المنتخب فی جمع المراثی و الخطب (کتاب)

از ویکی شیعه
المنتخب فی جمع المراثی و الخطب
اطلاعات کتاب
نویسندهطریحی
موضوعمقتل امام حسین(ع)
زبانعربی
مجموعهیک جلد
اطلاعات نشر
ناشرانتشارات رضی


المُنْتَخَب فی جَمْعِِ المَراثی وَ الْخُطَب مشهور به اَلْفَخْری یا مُنْتخب طُرَیْحی نوشته فخرالدین طریحی (متوفای ۱۰۸۵ق) که مطالب مربوط به اهل بیت(ع) را گرد آورده و بخش عمده‌ای از آن مربوط به تاریخ امام حسین(ع) است. این کتاب در بیست مجلس به تعداد روزها و شب‌های دهه اول محرم است. انتقادات زیادی به این کتاب، به دلیل وجود تحریفات عاشورا شده است.

درباره مؤلف

فخرالدین بن محمدعلی طُریحی، از مفسران قرآن کریم و عالمان دینی امامیه در سدۀ یازدهم و مؤلف کتاب مجمع البحرین است. او نخستین عالم شیعی است که در توضیح واژگان مشکل قرآن و حدیث، کتاب نوشت.[نیازمند منبع]

محتوا

المنتخب در بیست مجلس تألیف شده و اغلب مطالب کتاب مربوط به امام حسین(ع) است که در دو جزء تقسیم شده و هر جزء شامل ده مجلس و هر مجلس شامل چند باب است. در هر باب از فضائل، مراثی و مصائب اهل بیت(ع) ذکر گردیده است.[۱] [۲]

همچنین درباره روش طریحی در نگارش کتاب آمده است: المنتخب مجموعه‌ای از مراثی و مطالب حزن‌انگیز در قالب نثر خطابی و نظم شعری است. ظاهرا مؤلف، ابتدا در مجالسی که شبانه‌روز در دهه محرم برپا می‌شد، در حال و هوای روضه‌خوانی برای مردم خوانده و سپس در قالب مجالس‌نگاری آن‌را تألیف کرده است.[۳]

جایگاه کتاب

المنتخب به دلیل فضای گریاندن و تشویق به سوگواری، همواره مطلوب روضه‌خوانان بوده و بسیاری از مؤلفانی که پیرامون عاشورا و امام حسین، کتاب تألیف کرده‌اند، فراوان از آن نقل کرده و از آن‌جا که کتابی مشهور و متداول بوده، بدون تحقیق و تأمل، آن را مأخذ و منبع اقوال و آرای خود ساخته‌اند.[۴]

انتقادات به کتاب

بسیاری از کتاب‌شناسان و حدیث‌پژوهان به دلیل اینکه المنتخب، تاریخ‌نگاری دقیق و علمی از زندگانی امام حسین(ع) ارائه نداده، انتقاد کرده و گفته‌اند که منتخب طریحی مشتمل بر مطالب موهون و بدون ذکر منبع با احادیث مرسل است.[۵] [۶] میرزا محمد ارباب در اربعین حسینیه، کتاب منتخب را دارای اشکالات فراوان دانسته و روایات آن را معتبر نمی‌داند.[۷]

نمونه‌هایی از تحریفات

پاره‌ای از سخنان نقل‌شده در المنتخب که به تحریف متهم شده است از این قرارند:

  1. «هل من ناصر ینصر الذریة الاطهار» که از زبان امام حسین چندین بار تکرار شده است.
  2. سپاه ابن سعد متشکل از هفتاد هزار سواره بود.
  3. عروسی قاسم
  4. درخواست امام که فرمود: «اسقونی شربة من الماء» (آب گوارایی به من بنوشانید)
  5. امام حسین(ع) ده هزار سواره را کشت اما از بس که سپاه بسیار بودند شکافی دیده نشد.
  6. خبر مسلم گچکار که درآن نقل شده حضرت زینب، در کوفه سر به چوب محمل کوبید.[۸]

پانویس

  1. تهرانی، الذریعه، ج۲۲، ص۴۲۰.
  2. اسفندیاری، کتابشناسی تاریخی امام حسین، ۱۳۸۰ش، ص۹۷.
  3. صحتی سردرودی، تحریف‌شناسی تاریخ امام حسین با رویکردی کتابشناسانه، ۱۳۸۳ ش.
  4. آلاندوزلی، کتابشناسی توصیفی-انتقادی پیرامون تحریف‌های عاشورا، ۱۳۸۱ش.
  5. ری‌شهری، دانشنامه امام حسین(ع)، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۰۰.
  6. نوری، لؤلؤ و مرجان، ۱۳۸۸ش، ص۲۸۷.
  7. ارباب قمی، اربعین حسینیه، ۱۳۷۲ش، ص۹.
  8. آلاندوزلی، کتابشناسی توصیفی-انتقادی پیرامون تحریف‌های عاشورا، ۱۳۸۱ش.

منابع

  • آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، بیروت، دارالاضواء.
  • آلاندوزلی، محمد، «کتابشناسی توصیفی- انتقادی پیرامون تحریف‌های عاشورا»، در مجله آینه پژوهش، شماره ۷۷ و ۷۸، آذر و اسفند ۱۳۸۱ش.
  • ارباب، محمد تقی، اربعین حسینیه، انتشارات اسوه، ۱۳۷۲ش.
  • اسفندیاری، محمد، کتابشناسی تاریخی امام حسین، تهران، وزارت ارشاد، ۱۳۸۰ش.
  • صحتی سردرودی، محمد، «تحریف‌شناسی تاریخ امام حسین(ع) با رویکردی کتابشناسانه»، کتاب‌های اسلامی، شماره ۱۸،‌ پاییز ۱۳۸۳ش.
  • محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین(ع) بر پایه قران، حدیث و تا ریخ، قم، دارالحدیث، چاپ دوم، ۱۳۸۸ش.