عَصائِب اَهل الْحَق یا شبکه خزعلی، گروهی شبه‌نظامی در عراق که برای مبارزه با نیروهای آمریکایی و داعش، در سال ۲۰۰۴م توسط قیس الخزعلی (متولد ۱۹۷۴م) روحانی شیعه و سیاستمدار عراقی تأسیس شد. این گروه پس از امضای آتش‌بس و توافق میان مقتدی صدر با دولت عراق و آمریکایی‌ها، از جیش المهدی جدا شد و به مبارزه با نیروهای اشغالگر و تکفیری ادامه داد. عصائب اهل حق در طول مبارزه تا خروج نیروهای آمریکایی و انگلیسی از عراق، حملات متعددی علیه آنان انجام داد و پس از خروج اشغالگران، وارد سیاست و انتخابات شد. این گروه با حضور داعش در سوریه، برای جنگ با نیروهای تکفیری به دیگر گروه‌های جبهه مقاومت پیوست. شبکه العهد، شاخه رسانه‌ای عصائب اهل حق در عراق است.
| گروه شبه‌نظامی شیعه | |
 نشان‌واره عصائب اهل حق | |
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | شبکه خزعلی |
| تأسیس | ۲۰۰۴م |
| بنیانگذار | قیس خزعلی |
| رویکرد | نظامی |
| نوع فعالیت | نظامی • سیاسی |
| گستره فعالیت | عراق • سوریه |
| اهداف | اخراج نیروهای اشغالگر از عراق |
| فعالیت‌ها | حمله به مقر آمریکایی‌ها در کربلا • کشتن فرمانده نظامی آمریکایی در نجف |
| وظایف | مبارزه با آمریکا و داعش |
| مکان | عراق |
| دبیرکل | قیس خزعلی |
| سایر | |
| وضعیت | فعال |
| آثار | شبکه العهد |
| مرتبط | حشد الشعبی • مقاومت اسلامی نجباء • کتائب سیدالشهداء |
| وبگاه | |
معرفی کلی
عصائب اهل حق، یک نیروی شبه‌نظامی و گروه سیاسی شیعه در عراق است که در سوریه نیز فعالیت می‌کند.[۱] این گروه در سال ۲۰۰۴م (۱۳۸۳ش) پس از جدا شدن از جیش المهدی، گروه منتسب به سید مقتدی صدر پایه‌گذاری شد.[۲]
دلیل تشکیل عصائب اهل حق، امضای توافق‌نامه بین سید مقتدی صدر در جیش المهدی با دولت عراق و آمریکایی‌ها بود و شبه‌نظامیانِ گروه به رهبری شیخ قیس خزعلی، با انشعاب از سپاه المهدی همچنان به جنگ با اشغالگران ادامه دادند. از دیگر اعضای تشکیل‌دهنده گروه عصائب چهره‌هایی چون عبدالهادی الدراجی، محمد البهادلی، اکرم الکعبی و عمار الدلفی هستند.[۳]
از این گروه، ابتدا با عنوان «گروه ویژه» یاد می‌شد و سپس به «شبکه خزعلی» شهرت یافت تا اینکه به «عصائب اهل الحق» تغییر نام پیدا کرد.[۴] شبکه ماهواره‌ای العهد، شاخه رسانه‌ای و تلویزیونی عصائب اهل حق است که اخبار مربوط به این گروه را پوشش می‌دهد.[۵]
ساختار نظامی
عصائب اهل حق را با تجربه بالا و تنظیم نظامی محکمی توصیف کرده‌اند که دارای حدود ۱۰ هزار نیرو است و فردی به‌نام شیخ لیث، مسئولیت نظامی آن را بر عهده دارد.[۶] ساختار نظامی این گروه در دو کشور عراق و سوریه عبارت است از؛
- تیپ امام علی(ع)؛ حوزه جنوب عراق استان‌های شیعی بابل، بصره، ذیقار، کربلا، میسان، المثنی، نجف، القادسیه و واسط.
- تیپ امام کاظم(ع)؛ مسئول حوزه غرب بغداد شامل مناطق کاظمین، الرشید، الکرخ و منطقه المنصور.
- تیپ امام هادی(ع)؛ مسئول حوزه شرق بغداد شامل شهرک صدر، بغداد الجدیده، الکراده، الرصافه و الاعظمیه.
- تیپ امام عسکری(ع)؛ مسئول حوزه مرکز عراق شامل مناطق شیعی جنوب دیالی و شهر سامرا در استان صلاح‌الدین و برخی مناطق شیعه‌نشین در نینوا و کرکوک.
- تیپ حیدر کرار؛ مسئول حوزه سوریه غالباً در جنوب دمشق و غرب حلب.[۷]
فعالیت‌های نظامی و سیاسی
عصائب اهل حق بر ضد نیروهای آمریکایی و داعش مبارزه می‌کرد و در سال ۲۰۱۲م با خروج آمریکایی‌ها از عراق وارد سیاست شد و با وجود پایگاه نه‌چندان گسترده، حضور تأثیرگذاری در انتخابات پارلمان عراق داشت.[۸]
از مشهورترین حملات عصائب، یورش به مقر آمریکایی‌ها در کربلا در ۲۰ ژانویه سال ۲۰۰۷م بود. حمله ۱۰ اکتبر ۲۰۰۶م به کمپ فالکون، کشتن فرمانده نظامی آمریکایی در نجف و ساقط کردن یک هلی‌کوپتر انگلیسی در ۶ مه سال ۲۰۰۶م از مجموع حملاتی است که آنها علیه نیروهای اشغالگر ترتیب داده‌اند.[۹]
مبارزه با داعش
با حضور داعش در عراق در سال ۲۰۱۴م، دور جدید فعالیت‌های عصائب اهل حق آغاز شد و وظیفه حفاظت از عتبات را بر عهده گرفت و توانست از مراکز مذهبی و دینی عراق مراقبت کند.[۱۰]
حضور در سوریه
شبه‌نظامیان عصائب اهل حق، در سوریه نیز حضور دارند و در کنار دیگر گروه‌های جبهه مقاومت با تکفیری‌ها می‌جنگند.[۱۱] گفته شده رهبری این گروه در سوریه بر عهده خفاج التیسیری است و مقر آنها در نزدیکی حوزه علمیه زینبیه در منطقه سیده زینب (زینبیه) قرار دارد.[۱۲] برخی اخبار نیز از استقرار شاخه نظامی عصائب اهل الحق به‌نام «تیپ حیدر کرار» در شهر حلب سوریه خبر می‌دهند که فرمانده نظامی آن اکرم الکعبی است.[۱۳]
| ردیف | عنوان | تأسیس | بنیانگذار | شخصیت‌های برجسته | رهبر | مذهب | خاستگاه | نشان‌واره | رسانه |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | جنبش امل | ۱۳۵۳ش | امام موسی صدر | مصطفی چمران | نبیه بری | شیعه | لبنان |  |
تلویزیون NBN |
| ۲ | جنبش جهاد اسلامی فلسطین | ۱۳۶۰ش | فتحی شقاقی | رمضان عبدالله حسام ابوهَربید |
زیاد نَخاله | اهل‌سنت | غزه |  |
شبکه فلسطین الیوم |
| ۳ | حزب‌الله لبنان | ۱۳۶۱ش | سید عباس موسوی سید حسن نصرالله |
نعیم قاسم | شیعه | لبنان |  |
شبکه المنار | |
| ۴ | سازمان بدر | ۱۳۶۴ش | عدنان ابراهیم ابومهدی المهندس |
هادی العامری | شیعه | عراق |  |
شبکه الغدیر | |
| ۵ | حَماس (حركة المقاومة الاسلامية) |
۱۳۶۶ش | شیخ احمد یاسین | عبدالعزیز رنتیسی اسماعیل هنیه یحیی سنوار |
کمیته موقت حماس | اهل‌سنت | فلسطین |  |
|
| ۶ | سپاه قدس | ۱۳۶۹ش | سید علی خامنه‌ای | احمد وحیدی قاسم سلیمانی |
اسماعیل قاآنی | شیعه | ایران |  |
|
| ۷ | انصارالله یمن | ۱۳۶۹ش | حسین الحوثی | بدرالدین الحوثی | عبدالملک الحوثی | زیدیه | یمن |  |
شبکه المسیره |
| ۸ | کتائب حزب‌الله عراق | ۱۳۸۲ش | ابومهدی المهندس | ابوحسین حمیداوی ابوباقر الساعدی ارکان العلاوی |
احمد محسن فرح الحمیداوی | شیعه | عراق |  |
شبکه الاتجاه |
| ۹ | کتائب سیدالشهداء عراق | ۱۳۸۲ش | ابومصطفی خزعلی حاج ابوسیف |
ابوآلاء الولائی | شیعه | عراق |  |
||
| ۱۰ | عصائب اهل الحق | ۱۳۸۳ش | قیس الخزعلی | عبدالهادی الدراجی محمد البهادلی |
قیس الخزعلی | شیعه | عراق | |
شبکه العهد |
| ۱۱ | مقاومت اسلامی نجباء | ۱۳۸۳ش | اکرم الکعبی | ابوعیسی اقلیم مشتاق کاظم الحواری |
اکرم الکعبی | شیعه | عراق |  |
|
| ۱۲ | لشکر زینبیون | ۱۳۹۲ش | گروهی از شیعیان پاکستانی | زینت‌علی جعفری عقید مالک مطهر حسین |
شیعه | پاکستان |  |
||
| ۱۳ | لشکر فاطمیون | ۱۳۹۲ش | تعدادی از رزمندگان افغانستانی | علیرضا توسلی سید محمدحسن حسینی سید احمد سادات |
شیعه | افغانستان |  |
||
| ۱۴ | حشد شعبی | ۱۳۹۳ش | هادی عامری ابومهدی المهندس |
فالح فیاض | شیعه | عراق |  |
پانویس
- ↑ گروه شبه‌نظامی "عصائب اهل حق" کیست؟، سایت ایندیپندنت فارسی.
- ↑ دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۵ش، ج۲۸، ص۷۴۸.
- ↑ خیون، ۱۰۰ عام من الاسلام السیاسی بالعراق، ۲۰۱۳م، ص۴۴۰؛ زبیدی، موسوعة السیاسیة العراقیة، ۲۰۱۳م، ص۴۲۲.
- ↑ عصائب اهل الحق؛ نیرویی ویژه برای مبارزه با تکفیری‌ها و آمریکایی‌ها، خبرگزاری دفاع مقدس.
- ↑ سفیر عربستان در بغداد از شبكه ماهواره ای العهد شكایت كرد، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ ساختار حشد شعبی عراق؛ مهمترین گروه‌های تشکیل‌دهنده آن، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ ساختار حشد شعبی عراق؛ مهمترین گروه‌های تشکیل‌دهنده آن، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ دانشنامه جهان اسلام، ۱۳۷۵ش، ج۲۸، ص۷۴۸.
- ↑ عصائب اهل الحق؛ نیرویی ویژه برای مبارزه با تکفیری‌ها و آمریکایی‌ها، خبرگزاری دفاع مقدس.
- ↑ عصائب اهل الحق؛ نیرویی ویژه برای مبارزه با تکفیری‌ها و آمریکایی‌ها، خبرگزاری دفاع مقدس.
- ↑ گروه شبه‌نظامی "عصائب اهل حق" کیست؟، سایت ایندیپندنت فارسی.
- ↑ گروه شبه‌نظامی "عصائب اهل حق" کیست؟، سایت ایندیپندنت فارسی.
- ↑ ساختار حشد شعبی عراق؛ مهمترین گروه‌های تشکیل‌دهنده آن، خبرگزاری تسنیم.
منابع
- حدادعادل و دیگران، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، ۱۳۷۵ش.
- خیون، رشید، ۱۰۰ عام من الاسلام السیاسی بالعراق، دبی، مرکز المسبار للدراسات والبحوث، ۲۰۱۳م.
- زبیدی، حسن‌لطیف، موسوعة السیاسیة العراقیة، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۲۰۱۳م.
- ساختار حشد شعبی عراق؛ مهمترین گروه‌های تشکیل‌دهنده آن، خبرگزاری تسنیم، تاریخ انتشار: ۲۲ تير ۱۳۹۴ش.
- سفیر عربستان در بغداد از شبكه ماهواره ای العهد شكایت كرد، خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: ۱۵ اسفند ۱۳۹۴ش.
- عصائب اهل الحق؛ نیرویی ویژه برای مبارزه با تکفیری‌ها و آمریکایی‌ها، خبرگزاری دفاع مقدس، تاریخ انتشار: ۲۲ مرداد ۱۴۰۱ش.
- گروه شبه‌نظامی "عصائب اهل حق" کیست؟، سایت ایندیپندنت فارسی، تاریخ انتشار: ۱۴ فروردین ۱۴۰۰ش.