محاصره نبل و الزهرا

محاصره نُبُّل و الزهرا واقعه‌ای است که در دو شهر شیعه‌نشین نبل و الزهرا در سوریه توسط نیروهای تکفیری-شورشی بین سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۴ش رخ داد. در طول محاصره، اهالی این دو شهر که در فاصله ۲۰ کیلومتری از حلب قرار دارند، برای یافتن غذا و دارو در تنگنا قرار گرفتند.

محاصره نُبُّل و الزهرا

مردم نبل و الزهرا پس از آزادسازی از محاصره
شرح ماجرا	محاصره دو شهر شیعه‌نشین در سوریه توسط تکفیری‌ها
زمان	از فروردین ۱۳۹۱ تا بهمن ۱۳۹۴ش
مکان	نبل و الزهرا در سوریه
نتایج	آزادسازی در ۱۶ بهمن سال ۱۳۹۴ش
تلفات	بیش از ۷۳۰ کشته و زخمی و ۱۲۳ اسیر از اهالی دو شهر در طول محاصره

محاصره این دو شهر در ۱۶ بهمن سال ۱۳۹۴ش با ائتلاف نیروهای سوری و ایرانی علیه تکفیری‌ها، شکسته شد و از لحاظ برد استراتژیک برای نیروهای سوری، پیروزی‌های بعدی را به همراه داشت. تعداد تلفات این محاصره را بیش از ۷۲۰ کشته و زخمی و ۱۲۳ اسیر گزارش کرده‌اند.

اهمیت و جایگاه

نبل و الزهرا دو شهر با فاصله ۵ کیلومتری از یکدیگر، در ۲۰ کیلومتری حومه شمالی حلب و در ۴۰ کیلومتری مرز ترکیه قرار دارند. در اوایل درگیری‌ها در سوریه، اهالی این منطقه، با تشکیل کمیته مردمی توانستند در برابر تصرف این دو شهر مقاومت کنند. این دو شهر مجموعاً بیش از ۶۰ هزار نفر جمعیت داشتند و در پی بحران سوریه، بیش از ۱۵ هزار نفر شیعه، به این شهر پناهنده شدند. نیروهای تکفیری سعی کردند تا با فشار هرچه بیشتر به اهالی نبل و الزهرا، حزب‌الله لبنان و ارتش سوریه را مجبور به پذیرش خواسته‌های خود کنند.

تصرف دو شهر نبل و الزهرا برای نیروهای تکفیری، به جهت تکمیل جبهه شرق سوریه و تسلط کامل بر آن منطقه و همین‌طور جلوگیری از جذب اهالی جوان این منطقه به نیروهای دولتی سوریه، پراهمیت بود. یکی از قابلیت‌های این منطقه، اشراف بر مناطق اطراف بود که اهمیت استراتیژیک منطقه را دوچندان می‌کرد.

رویداد

نقشه نبل و الزهرا (نقاط قرمز، نقاط در محاصره نیروهای تکفیری)

در ۸ آوریل ۲۰۱۲م مصادف با ۲۰ فروردین ۱۳۹۱ش، گروه تکفیری موسوم به نورالشهدا ۱۷ نفر از جوانان این دو شهر را اسیر کرد. پس از آن اهالی این دو شهر، تعدادی از اعضاء این گروهک را دستگیر نمودند تا مسیر مبادله اسیران را فراهم سازند. در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۲م (حدود دو ماه بعد از اسارت اهالی شهر) گروه‌های تکفیری مانع از ورود محموله‌های مواد غذایی و دارویی به این دو شهر شدند و به مرور در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۲م گروه‌های تکفیری مرتبط با القاعده و جبهه النصره، محاصره این دو شهر را کامل کردند. گروه‌های تکفیری، راه‌های کمک به منطقه را مسدود نمودند و در طول محاصره، اهالی این دو شهر برای تهیه مایحتاج زندگی در تنگنا بودند. با این وجود نیروهای سوری سعی کردند تا با بالگرد، بسته‌هایی را برای اهالی منطقه اعزام نمایند. نیروهای تکفیری نیز با هدف قرار دادن بالگردها و اهالی منطقه، از هرگونه کمک به منطقه جلوگیری می‌کردند. نیروهای تکفیری سعی داشتند تا با خمپاره و گلوله، مردم این شهر را هدف قرار دهند و باعث شکست مقاومت آنان بشوند. با این وجود محاصره این دو شهر سه سال به طول انجامید.

در طول محاصره این دو شهر، تنها دو مرتبه کمک‌های هلال‌احمر به این منطقه اعزام شد که شامل دارو و چادر بود. نیروهای تکفیری پیش‌تر اعلام کرده بودند که شیعیان در چهار شهر فوعه، کفریا، نبل و الزهرا را به شکل فجیعی به قتل خواهند رساند تا عبرتی برای دیگر سوری‌ها باشند.

آزادسازی

نیروهای سوری با کمک دیگر نیروهای هم‌پیمان خود، در طی عملیات‌های متعددی توانستند تا نیروهای تکفیری را روستا به روستا و شهر به شهر از منطقه تحت تصرف خود دور کنند و در ۱۳ بهمن ۱۳۹۴ش گروهی از نیروهای سوری، روستاهای اطراف این دو شهر را تصرف کردند.

پس از آنکه تمرکز نیروهای داعش بر مناطق ادلب، فوعه و کفریا متمرکز شد، نیروهای سوری و همین‌طور فرماندهان ایرانی مقابله با داعش در سوریه، تصمیم گرفتند تا در عملیاتی غافلگیرانه، نبل و الزهرا را آزاد سازند. قاسم سلیمانی و محمدجعفر اسدی، از نیروهای ایرانی بودند که فرماندهی عملیات آزادسازی این دو شهرک را برعهده داشتند. سرانجام در ۱۴ بهمن ۱۳۹۴ش، محاصره این دو شهر شکسته شد. به عقیده امین حطیط از تحلیلگران نظامی لبنان، با توجه به استفاده از سلاح‌های متنوع در آزادسازی و نبود تلفات از طرف ساکنان منطقه، می‌توان این عملیات را عملیاتی پیچیده و حرفه‌ای توصیف کرد.

تلفات و خسارات

در طول محاصره، بیش از ۱۵٫۰۰۰ بمب و خمپاره بر روی شهرهای نبل و الزهرا شلیک شده‌اند. بر اساس گزارش شبکه خبری عرب‌پرس، در طول دوران محاصره، بیش از ۶۲۰ نفر از اهالی این دو شهر کشته و ۱۱۰ تن دیگر زخمی شدند. ۱۲۳ تن از اهالی این شهرک نیز به اسارت گرفته شدند که ۲۶ نفر از آنان را زنان، ۱۷ نفر را کودکان و الباقی را مردان این دو شهر تشکیل داده‌اند. گزارش شده‌است که ۵۵ نفر از تروریست‌های تکفیری در نبرد آزادسازی نبل و الزهرا کشته شدند.

نتایج

کتاب «ایرانی‌ها آمدند»

آزادسازی این دو شهر، از لحاظ روحی و جایگاه استراتژیک منطقه، ضربات مهمی به جبهه تکفیری در سوریه زد و از همین رو، دولت سوریه توانست از موقعیت جدید پیش آمده در مذاکرات ژنو، برای خروج از بحران، استفاده کافی ببرد. مقاومت مردم این دو شهر در برابر محاصره نیروهای تکفیری سبب شد تا از آنها به عنوان نماد مقاومت در طول نبرد داعش در سوریه یاد شود. شکست این محاصره، بعدها سبب شد تا محاصره فوعه و کفریا نیز شکسته شود.

تک‌نگاری

کتاب «ایرانی‌ها آمدند» اثر امیرمحمد عباس‌نژاد است که به موضوع آزادسازی دو شهر نبل و الزهرا توسط لشکر عملیاتی ۱۶ قدس گیلان می‌پردازد. این کتاب از دو بخش تشکیل شده‌ که در بخش اول، گزارش‌ها از دیدگاه مردم این دو شهر و در بخش دوم، از دیدگاه آزادسازان آن نوشته شده است. این کتاب در ۲۲۸ صفحه توسط انتشارات خط مقدم منتشر شد.