذکر شده و از زائران خواسته شده تا هفت مرتبه آن را تکرار کنند. در زیارت رجبیه امام حسین(ع) نیز امام با عبارت «لبیک یا داعی الله» مورد خطاب قرار گرفته است. این شعار کاربرد فراوانی در مراسم سوگواری و ابراز ارادت به امام حسین(ع) در کشورهای مختلف داشته و در حوزه فرهنگ و هنر و همچنین حوادث انقلابی نیز مورد استفاده قرار گرفته است.

معرفی

لبیک یا حسین یکی از عبارت‌های معروف جریان کربلا و واقعه عاشورا[۱] و به معنای اجابت دعوت امام حسین(ع) قلمداد شده است.[۲] امام حسین(ع) در طول سفر از مکه به عراق چندین مرتبه مسلمانان را به یاری خود فرا خواند.[۳] از جمله در مکه گفت: من به نقطه‌ای می‌روم که گرگان گرسنه بیابان بندبند من را پاره می‌کنند و می‌درند... هر کس حاضر است خون خود را در راه ما بدهد به کربلا بیاید.[۴] یا طی نامه‌ای به اشراف بصره آنها را به یاری خود طلبید.[۵] معروف‌ترین دعوت امام حسین(ع) در روز عاشورا رقم خورده است که مردم را به یاری خود و دفاع از خاندان پیامبر فراخواند.[۶] این دعوت امام به هل من ناصر ینصرنی که نقل به معنای عبارات امام است، شهرت دارد.[۷]

شیعیان پس از واقعه عاشورا با ذکر لبیک یا حسین با امام اعلام همبستگی می‌کنند[۸] و اعلام می‌کنند که حاضرند همچون یاران امام حسین(ع)، جان، مال و فرزندان خود را در راه امام حسین(ع) فدا کنند.[۹]

جایگاه

گفته شده این شعار[۱۰] به‌عنوان یک شعار جهانی،[۱۱] اختصاص به زمان خاصی در تاریخ نداشته[۱۲] و عاشورا را یک جریان مستمر تاریخی معرفی کرده است؛[۱۳] بنابراین علاوه بر تضمین بقای عاشورا[۱۴] سبب ماندگاری گفتمان عاشورایی شده است.[۱۵]

عزت و آبرومندی، دوری از ذلت و خواری،[۱۶] مبارزه با ظلم و جان دادن در راه حق،[۱۷] رهایی از همه قدرت‌ها،[۱۸] خنثی‌کننده توطئه دشمنان[۱۹] و از بین‌برنده هیمنه استکبار[۲۰] از پیامدهای شعار لبیک یا حسین دانسته شده است؛ به همین علت این شعار را نمادی برای استکبارستیزی و تن ندادن به ذلت و خواری قلمداد کرده‌اند.[۲۱] عده‌ای از کارشناسان، پیروزی، استحکام و انتشار انقلاب اسلامی ایران را در پرتو عمل به شعار لبیک یا حسین دانسته‌اند.[۲۲]

لبیک در متون دینی

لغت‌شناسان ریشه لبیک را به معنای اطاعت[۲۳] و اجابت[۲۴] دانسته و معتقدند معنای واژه «لبیک» که در اصل «لَبَّا لَکَ» بوده،[۲۵] مقیم شدن برای اطاعت و اجابت شخص است[۲۶] که در پاسخ به هر ندا دهنده‌ای، گفته می‌شود.[۲۷] و در طول تاریخ برای اجابت خواسته دیگران به‌کار رفته است.[۲۸]

این واژه با عنوان تلبیه (لَبَّیک الّلهُمَّ لَبَّیک، لَبَّیک لاشَریک لَک لَبَّیک) در احرام بستن حج تمتع و عمره به کار رفته است.[۲۹] اصحاب پیامبر نیز در مواقع مختلف[۳۰] از جمله غزوه حنین برای اجابت خواسته ایشان از تعبیر لبیک استفاده کرده‌اند؛[۳۱] بنابراین ادعای وهابیت مبنی بر شرک بودن به‌کارگیری این اصطلاح برای غیر خدا، مردود دانسته شده است[۳۲]

در یکی از زیارت‌نامه های امام حسین(ع) که منتسب به امام صادق(ع) است، به‌عنوان یکی از آداب زیارت از زائران خواسته شده تا پس از هفت مرتبه تکبیر و تهلیل و تحمید، هفت مرتبه عبارت لَبَّيْكَ داعِي اللهِ را تکرار کنند.[۳۳] در زیارت رجبیه امام حسین(ع) نیز امام با عبارت «لبیک یا داعی الله» مورد خطاب قرار گرفته است.[۳۴] در دعای عهد نیز به لبیک گفتن دعوت امام زمان(عج) اشاره شده است.[۳۵]

شعار لبیک یا حسین به خط ثلث، اثر برگزیده فراخوان حروف‌نگاری لبیک یا حسین.[۳۶]

کاربست شعار

شعار لبیک یا حسین در مراسم عزاداری و ابراز ارادت به امام حسین(ع) و همچنین در حوزه فرهنگی و هنری و حوادث انقلابی مورد استفاده قرار گرفته است.

در مراسم عزاداری

سید حسن نصرالله:
الگو:شعر۲

گفته شده عزاداری محرم با شعار لبیک یا حسین آغاز می‌شود و اوج طرح این شعار در روز عاشورا است.[۳۷] شعار لبیک یا حسین در مراسم عزاداری مردم کشورهای مختلف چون نیجریه،[۳۸] ترکیه،[۳۹] لبنان،[۴۰] عراق و ایران و حتی کشورهای اروپایی چون هلند[۴۱] سر داده شده است. در روز عاشورا مردم عراق از جمله اهالی طویریج[۴۲] و قبیله بنی‌اسد[۴۳] هنگام ورود به حرم امام حسین(ع) این شعار را سر می‌دهند؛ چنان‌که به‌صورت گسترده در ایام اربعین نیز مورد استفاده زائران قرار گرفته است.[۴۴] این شعار در مراسم سوگواری مردم ایران نیز مورد استفاده قرار گرفته[۴۵] و حتی برخی از اجتماعات بزرگ به «اجتماع لبیک یا حسین» نام‌گذاری شده است؛[۴۶] چنان‌که در قالب پویش مردمی به صورت یکپارچه از پشت‌بام و پنجره منازل، کوچه و خیابان‌های شهر، مساجد و هیئت‌های مذهبی گفته شده است.[۴۷] مسلمانان نیجریه نیز که خود را وارثان جون شهید قلمداد می‌کنند، معتقدند همان‌گونه که او با لبیک دعوت امام حسین(ع)، جانش را فدای امام کرد، آنها نیز حاضرند با ذکر لبیک یا حسین جان خود را فدای امام کنند.[۴۸]

در فرهنگ و هنر

شعار لبیک یا حسین علاوه بر بازتاب در اشعار شاعران،[۴۹] در حوزه‌های مختلف فرهنگی و هنری بازتاب داشته و آثار گوناگونی با عنوان «لبیک یا حسین» خلق شده است. نماهنگ «لبیک یا حسین» با صدای صادق آهنگران از جمله این آثار است که به مناسبت ایام اربعین، توسط باشگاه ترانه و موسیقی راه، تولید شده است.[۵۰] در حوزه خطاطی نیز علاوه بر ثبت آثار گوناگون با عبارت لبیک یا حسین، فراخوان‌هایی برای حروف‌نگاری این جمله شکل گرفته است.[۵۱]

در حوادث گوناگون

این شعار در اتفاقات مختلف کشورها مورد استفاده قرار گرفته است. پس از اعلام حکم جهاد توسط آیت‌الله سیدعلی سیستانی برای مقابله با گروه تروریستی داعش، مردم عراق با سر دادن شعار لبیک یا حسین از آن استقبال کردند[۵۲] و در عملیات علیه داعش به‌کار بردند.[۵۳] استفاده از این شعار در مراسم مختلف همچون تشییع پیکر شهدای مقاومت در ایران،[۵۴] عراق[۵۵] و لبنان[۵۶] مورد استفاده قرار گرفته است. سید حسن نصرالله در یکی از سخنرانی‌های خود با خطاب قراردادن آمریکایی‌ها به تشریح معنای لبیک یا حسین پرداخت که مورد توجه رسانه‌ها و فضای مجازی قرار گرفت.[۵۷] این سخنرانی به همراه سخنرانی‌های دیگر او که در مناسبت‌های مرتبط با عاشورا از سال ۱۴۳۲ق تا ۱۴۳۵ق ایراد گردید، در قالب کتابی با عنوان «لبیک یا حسین: گفتارهای عاشورایی سیدحسن نصرالله» چاپ شده است.[۵۸]

پانویس

  1. ↑ «شرح لبیک یا حسین بخش اول: نوشتاری از استاد هادی سروش»، شفقنا.
  2. ↑ «شعار «لبیک یا حسین» به معنای اجابت دعوت سیدالشهدا(ع) است»، خبرگزاری مهر.
  3. ↑ «شعار «لبیک یا حسین» به معنای اجابت دعوت سیدالشهدا(ع) است»، خبرگزاری مهر.
  4. ↑ حلوانی، نزهة الناظر، ۱۴۰۸ق، ص۸۶؛ ابن‌طاووس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۶۰.
  5. ↑ ابن طاووس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۳۸.
  6. ↑ ابن‌طاووس، اللهوف، ۱۳۴۸ش، ص۱۱۶؛ ابن‌نما حلی، مثیر الاحزان، ۱۴۰۶ق، ص۷۰.
  7. ↑ محدثی، فرهنگ عاشورا، ۱۳۷۶ش، ص۴۷۱.
  8. ↑ «لبیک یا حسین موجب ماندگاری گفتمان عاشورایی است»، خبرگزاری رضوی.
  9. ↑ «شعار «لبیک یا حسین» به معنای اجابت دعوت سیدالشهدا(ع) است»، خبرگزاری مهر.
  10. ↑ «شعار «لبیک یا حسین» به معنای اجابت دعوت سیدالشهدا(ع) است»، خبرگزاری مهر.
  11. ↑ «شعار لبیک یا حسین جهانی شده است»، ایسنا.
  12. ↑ «لبیک یا حسین موجب ماندگاری گفتمان عاشورایی است»، خبرگزاری رضوی.
  13. ↑ «فراخوان رقابتی حروف نگاری لبیک یا حسین»، کانون هنری شیعی.
  14. ↑ «شعار «لبیک یا حسین» به معنای اجابت دعوت سیدالشهدا(ع) است»، خبرگزاری مهر.
  15. ↑ «لبیک یا حسین موجب ماندگاری گفتمان عاشورایی است»، خبرگزاری رضوی.
  16. ↑ «شعار لبیک یا حسین مبارزه با استکبار ستیزی است»، خبرگزاری رسا.
  17. ↑ «شعار لبیک یا حسین مبارزه با استکبار ستیزی است»، خبرگزاری رسا.
  18. ↑ ««لبیک یا حسین یعنی رهایی از همه قدرت ها: نوشتاری از استاد هادی سروش – بخش هفتم»، شفقنا.
  19. ↑ «لبیک یا حسین خنثی کننده توطئه دشمنان است»، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.
  20. ↑ «شعار ” لبیک یا حسین” هیمنه استکبار را درهم‌شکسته است»، زرین خبر.
  21. ↑ «شعار لبیک یا حسین مبارزه با استکبار ستیزی است»، خبرگزاری رسا.
  22. ↑ «شعار لبیک یا حسین مبارزه با استکبار ستیزی است»، خبرگزاری رسا.
  23. ↑ فراهیدی، کتاب العین، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۳۴۱.
  24. ↑ ازهری، تهذیب اللغة، بیروت، ج۱۵، ص۲۴۲.
  25. ↑ ازهری، تهذیب اللغة، بیروت، ج۱۵، ص۲۴۲.
  26. ↑ [جوهری، الصحاح، بیروت، ج۱، ص۲۱۶؛ صاحب بن عباد، المحیط فی اللغة، ۱۴۱۴ق، ج۱۰، ص۳۱۲.
  27. ↑ فیروزآبادی، القاموس المحیط، بیروت، ج۱، ص۱۲۷، «الب»
  28. ↑ برای نمونه نگاه کنید به: طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۸۴؛ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۹۲؛ ابن‌اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۳، ص۳۰۰.
  29. ↑ شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۲۲۶؛ فاضل هندی، کشف اللثام، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۲۰؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۸، ص۳-۴.
  30. ↑ برای نمونه نگاه کنید به: مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۶، ص۳۶۹؛ ج۱۲، ص۳۷۶؛ ج۱۳، ص۳۷۹؛ بیهقی، دلائل النبوة، ۱۴۰۵ق، ج۵، ص۱۷۴؛ بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۴۸.
  31. ↑ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۹۰۰-۹۰۱؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۷۵-۷۶.
  32. ↑ «شرح لبیک یا حسین بخش اول: نوشتاری از استاد هادی سروش»، شفقنا.
  33. ↑ ابن‌قولویه، کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۲۳۰.
  34. ↑ ابن‌طاووس، إقبال الاعمال، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۷۱۳-۷۱۴؛ شهید اول، المزار، ۱۴۱۰ق، ص۱۴۲.
  35. ↑ ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۶۶۶-۶۶۳؛ کفعمی، المصباح، ۱۴۰۵ق، ص۵۵۲-۵۵۰.
  36. ↑ «فراخوان رقابتی حروف نگاری لبیک یا حسین»، کانون هنری شیعی.
  37. ↑ «تبعیت محض از امام حسین(ع) اثبات عملی شعار «لبیک یا حسین» است»، آستان مقدس حضرت معصومه(س)،
  38. ↑ «بی‎‌توجهی جامعه بین‌‎المللی به نقض حقوق‎ بشری شیعیان نیجریه»، خبرگزاری میزان.
  39. ↑ بدل، «شرایط دینی و مذهبی کشور ترکیه»، ص۲۹۸.
  40. ↑ «دسته‌های عزای عاشورایی در سراسر لبنان»، الکوثر.
  41. ↑ «شعار لبیک یا حسین(ع) و لبیک یا خامنه‌ای در لاهه هلند»، خبرنامه دانشجویان ایران.
  42. ↑ «دسته طویریج دسته‌ای به بلندای چهارده قرن»، خبرآنلاین.
  43. ↑ «فریاد "لبیک یا حسین" زنان قبیله بنی‌اسد در حرم سیدالشهدا طنین‌انداز شد»، خبرگزاری مهر.
  44. ↑ «لبیک یا حسین! لبیک یا مهدی!»، بهایی پژوهی.
  45. ↑ «اجتماع عظیم اردبیلی‌ها در روز تاسوعا با شعار لبیک یا حسین»، خبرآنلاین.
  46. ↑ «لبیک یا حسین موجب ماندگاری گفتمان عاشورایی است»، خبرگزاری رضوی.
  47. ↑ «شعار لبیک یا حسین در سراسر کشور طنین انداز می‌شود / شکوه عزاداری در استان اردبیل بی‌نظیر است»، خبرگزاری تسنیم؛ «ندای لبیک یا حسین در ایران»، خبرگزاری صدا و سیما.
  48. ↑ کردی، «شیعیان نیجریه(فرصت ها، تهدیدها، باورها)»، ص۱۲۳.
  49. ↑ برای نمونه نگاه کنید به: «لبیک یاحسین -(ازعمق جان بگو لبیک یاحسین)»، امام هشت.
  50. ↑ «لبیک یا حسین جدیدترین اثر حاج صادق آهنگران»، رجانیوز.
  51. ↑ «فراخوان رقابتی حروف نگاری لبیک یا حسین»، کانون هنری شیعی.
  52. ↑ «شعار لبیک یا حسین در حرم طنین انداز شد»، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.
  53. ↑ «نام عملیات از "لبیک یا حسین" به "لبیک یا عراق" تغییر کرد»، خبرگزاری جمهور.
  54. ↑ «تشییع پیکر شهید حاج قاسم سلیمانی در مشهد»، افکار نیوز.
  55. ↑ «صحن اباعبدالله؛ لبیک یا حسین در هنگام ورود پیکر شهدا»، راسخون.
  56. ↑ «طنین شعار لبیک یا حسین(ع) در مراسم تشییع شهید «علی یوسف علاء الدین» از رزمندگان حزب‌الله» خبرگزاری دانشجو.
  57. ↑ «رونمایی از کتاب گفتارهای عاشورایی دبیرکل حزب‌الله لبنان»، رجانیوز.
  58. ↑ مرکبی، لبیک یا حسین: گفتارهای عاشورایی سیدحسن نصرالله، تهران، نشر خیمه، ۱۳۹۳ش.

منابع

برگرفته از «https://fa.wikishia.net/w/index.php?title=لبیک_یا_حسین&oldid=1190113»