| مرگ | |
|---|---|
| احتضار • عزرائیل • غسل میت • کفن • نماز میت • تدفین • شهادت | |
| برزخ | |
| شب اول قبر • سؤال قبر • نکیر و منکر • حیات برزخی • بدن برزخی | |
| قیامت | |
| اسرافیل • معاد جسمانی • نفخ صور • نامه اعمال • صراط • صحرای محشر • اصحاب یمین • اصحاب شمال | |
| بهشت | |
| درهای بهشت • حور العین • غلمان • رضوان • نعمت‌های بهشت | |
| جهنم | |
| درهای جهنم • درکات جهنم • زقوم • اسفل سافلین • هاویه • جحیم • غساق | |
| مفاهیم وابسته | |
| شفاعت • تجسم اعمال • رقیب و عتید • تناسخ • رجعت • روح • باقیات صالحات | |
تشییع جنازه به معنای حرکت کردن در پشت جنازه، در دین اسلام از مستحباتی است که تأکید فراوان بر آن شده است.
فضیلت و ثواب تشییع جنازه
تشییع به معنای رفتن دنبال جنازه میت تا زمان گذاشتن میت در قبر است.[۱] بر پایه روایتی ;i از سول خدا(ص)، نقل شده است کسی که جنازه‌ای را تشییع کند برای هر قدمی که برمی‌دارد تا زمانی که برگردد، صد هزارهزار حسنه خواهد داشت و صد هزارهزار گناه از او محو می‌شود و صد هزارهزار درجه نزد خدا به‌دست می‌آورد و اگر بر میت نماز هم بخواند موقع مرگش صد هزار هزار ملائکه او را تشییع می‌کنند که همه آنها برای او استغفار می‌کنند و اگر در دفن میت حاضر شود خداوند صد هزار هزار ملائک را مأمور می‌کند تا روز قیامت برای او طلب مغفرت کنند.[۲]
بهتر است صاحبان عزا برادران دینی میت را از مرگ او باخبر سازند تا در تشییع جنازه حاضر شوند و بر او نماز خوانند؛ هم برای آنان پاداش خواهد بود و هم برای میت مایه آمرزش.[۳]
حکم تشییع جنازه
تشییع جنازه مؤمن، مستحب است. البته برخی فقها استحباب تشییع در موردی می‌دانند که دفن جنازه نیاز به جابه‌جایی دارد.[۴] تشییع جنازه مؤمن از جمله موارد جواز خروج معتکف از مسجد است و این عمل، اعتکاف را باطل نمی‌کند.[۵]
برخی از فقها برای تشییع جنازه از جهت مقدار فضل و کمال سه مرتبه برشمرده‌اند: کمترین مرتبه آن، همراهی جنازه تا مصلّی و اقامه نماز میت، مرتبه متوسط، تشییع تا کنار قبر و توقّف تا پس از دفن و کامل‌ترین و با فضیلت‌ترین مرتبه آن توقّف بعد از دفن، استغفار و طلب ثبات قدم میت بر اعتقاد حق، هنگام سؤال نکیر و منکر از او است.[۶] البته برخی در اینکه مرتبه اوّل، کمترین حدّ تشییع باشد به‌گونه‌ای که به کمتر از آن تشییع تحقّق نیابد اشکال کرده‌اند.[۷]
مستحبات تشییع جنازه
- خواندن دعاهای وارد شده هنگام مشاهده و حمل جنازه
- خشوع، پندگیری، عبرت‌آموزی و تفکر در مرگ و آخرت
- پیاده تشییع کردن
- پوشاندن جنازه با پارچه غیز تزیینی
- پشت سر یا دو طرف جنازه حرکت کردن
- حمل جنازه توسط چهار نفر از چهار طرف و به دوش گرفتن هر یک، هر چهار طرف جنازه را با کیفیت خاص
- حمل میت بر دوش، نه بر مَرکب مگر به جهت عذری مانند دوری راه
- تغییر هیئت صاحب مصیبت با برداشتن ردا از دوش یا پابرهنه بودن او[۸]
مکروهات
- سواره بودن[۹]
- خندیدن
- لهو و لعب و اشتغال به کارهای بیهوده
- سریع بردن جنازه
- حمل آتش پشت سر جنازه مگر در شب
- برداشتن ردا از تن برای غیر صاحب عزا
- سخن گفتن به غیر ذکر خداوند و به تصریح برخی نشستن تشییع‌کننده تا وقتی که میت را در قبر نگذاشته‌اند.[۱۰]
- شرکت زنان به‌ویژه زن جوان در تشییع جنازه. برخی، زن مُسن را از این حکم استثنا کرده‌اند.[۱۱]هر چند در تشییع جنازه زن.[۱۲]
پانویس
- ↑ مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۷۹ش، ص۱۴۶؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۴، ص۲۶۳.
- ↑ حر عاملی، وسایل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۴۳ و ۱۴۴، باب۲، حدیث۶.
- ↑ صدوق، علل الشرایع، ج۱، ص۳۰۱.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴، ص۲۶۳ـ۲۶۴.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۷، ص۱۸۱.
- ↑ علامه حلی، منتهی المطلب، ۱۳۳۳ش، ج۱، ص۴۴۵.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴، ص۲۶۴.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ج۴، ص۲۶۵ـ۲۷۴؛ طباطبایی یزدی، العروة الوثقی، ج۱، ص۴۱۸ـ۴۱۹.
- ↑ علامه حلی، تذکرة الفقهاء، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۵۳.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴، ص۲۷۰ـ۲۷۲؛ یزدی، العروة الوثقی، مكتب آية الله العظمى السيد السيستاني، ج۱، ص۴۱۹.
- ↑ بحرانی، الحدائق الناضرة،ناشر: مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجماعة المدرسين، ج۴، ص۸۴ـ۸۵؛ نجفی، جواهر الکلام،۱۳۶۲ش، ج۴، ص۲۷۶.
- ↑ یزدی، العروة الوثقی، مكتب آية الله العظمى السيد السيستاني، ج۱، ص۳۲۲.
منابع
- بحرانی، یوسف بن احمد، الحدایق الناضره فی احکام العتره الطاهره، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المشرفه، ۱۴۰۵-۱۴۱۶ق.
- حر عاملی، وسایل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت، ۱۴۰۹ق.
- طباطبایی یزدی، محمد کاظم، العروة الوثقی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین، ۱۴۱۷ -۱۴۲۰ق.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، تذکره الفقهاء، قم، مؤسسة آل البیت (ع) لإحیاء التراث، ۱۴۱۴-۱۴۲۰ق.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب (طبع قدیم)، تبریز، نشر حاج احمد، ۱۳۳۳ش.
- مشکینی، علی، مصطلحات الفقه، قم، چاپ الهادی، ۱۳۷۹ش.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران، دارالکتب الاسلامیه و المکتبه الاسلامیه، ۱۳۶۲- ۱۳۶۹ش.