روضه مسلم
روضه حضرت مسلم یادکردن از مصیبت‌ها و رنج‌های مسلم بن عقیل و شهادت وی در کوفه است. روضه مسلم از روضه‌های مرتبط با واقعه کربلا است. معمولا شیعیان در شب و روز عرفه و نیز در شب اول محرم روضه مسلم را می‌خوانند. در این مجالس به تنها بودن مسلم در کوفه، پناه بردن به خانه پیرزنی به نام طوعه، جنگیدن، دستگیری و شهادتش در بالای قصر عبیدالله بن زیاد اشاره می‌شود.
مسلم بن عقیل
مسلم بن عقیل بن ابی طالب، پسر عموی امام حسین(ع) و از یاران او در قیام امام حسین(ع) بر علیه یزید که حدود یک ماه قبل از روز عاشورا در کوفه به شهادت رسید.[۱] مسلم، قبل از حرکت امام حسین(ع) به سوی کوفه، به نمایندگی از وی به کوفه رفت تا اوضاع و شرایط آنجا را مشاهده و پس از اطمینان از درستی ادعایِ دعوت کوفیان به امام حسین(ع) گزارش کند؛ تا امام به آنجا برود.[۲] وی در گزارشی که ۲۷ شب قبل از شهادتش به امام نوشت، از آمادگی کوفیان خبر داد.[۳]
عبیدالله بن زیاد پس از به حکومت رسیدن در کوفه، بیعت کنندگان با مسلم را به مرگ تهدید کرده و به همین علت مردم از اطراف مسلم پراکنده شدند.[۴] مسلم بن عقیل پس از جنگیدن، توسط سربازان عبیدالله بن زیاد دستگیر شد.[۵] پس از دستگیری او را به بالای قصر عبیدالله برده و سرش را از بدنش جدا کرده و ار بالای قصر بدنش را به پایین انداختند.[۶]
بنا بر گزارش برخی منابع از جمله مثیر الأحزان، مسلم در لحظه‌های آخر عمر برای امام حسین(ع) و اهل‌بیتش گریه کرده و از نوشتن نامه به آنها اظهار پشیمانی کرد.[۷] مسلم بن عقیل، روز عرفه در (سال ۶۰ق) به شهادت رسید.[۸]
روضه
در این مجلس روضه‌خوان به ماجرای فرستادن حضرت مسلم به کوفه توسط امام حسین(ع) اشاره می‌کند[۹] و پس از بیان بیعت کوفیان با نماینده امام حسین(ع)، مرثیه تنهایی در کوچه‌های کوفه و رفتن به خانه بانویی به نام طوعه، دستگیری، شیوه شهادت مسلم و آخرین سخنان وی بالای قصر عبیدالله با حالتی سوزناک برای حاضران بیان می‌شود.[۱۰]
معمولا در این گونه مجالس از حضرت مسلم به عنوان اولین شهید واقعه کربلا یاد می‌شود.[۱۱] به همین دلیل شب اول محرم را به روضه وی اختصاص داده شده است[۱۲] اگر چه در شب و روز عرفه که سال‌زور شهادت وی است نیز این روضه خوانده می‌شود.[۱۳]
نمونه‌هایی از اشعار
پانویس
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۳۸۵ق، ص۵۲.
- ↑ دینوری، الأخبار الطوال، ۱۳۳۰ق، ص۲۳۰؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ص۲۹۵-۲۹۷.
- ↑ طبری، تاریخ‌الطبری،۱۳۸۷ش، ج۵، ص۳۹۵.
- ↑ طبری، تاریخ‌الطبری،۱۳۸۷ش، ج۵، ص۳۹۵.
- ↑ طبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ش، ج۵، ص۳۵۰-۳۷۴.
- ↑ مفید، الارشاد، ۱۴۱۴ق، ص۵۳-۶۳؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۶۵.
- ↑ ابن نمای حلی، مثیر الأحزان، ۱۴۰۶ق، ص۳۵؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۳۹۸ق، ج۸، ص۱۵۸.
- ↑ الامین، أعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۵۹۳.
- ↑ حسینی، نغمه‌های محرم، ۱۳۸۱ش، ص۲۱.
- ↑ حسینی، نغمه‌های محرم، ۱۳۸۱ش، ص۲۱؛ حسینی عارف، چهارده روضه صحیح، ۱۳۸۹ق، ص۲۲-۱۸.
- ↑ حافظی، باران اشک، ۱۳۸۰ش، ص۱۷۴.
- ↑ حسینی عارف، چهارده روضه صحیح، ۱۳۸۹ق، ص۱۸.
- ↑ مقدم، نغمه‌های مقدم، ۱۳۷۶ش، ص۱۸۳.
- ↑ مصیبت نامه صغیر اصفهانی، ص۱۳۵
- ↑ مقدم، نغمه‌های مقدم، ۱۳۷۶ش، ص۱۸۴.
منابع
- ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة والنهایة، بیروت، دارالفکر، ۱۳۹۸ق.
- ابن نمای حلی، جعفر بن ابی ابراهیم، مثیر الأحزان، قم، مدرسة الإمام مهدی(عج)، ۱۴۰۶ق.
- ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، تحقیق کاظم المظفر، نجف، منشورات المکتبة الحیدریة، ۱۳۸۵ق.
- الامین، السید محسن، أعیان الشیعة، تحقیق حسن الامین، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۳ق.
- حافظی، محسن، باران اشک، تهران، اسلامیه، ۱۳۸۰ش.
- حسینی، سیدهادی، نغمه‌های محرم(۳)، تهران، پیام مولف، ۱۳۸۱ش.
- حسینی عارف، سیدعلیرضا، چهارده روضه صحیح، قم، سنابل، ۱۳۸۹ش.
- دینوری، ابو حنیفه، الاخبار الطوال، مصر، نشر السعاده، ۱۳۳۰ش.
- صغیراصفهانی، مصیب نامه، اصفهان، انتشارت ثقفی، ۱۳۴۸ش.
- طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد أبو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش.
- مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب ومعادن الجوهر، قم، منشورات دارالهجرة، ۱۴۰۴ق.
- مفید، محمدبن محمد، الإرشاد، بیروت، دار المفید، ۱۴۱۴ق.
- مقدم، سید محمد تقی، نغمه‌های مقدم، مشهد، انتشارات مقدم، ۱۳۷۶ش.
| سنت‌ها و مراسم‌ها | فهرست آیین‌های عاشورایی • سیاه‌پوشی • تشت‌گذاری • زنجیرزنی • سینه‌زنی • سنج و دمام • مرثیه‌خوانی • نوحه‌خوانی • دسته عزاداری • هیئت عزاداری • تعزیه‌خوانی • روضه‌خوانی • مقتل‌خوانی • قمه‌زنی • نخل‌گردانی • تابوت‌گردانی • مراسم‌تابوت • مشعل‌گردانی • حسی • گِل‌مالی • شاخسِی واخسِی • همایش شیرخوارگان • پیاده‌روی اربعین • خیمه‌سوزان • چاووش‌خوانی • عَلَم‌کشی • چهل منبر • یزله‌خوانی • عزاداری طویریج • پرده‌خوانی • یوم‌الحسین • جاماندگان اربعین • یوم العباس • کفن‌پوشی |  |
|---|---|---|
| روضه‌ها | ||
| تعزیه‌ها | ||
| مناسبت‌ها | ||
| مکان‌ها | کربلا • حرم امام حسین(ع) • حرم حضرت عباس(ع) • بین‌الحرمین • تل زینبیه • گودال قتلگاه • کف‌العباس • خرابه شام • خیمه‌گاه • فرات • غاضریه • نهر علقمه • نینوا • حسینیه • تکیه • سقاخانه • امام‌باره • حسینی‌دالان • بازار شام | |
| کتاب‌ها | ||
| آداب | ||
| مرثیه‌ها | ||
| وابسته | سوگواری • مقتل • توغ • زیارت عاشورا • تحریفات عاشورا • ادبیات عاشورایی • موکب • لعن یزید • گریه بر حسین(ع) • حدیث ریان بن شبیب • پیرغلام اهل‌بیت • فقه عزاداری | |