روضه حر
| سوگواری محرم | |
|---|---|
 تابلوی عصر عاشورا یکی از آثار نگارگری محمود فرشچیان | |
| رویدادها | |
| نامه‌های کوفیان به امام حسین(ع) • نامه امام حسین(ع) به اشراف بصره • روز عاشورا • واقعه کربلا • واقعه عاشورا (از نگاه آمار) • روزشمار واقعه عاشورا • اسیران کربلا | |
| افراد | |
| امام حسین(ع) • علی اکبر • علی‌اصغر • عباس بن علی • حضرت زینب(س) • سکینه بنت حسین • فاطمه دختر امام حسین • مسلم بن عقیل • شهیدان کربلا • اسیران کربلا | |
| جای‌ها | |
| حرم امام حسین(ع) • تل زینبیه • حرم حضرت عباس(ع) • گودال قتلگاه • بین‌الحرمین • نهر علقمه | |
| مناسبت‌ها | |
| تاسوعا • عاشورا • دهه محرم • اربعین • دهه صفر | |
| مراسم | |
| مرثیه‌خوانی • نوحه • تعزیه • روضه • زنجیرزنی • سینه‌زنی • سقاخانه • سنج و دمام • دسته عزاداری • شام غریبان • تشت‌گذاری • نخل‌گردانی • قمه‌زنی • راهپیمایی اربعین • تابوت‌گردانی • مراسم تابوت | |
روضه حُرّ، از روضه‌های مجالس عزاداری شیعیان در دهه اول محرم است. در این روضه از شخصیت حر بن یزید ریاحی، رویارویی او با امام حسین(ع)، توبه و سپس شهادت وی سخن گفته می‌شود و معمولاً علاوه بر عزاداری، حاضران به الگو گرفتن از حر در بازگشت به سوی خدا و توبه دعوت می‌شوند.
حر بن یزید ریاحی
حرّ بن یزید ریاحی منسوب به یکی از تیره‌های قبیله تمیم است.[۱] او از مشهورترین جنگاوران کوفه بود.[۲]
حر که به دستور ابن زیاد برای مقابله با امام حسین(ع) رهسپار شده بود، در منزلگاه ذی حُسم با امام حسین(ع) روبه رو شد.[۳] وی سپس از کار خود پشیمان شد و به امام حسین پیوست[۴] و جزو نخستین کسانی بود که در دفاع از آن حضرت در کربلا به شهادت رسید.[۵]
روضه
معمولا روضه حر در شب و روز چهارم محرم خوانده می‌شود.[۶] این نام گذاری‌ها جهت بزرگداشت شهدای کربلا است.[۷] بدین جهت گاه با اختلاف در شب‌های اول محرم همراه بوده و گاهی روضه حر در شب سوم خوانده می‌شود.[۸]
در مجلس روضه حر پس از بیان ویژگی‌های شخصی وی اعم از شجاعت و ارادت به اهل بیت(ع)، به مواجهه وی با امام حسین(ع) در راه مکه و کوفه پرداخته داستان توبه حر بیان می‌شود. در این داستان که امام حسین(ع) با گشاده‌رویی توبه حر را قبول کند زمینه برای تشریح مسئله توبه و بخشندگی امام حسین(ع) فراهم می‌شود. در پایان ضمن بیان کیفیت شهادت حر و آمدن امام حسین(ع) بر بالای سر وی، گریزی به تنهایی امام در هنگام شهادت زده می‌شود.[۹] همچنین در بعضی از این مجالس داستان نبش قبر حر توسط یکی شاهان صفوی و مواجه شدن با پیکر سالم حر نقل می‌شود.[۱۰]
نمونه‌های از اشعار
پانویس
- ↑ ابن کلبی، ج۱، ص ۲۱۳، ۲۱۶.
- ↑ طبری، تاریخ طبری، ج۵، ص ۳۹۲، ۴۲۷؛ ابن‌کثیر، ج ۸، ص ۱۹۵.
- ↑ بلاذری، ج۲، ص۴۷۲؛ طبری، تاریخ طبری، ج۵، ص۴۰۰؛ شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۶۹، ۷۸؛ خوارزمی، ج۱، ص۳۲۷، ۳۳۰.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۴۷۵-۴۷۶، ۴۷۹؛ طبری، تاریخ طبری، ج۵، ص۳۹۲، ۴۲۲، ۴۲۷-۴۲۸؛ مفید، ج۲، ص۱۰۰-۱۰۱؛ خوارزمی، مقتل الحسین، ج۲، ص۱۲۱۳،
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۴۷۶، ۴۸۹، ۴۹۴، ۵۱۷؛ طبری، تاریخ طبری، ج۵، ص۴۲۸-۴۲۹، ۴۳۴-۴۳۵، ۴۳۷، ۴۴۰-۴۴۱؛ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۰۲-۱۰۴.
- ↑ حسینی، ص۵۶
- ↑ پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی
- ↑ حسینی عارف، چهارده روضه صحیح، ص۲۹.
- ↑ میهن دوست، ص۲۴۰؛ حسینی عارف، چهارده روضه صحیح، ص۲۹-۳۴.
- ↑ میهن دوست، ص۲۴۱
- ↑ یوسف زهرا! زشما پُر شدم، پایگاه اطلاع‌رسانی نخل میثم.
منابع
- ابن کثیر، البدایة و النهایة، چاپ علی شیری، بیروت ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
- ابن کلبی، جَمْهَرة النسب، ج۱، چاپ ناجی حسن، بیروت، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.
- بلاذری، احمدبن یحیی، انساب الاشراف، چاپ محمود فردوس العظم، دمشق ۱۹۹۶ق/۲۰۰۰م.
- حسینی عارف، سید علیرضا، چهارده روضه صحیح، سنابل، قم، ۱۳۸۹ش.
- حسینی، سیدهادی، نغمه‌های محرم(۳)، پیام مولف، تهران، ۱۳۸۱ش.
- خوارزمی، موفق بن احمد اخطب، مقتل الحسین علیه‌السلام للخوارزمی، چاپ محمد سماوی، (قم)، ۱۳۸۱ش.
- شیخ مفید، محمدبن محمد، الارشاد فی معرفة حجج اللّه علی العباد، قم، ۱۴۱۳ش.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد أبوالفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ط الثانیة، ۱۳۸۷ق.
- پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیه الله مکارم شیرازی
| سنت‌ها و مراسم‌ها | فهرست آیین‌های عاشورایی • سیاه‌پوشی • تشت‌گذاری • زنجیرزنی • سینه‌زنی • سنج و دمام • مرثیه‌خوانی • نوحه‌خوانی • دسته عزاداری • هیئت عزاداری • تعزیه‌خوانی • روضه‌خوانی • مقتل‌خوانی • قمه‌زنی • نخل‌گردانی • تابوت‌گردانی • مراسم‌تابوت • مشعل‌گردانی • حسی • گِل‌مالی • شاخسِی واخسِی • همایش شیرخوارگان • پیاده‌روی اربعین • خیمه‌سوزان • چاووش‌خوانی • عَلَم‌کشی • چهل منبر • یزله‌خوانی • عزاداری طویریج • پرده‌خوانی • یوم‌الحسین • جاماندگان اربعین • یوم العباس • کفن‌پوشی |  |
|---|---|---|
| روضه‌ها | ||
| تعزیه‌ها | ||
| مناسبت‌ها | ||
| مکان‌ها | کربلا • حرم امام حسین(ع) • حرم حضرت عباس(ع) • بین‌الحرمین • تل زینبیه • گودال قتلگاه • کف‌العباس • خرابه شام • خیمه‌گاه • فرات • غاضریه • نهر علقمه • نینوا • حسینیه • تکیه • سقاخانه • امام‌باره • حسینی‌دالان • بازار شام | |
| کتاب‌ها | ||
| آداب | ||
| مرثیه‌ها | ||
| وابسته | سوگواری • مقتل • توغ • زیارت عاشورا • تحریفات عاشورا • ادبیات عاشورایی • موکب • لعن یزید • گریه بر حسین(ع) • حدیث ریان بن شبیب • پیرغلام اهل‌بیت • فقه عزاداری | |