عیسی احمد قاسم
 | |
| شناسنامه | |
|---|---|
| نام کامل | عیسی احمد قاسم |
| زادروز | ۱۹۴۱م |
| شهر تولد | روستای الدراز |
| کشور تولد | بحرین |
| مذهب | شیعه |
| اطلاعات سیاسی | |
| مناصب | رهبری انقلاب ۱۴ فوریه بحرین |
| اطلاعات علمی و مذهبی | |
| اساتید | سید محمدباقر صدر و عبدالحسین حلی |
عیسی احمد قاسم مشهور به شیخ عیسی قاسم (متولد ۱۳۱۵ش)، عالم شیعه و فعال سیاسی-اجتماعی در بحرین. او سابقه تحصیل در حوزه علمیه قم و نجف و شاگردی سید محمدباقر صدر را دارد و مدتی عضو مجلس قانونگذاری و مجلس ملی بحرین بوده است.
گفته شده که هدف او از فعالیت‌های اجتماعی مختلف مانند برگزاری نماز جمعه و تأسیس احزاب و تشکل‌ها، دفاع از حقوق شیعیان بحرینی است. عیسی قاسم هم‌اکنون رهبر معنوی شیعیان بحرین شناخته می‌شود و عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل‌بیت است. حکومت بحرین، در ۳۱ خرداد ۱۳۹۵ش از وی سلب تابعیت کرد.
معرفی
عیسی احمد قاسم در سال ۱۹۴۱م در روستای دراز در حومه منامه پایتخت بحرین متولد شد. خانواده وی از اقشار متوسط جامعه و پدرش ماهیگیر بود. عیسی پدرش را در چهار سالگی از دست داد و زیر نظر مادرش بزرگ شد.[۱]
پس از گذراندن دوران ابتدایی و متوسطه، دو سال در تربیت‌معلم مشغول به تحصیل شد و در سال ۱۹۵۹م مجوز تدریس گرفت و پس از آن معلم مدارس بحرین شد.[۲]
تحصیلات حوزوی
عیسی قاسم، همزمان با تحصیل در دبیرستان و تربیت معلم، به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و در همین راستا به منطقه النعیم در نزدیک منامه می‌رفت. او نزد علامه علوی الغریفی[۳] و عبدالحسین حلی شاگردی کرد.[۴]
عیسی قاسم در سال ۱۹۶۲م، در ۲۱ سالگی، برای ادامه تحصیل به نجف رفت و ضمن تحصیل در دانشکده فقه و اخذ مدرک کارشناسی رشته «فقه الشریعه» از آن دانشکده، در دروس سید محمدباقر صدر شرکت می‌کرد.[۵] او در سال ۱۹۶۸م به بحرین بازگشت و به تدریس در مدارس بحرین مشغول شد، اما مجدداً در سال ۱۹۷۰ به نجف بازگشت و دروس حوزوی را ادامه داد.[۶]
در ابتدای دهه ۱۹۹۰م برای تحصیل وارد قم شد. اساتید وی در قم عبارت بودند از محمد فاضل لنکرانی، سید کاظم حائری و سید محمود هاشمی شاهرودی. در سال ۲۰۰۱م (۱۳۸۰ش) پس از بهبود نسبی اوضاع در بحرین به کشور خود بازگشت.[۷]
فعالیت‌های سیاسی اجتماعی
عضویت در مجالس قانونگذاری بحرین
عیسی قاسم، پس از جدایی بحرین از ایران در سال ۱۹۷۱م و تشکیل پارلمان تدوین قانون اساسی آن، به‌عنوان یکی از نمایندگان مجلس انتخاب شد و در کنار جریان اسلام‌گرای پارلمان، در تدوین مواد و بندهای اسلامی در قانون اساسی بحرین نقش ایفا کرده[۸] و همچنین عضو اولین دوره مجلس ملی بحرین بوده است.[۹]
تأسیس احزاب و تشکل‌های دینی
عیسی قاسم، به همراه برخی دیگر از عالمان بحرینی، احزاب و تشکل‌هایی را تأسیس کرده است. مهمترین این مراکز عبارتند از:
- جمعیة التوعیة الاسلامیة
- مجلس علمای بحرین
- جمعیة الوفاق الوطنی الاسلامیه: عیسی قاسم، رهبر معنوی جمعیة الوفاق محسوب می‌شود و دبیرکل آن، علی سلمان، از شاگردان وی است.[۱۰]
عیسی قاسم همچنین در مجمع جهانی اهل‌بیت عضویت دارد.[۱۱]
اقامه نماز جمعه
عیسی قاسم در طول زندگی در بحرین، مواضع خود را در خطبه‌های نماز جمعه در الدراز بحرین بیان می‌کرده است. برخی از این مواضع، واکنش دولت بحرین را برانگیخته است. گزیده این خطبه‌ها در کتاب «آیت‌الله عیسی قاسم؛ مردم صلح و اصلاح» گردآوری و منتشر شده است.[۱۲]
مخالفت با سیاست‌های حکومت آل‌خلیفه
مواضع صریح عیسی قاسم بر ضد حکومت بحرین، ناخشنودی حکومت را به دنبال داشت و وزیر دادگستری بحرین، به عیسی قاسم در مورد مواضعش در نماز جمعه هشدار داد و وی را به منع از اقامه نماز جمعه تهدید کرد.[۱۳] وزیر دادگستری بحرین، در نامه‌اش به عیسی قاسم، وی را متهم به ایجاد فتنه در کشور و تشویق مردم و زیرپاگذاشتن قانون نموده و خطاب به وی نوشته بود: شما در جایگاهی نیستید که از منبر رسول الله درباره مسلمانان حکم صادر و گروهی را متهم و گروهی را ظالم معرفی کنید.[۱۴]
جمعة التلبیة
این تهدید، واکنش علما و شیعیان بحرین را به دنبال داشت. در ۱۹ آبان ۱۳۹۱ش، کلیه نمازهای جمعه در بحرین از سوی حکومت تعطیل اعلام شد و شیعیان علیرغم موانعی که حکومت در مسیر حرکت به سمت شهر الدراز ایجاد کرده بود و با تحمل ضرب و جرح نیروهای دولتی برای اقامه نماز جمعه، به دراز رفتند و نماز جمعه را به امامت عیسی قاسم اقامه کردند. این روز در جریان مقاومت مردم بحرین به جمعة التلبیة معروف شده است.[۱۵]
جنبش ۱۴ فوریه
عیسی قاسم با توجه به سوابق علمی و مبارزاتی، در میان شیعیان بحرین جایگاه ویژه‌ای دارد، و رهبر شیعیان بحرین در جریان بیداری اسلامی دانسته می‌شود.[۱۶]
در آغاز قیام ۱۴ فوریه، در اعتراض به سیاست‌های دولت بحرین، سکوت اختیار کرد[۱۷] اما پس از آن بارها از این حرکت حمایت کرد، در جمع معترضان حضور یافت و به همراه دیگر عالمان شیعه بحرین به عیادت مجروحان و زندانیان آزادشده رفت و اعتراض خود علیه حکومت بحرین را اعلام کرد.[۱۸]
تظاهرات لبیک یا بحرین
عیسی قاسم در واکنش به اظهارات پادشاه بحرین که مخالفان دولت را اندک خوانده بود، در خطبه‌های نماز جمعه ۱۲ اسفند ۱۳۹۰ش، ضمن اعلام شرکت خود از تمامی مردم بحرین خواست تا در راهپیمایی جمعه ۱۹ اسفند با عنوان «لبیک یا بحرین» شرکت کنند. این تظاهرات در ۱۹ اسفند ۱۳۹۰ش و همزمان با سالروز دخالت نیروهای نظامی عربستان سعودی برای مقابله با معترضان شیعه بحرینی برگزار شد و گفته شد که بیش از ۵۰۰ هزار نفر در آن حضور داشته‌اند. تظاهرکنندگان با سردادن شعارهایی خواستار تغییر حکومت بحرین شده و با حکومت آل‌خلیفه بر بحرین مخالفت کردند. آنان همچنین خواستار خروج فوری نیروهای نظامی عربستان سعودی و آزادی بازداشت‌شدگان سیاسی شدند.[۱۹]
اقدامات حکومت بحرین
بنابر گفته خبرگزاری ابنا، تعداد زیادی از نظامیان مسلح دولت بحرین، در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۲ش به خانه عیسی قاسم حمله کردند و با شکستن قفل درها و به هم ریختن و تخریب لوازم منزل، به تفتیش خانه پرداختند. نظامیان در طول این عملیات، زنان و کودکان حاضر در خانه را در اتاقی حبس کردند. این اقدام اعتراضات گسترده‌ای را در داخل خارج بحرین به دنبال داشت.[۲۰]
سلب تابعیت
دولت بحرین در ادامه فشارهای خود بر عیسی قاسم، در ۳۱ خرداد ۱۳۹۵ از وی سلب تابعیت کرد.[۲۱] این اقدام، واکنش‌هایی در داخل بحرین و در سطح بین‌الملل به‌دنبال داشت.[۲۲]
پاسداشت
همایش «مسیح بحرین» با هدف تقدیر از عیسی قاسم، ۳۱ فروردین ۱۳۹۳ش در دانشگاه امیرکبیر در تهران برگزار شد.[۲۳] جامعة المصطفی العالمیه نیز چهارمین دوره جایزه جهانی المصطفی را با موضوع نکوداشت آیت‌الله شیخ عیسی قاسم، با حضور شماری از عالمان جهان اسلام، ۹ دی ۱۳۹۴ش، در تهران برگزار کرد. در این مراسم از ۴۵ جلد از آثار عیسی قاسم رونمایی شد و لوح تقدیر و جایزه جهانی المصطفی به نماینده وی تقدیم شد.[۲۴]
انتشار نرم‌افزار اسوة الفقاهة و المقاومة
نرم‌افزار «اسوة الفقاهة و المقاومة» شامل متن ۱۴ عنوان کتاب در ۲۷ جلد از آثار عیسی احمد قاسم به زبان عربی (۵ عنوان تصویری و ۹ عنوان متنی) همراه با کتاب همایش بین‌المللی نکوداشت او، تصاویر و چند مستند کوتاه و فیلم‌های مرتبط از سوی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در سال ۱۳۹۶ش منتشر شد.[۲۵]
پانویس
- ↑ «السیرة المختصرة لسماحة آیة الله الْشیخ عیسی أَحمد قاسم»، سایت الکوثر.
- ↑ «السیرة المختصرة لسماحة آیة الله الْشیخ عیسی أَحمد قاسم»، سایت الکوثر.
- ↑ رهنما، «نگاهی به زندگی و آثار مرحوم علامه الغریفی»، سایت تبیان.
- ↑ «میان اصلاح و انقلاب: شیخ قاسم، شیعیان بحرینی و جمهوری اسلامی ایران».
- ↑ «زندگی‌نامه رهبر انقلابیون بحرین»، سایت مشرق‌نیوز.
- ↑ «الشیخ عیسی أحمد قاسم»، مجلة الوسط.
- ↑ «نگاهی گذرا بر سرگذشت مبارزاتی شیخ عیسی قاسم»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «نگاهی به اندیشه‌ها و دیدگاه‌های شیخ عیسی قاسم رهبر شیعیان بحرین»، خبرگزاری فارس.
- ↑ «نگاهی به اندیشه‌ها و دیدگاه‌های شیخ عیسی قاسم رهبر شیعیان بحرین»، خبرگزاری فارس.
- ↑ «لقبی که رهبر انقلاب به شیخ عیسی قاسم دادند/ مردم بحرین تابعیت آل‌خلیفه را لغو می‌کنند»، سایت مشرق‌نیوز.
- ↑ «معرفی مجمع»، سایت مجمع جهانی اهل‌بیت.
- ↑ «خطبه های نمازجمعه آیت الله شیخ عیسی قاسم منتشر شد»، خبرگزاری حوزه.
- ↑ «احتمال ممنوعیت اقامه نماز جمعه رهبر شیعیان بحرین»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «آل خلیفه چاره‌ای جز اصلاحات ندارد»، خبرگزاری فارس.
- ↑ «حشود غفیرة تصلی خلف الشیخ قاسم وتحت شعار "جمعة التلبیة"»، سایت قناة العالم.
- ↑ باقری و آجیلی، «واکاوی اندیشه سیاسی آیت الله شیخ عیسی احمد قاسم (رهبر انقلاب بحرین)»، ص۵۹.
- ↑ «تماس تلفنی آیت‌الله سیستانی با شیخ عیسی قاسم برای پیگیری انقلاب بحرین/ شیخ عیسی، آمریکا را شیطان بزرگ می‌داند»، خبرگزاری رسا.
- ↑ «علمای بحرین به ملاقات مجروحان رفتند»، شبکه العالم؛ «سخنرانی شیخ عیسی قاسم در سالگرد انقلاب ۱۴ فوریه بحرین»، خبرگزاری مهر؛ «شیخ عیسی قاسم درجمع 500 هزار بحرینی»، شبکه العالم.
- ↑ «شیخ عیسی قاسم در جمع ۵۰۰ هزار بحرینی»، شبکه العالم.
- ↑ «واکنش‌ها به تجاوز به بیت شیخ عیسی قاسم»، خبرگزاری ابنا.
- ↑ «مردم بحرین با کفن از شیخ عیسی قاسم حمایت کردند + تصاویر»، خبرگزاری ابنا.
- ↑ «مردم بحرین با کفن از شیخ عیسی قاسم حمایت کردند + تصاویر»، خبرگزاری ابنا؛ «واکنش آمریکا به لغو تابعیت شیخ عیسی قاسم»، سایت تابناک؛ «حزب‌الله سلب تابعیت رهبر شیعیان بحرین را محکوم کرد»، خبرگزاری ابنا.
- ↑ «از مسیح بحرین تجلیل شد»، خبرگزاری دانشجو.
- ↑ «تصاویر/ چهارمین دوره جایزه جهانی المصطفی»، سایت المصطفی نیوز.
- ↑ اسوه فقاهت و مقاومت (مجموعه آثار آیت‌الله شیخ عیسی احمد قاسم)، مرکز تحقیقات کامپیوتری نور.
منابع
- اسوه فقاهت و مقاومت (مجموعه آثار آیت‌الله شیخ عیسی احمد قاسم)، مرکز تحقیقات کامپیوتری نور، تاریخ انتشار: ۱۳۹۶/۱۰/۲.
- «آل خلیفه چاره‌ای جز اصلاحات ندارد»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۴ شهریور ۱۳۹۰ش، تاریخ بازدید: ۱۱ اسفند ۱۳۹۷ش.
- «احتمال ممنوعیت اقامه نماز جمعه رهبر شیعیان بحرین»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۲۷ مهر ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۱۱ اسفند ۱۳۹۷ش.
- «از مسیح بحرین تجلیل شد»، خبرگزاری دانشجو، تاریخ درج مطلب: ۳۱ فروردین ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۱ اسفند ۱۳۹۷ش.
- «السیرة المختصرة لسماحة آیة الله الْشیخ عیسی أَحمد قاسم»، سایت الکوثر، تاریخ درج مطلب: ۱۶ اکتبر ۲۰۱۷م، تاریخ بازدید: ۱۱ اسفند ۱۳۹۷ش.
- «الشیخ عیسی أحمد قاسم»، مجله الوسط، تاریخ درج مطلب: ۲ سپتامبر ۲۰۰۵م، تاریخ بازدید: ۱۱ اسفند ۱۳۹۷ش.
- باقری، عابد، و هادی آجیلی، «واکاوی اندیشه سیاسی آیت الله شیخ عیسی احمد قاسم (رهبر انقلاب بحرین)»، در مجله مطالعات دولت پژوهی در جمهوری اسلامی ایران، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۳۹۵ش.
- «تصاویر/ چهارمین دوره جایزه جهانی المصطفی»، سایت المصطفی نیوز، تاریخ درج مطلب: ۹ دی ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۱۱ اسفند ۱۳۹۷ش.
- «تماس تلفنی آیت‌الله‌سیستانی با شیخ عیسی قاسم برای پیگیری انقلاب بحرین/ شیخ عیسی، آمریکا را شیطان بزرگ می‌داند»، خبرگزاری رسا، تاریخ درج مطلب: ۱ خرداد ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۱۱ اسفند ۱۳۹۷ش.
- «حزب‌الله سلب تابعیت رهبر شیعیان بحرین را محکوم کرد»، خبرگزاری ابنا، تاریخ درج مطلب: ۳۱ خرداد ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۱۱ اسفند ۱۳۹۷ش.
- «حشود غفیرة تصلی خلف الشیخ قاسم وتحت شعار "جمعة التلبیة"»، سایت قناة العالم، تاریخ درج مطلب: ۹ نوامبر ۲۰۱۲م، تاریخ بازدید: ۱۱ اسفند ۱۳۹۷ش.
- «خطبه های نمازجمعه آیت الله شیخ عیسی قاسم منتشر شد»، خبرگزاری حوزه، تاریخ درج مطلب: ۱۷ مرداد ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲۸ مرداد ۱۴۰۳ش.
- رهنما، حامد، «نگاهی به زندگی و آثار مرحوم علامه الغریفی»، سایت تبیان، تاریخ درج مطلب: ۵ اردیبهشت ۱۳۹۰ش، تاریخ بازدید: ۱۱ اسفند ۱۳۹۷ش.
- «زندگی و سوابق رهبر انقلابیون بحرین + تصاویر»، سایت مشرق‌نیوز، تاریخ درج مطلب: ۳ اردیبهشت ۱۳۹۰، تاریخ بازدید: ۲۰ مرداد ۱۴۰۳.
- «سخنرانی «شیخ عیسی قاسم» در سالگرد انقلاب ۱۴ فوریه بحرین»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۱۷ بهمن ۱۳۹۸، تاریخ بازدید: ۲۰ مرداد ۱۴۰۳.
- «شیخ عیسی قاسم در جمع ۵۰۰ هزار بحرینی»، شبکه العالم، تاریخ درج مطلب: ۱۹ اسفند ۱۳۹۰ش، تاریخ بازدید: ۱۱ اسفند ۱۳۹۷ش.
- «علمای بحرین به ملاقات مجروحان رفتند»، شبکه العالم، تاریخ درج مطلب: ۳ اسفند ۱۳۸۹، تاریخ بازدید: ۲۰ مرداد ۱۴۰۳.
- «لقبی که رهبر انقلاب به شیخ عیسی قاسم دادند/ مردم بحرین تابعیت آل‌خلیفه را لغو می‌کنند»، سایت مشرق‌نیوز، ۱ تیر ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۱۱ اسفند ۱۳۹۷ش.
- «مردم بحرین با کفن از شیخ عیسی قاسم حمایت کردند + تصاویر»، خبرگزاری ابنا، تاریخ درج مطلب: ۳۱ خرداد ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۱۱ اسفند ۱۳۹۷ش.
- «معرفی مجمع»، سایت مجمع جهانی اهل بیت، تاریخ بازدید: ۱۱ اسفند ۱۳۹۷ش.
- «میان اصلاح و انقلاب: شیخ قاسم، شیعیان بحرینی و جمهوری اسلامی ایران».
- «نگاهی به اندیشه‌ها و دیدگاه‌های شیخ عیسی قاسم رهبر شیعیان بحرین»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۲۰ دی ۱۳۹۰، تاریخ بازدید: ۳ تیر ۱۴۰۲.
- «نگاهی گذرا بر سرگذشت مبارزاتی شیخ عیسی قاسم»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب، ۳۱ خرداد ۱۳۹۵، تاریخ بازدید: ۲۰ مرداد ۱۴۰۳.
- «واکنش آمریکا به لغو تابعیت شیخ عیسی قاسم»، سایت تابناک، تاریخ درج مطلب: ۱ تیر ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۱۱ اسفند ۱۳۹۷ش.
- «واکنش‌ها به تجاوز به بیت شیخ عیسی قاسم/ سخنان آیت الله قاسم پس از حمله»، خبرگزاری ابنا، تاریخ درج مطلب: ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۱۱ اسفند ۱۳۹۷ش.
پیوند به بیرون
| دبیرکلها |  | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| رسانه‌ها | |||||
| منشورات |
| ||||
| همایشها | کنگره بین‌المللی امام حسن مجتبی(ع) • همایش بین‌المللی امام سجاد(ع) • همایش بین‌المللی ناصر کبیر • جایزه بزرگ پیامبر اعظم(ص) • جشنواره بین‌المللی کاریکاتور روز جهانی قدس • همایش علمی پژوهشی سبک زندگی اهل‌بیت(ع) • همایش خانواده بينالملل اسلامی • همایش بین‌المللی حضرت ابوطالب(ع) و ... | ||||
| مؤسسات وابسته | |||||