Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۲٬۵۷۹
ویرایش
صحیفه سجادیه: تفاوت میان نسخه‌ها
←معرفی اجمالی: جابه‌جایی بخش‌ها و مطالب و افزودن عنوان و تغییر برخی عناوین
P.motahari (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
P.motahari (بحث | مشارکتها) (←معرفی اجمالی: جابه‌جایی بخش‌ها و مطالب و افزودن عنوان و تغییر برخی عناوین) |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
صحیفه سجادیه به زبان‌های مختلفی مانند فارسی، انگلیسی، فرانسوی، اندونزیایی، ترکی، اردو، اسپانیولی، بوسنیایی، آلبانیایی و تامیلی ترجمه شده است. برای این اثر ده‌ها شرح نوشته شده که مشهورترین آنها [[ریاض السالکین فی شرح صحیفة سید الساجدین (کتاب)|رِیاض‌ُ السالکین]] نوشته [[سید علیخان مدنی|سید علیخان کبیر]] است. برخی از محققان دعاهای دیگر امام سجاد را که در منابع دیگر آمده، در کتاب‌هایی جمع‌آوری کرده‌اند. سید محمدباقر موحد ابطحی در اثری با نام «صحیفه سجادیه کامله» ۲۷۲ دعا از امام سجاد را گردآوری کرده است. برخی محققان نیز فهرست موضوعاتی را که در صحیفه ذکر شده، در کتاب‌های مستقلی جمع‌آوری کرده‌اند که از جمله آنها می‌توان به «الدلیل إلی موضوعات الصحیفة السجادیه» نوشته محمدحسین مظفر اشاره کرد. | صحیفه سجادیه به زبان‌های مختلفی مانند فارسی، انگلیسی، فرانسوی، اندونزیایی، ترکی، اردو، اسپانیولی، بوسنیایی، آلبانیایی و تامیلی ترجمه شده است. برای این اثر ده‌ها شرح نوشته شده که مشهورترین آنها [[ریاض السالکین فی شرح صحیفة سید الساجدین (کتاب)|رِیاض‌ُ السالکین]] نوشته [[سید علیخان مدنی|سید علیخان کبیر]] است. برخی از محققان دعاهای دیگر امام سجاد را که در منابع دیگر آمده، در کتاب‌هایی جمع‌آوری کرده‌اند. سید محمدباقر موحد ابطحی در اثری با نام «صحیفه سجادیه کامله» ۲۷۲ دعا از امام سجاد را گردآوری کرده است. برخی محققان نیز فهرست موضوعاتی را که در صحیفه ذکر شده، در کتاب‌های مستقلی جمع‌آوری کرده‌اند که از جمله آنها می‌توان به «الدلیل إلی موضوعات الصحیفة السجادیه» نوشته محمدحسین مظفر اشاره کرد. | ||
== | == اهمیت صحیفه صجادیه == | ||
صحیفه | صحیفه سجادیه مهم‌ترین و برجسته‌ترین کتاب شیعیان بعد از [[نهج البلاغه|نهج‌البلاغه]] است.<ref>پیشوایی، سیره پیشوایان، ۱۳۹۷ش، ص۲۸۱.</ref> این کتاب دعاهای نقل‌شده از [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] را در بر دارد.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۵، ص۱۸-۱۹.</ref> به گفته [[ابن‌شهرآشوب]] (درگذشت ۵۸۸ق)، صحیفه سجادیه جزو نخستین کتاب‌هایی است که پس از اسلام نوشته شده است<ref> ابن‌شهرآشوب، معالم العلما، ۱۳۸۰ق، ص۲.</ref> [[مرتضی مطهری]] اسلام‌پژوه شیعه، صحیفه سجادیه را قدیمی‌ترین کتاب شیعه بعد از قرآن معرفی کرده و معتقد است دعاهای صحیفه سجادیه هم از نظر سند و هم از نظر محتوا، بسیار اعتبار دارد.<ref>مطهری، فلسفه اخلاق، ۱۳۹۰ش، ص۳۶.</ref> وی این کتاب را تنها کتابی معرفی می‌کند که از اواخر قرن اول و اوایل قرن دوم هجری قمری به صورت یک کتاب در دست بوده است.<ref>مطهری، فلسفه اخلاق، ۱۳۹۰ش، ص۳۶.</ref> | ||
[[آقابزرگ تهرانی]]، نسخه‌شناس شیعه نوشته است صحیفه سجادیه را «اُختُ القرآن» (خواهر قرآن)، «انجیل اهل‌بیت»، «زَبور آل محمد» و «صحیفه کامله» لقب داده‌اند.<ref> آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۵، ص۱۸-۱۹.</ref> به گفته عزالدین جزائری، صحیفه سجادیه، این کتاب در [[هند#مدارس و حوزه‌های علمیه|حوزه‌های علمیه هندوستان]] تدریس می‌شده است.<ref>جزائری، شرح الصحیفة السجادیه، ۱۴۰۲ق، ص۱۹.</ref> | |||
کتاب صحیفه را یک دوره عمیق و کامل جهان‌بینی و مکتب دانسته‌اند.<ref>سبحانی، فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، ۱۳۹۵ش، ج۶، ص۴۰۶.</ref> برخی محققان صحیفه سجادیه را در راستای پاسخ به نیاز جامعه به تبیین اساس دین، مبنای حکومت و رفتار انسان‌ها ارزیابی کرده‌اند.<ref>پژوهشکده سپاه پاسداران، زندگی امام سجاد(ع)، مرکز تحقیقات اسلامی، ص۱۹۳.</ref> | |||
== نام دیگر؛ صحیفه کامله == | |||
به نظر [[سید علیخان مدنی|سید علیخان کبیر]] از شارحان صحیفه، به دلیل کافی بودن دعاهای این کتاب برای حوائج دنیا و آخرت و یا به دلیل اینکه این کتاب همه ویژگی‌های یک دعای کامل را دارد، به «صحیفه کامله» نامگذاری شده است.<ref>مدنی، ریاض السالکین، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۰۰.</ref> همچنین احتمال داده شده این نامگذاری برای متمایز شدن نسخه امامیه از نسخه زیدیه باشد؛ زیرا [[زیدیه]] نسخه‌ای از صحیفه را در اختیار دارند که تقریبا نصف نسخه‌ای است که [[امامیه]] نقل کرده‌اند و به همین دلیل نسخه امامیه کامل است.<ref>حکیم، اعلام الهدایة، ۱۴۲۵ق، ج۶، ص۲۱۱.</ref> | |||
== تعداد دعاهای صحیفه سجادیه == | |||
صحیفه سجادیه در ابتدا مجموعه‌ای از ۷۵ [[دعا]] و نیایش بود که امام سجاد(ع) آنها را بر دو فرزندش، یعنی [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] و [[زید بن علی]] املا کرد و ازهمین‌رو نسخه اولیه آن در دو نسخه نوشته شد.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۳۴.</ref> [[یحیی بن زید]] نسخه‌ای را که پدرش زید نوشته بود، در اختیار [[متوکل بن هارون بلخی]] (اولین راوی صحیفه سجادیه) قرار داد.<ref>صحیفه سجادیه، مقدمه.</ref> متوکل نیز آن نسخه را نزد [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] برد و با نسخه‌ای که از امام باقر بر جای مانده بود، مقایسه کرد و هیچ اختلافی در آنها پیدا نکرد.<ref>صحیفه سجادیه، مقدمه.</ref> امام صادق آن کتاب را بر متوکل بن هارون املا کرد و متوکل آنها را نوشت، ولی ۱۱ دعای آن را از دست داد و تنها ۶۴ دعا باقی ماند.<ref>صحیفه سجادیه، مقدمه.</ref> تعدادی از آن ۶۴ دعا نیز به دوره‌های بعد منتقل نشد و به همین دلیل نسخه‌های صحیفه سجادیه تنها ۵۴ دعا دارد.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۳۴.</ref> | |||
[[عمیر بن متوکل|فرزند متوکل]]، تنها کسی است که صحیفه را از پدرش نقل کرده است و راویان دیگر (۱. احمد بن مسلم مطهری، ۲. علی بن نعمان اعلم، ۳. محمد بن صالح، ۴. حسین بن اشکیب مروزی، ۵. عبیدالله بن فضل نبهانی، و ۶. علی بن حمّاد بن علاء) نیز از او روایت کرده‌اند.<ref>عمادی حائری، «صحیفه سجادیه»، ص۳۹۴-۳۹۵.</ref> صحیفه سجادیه روایت‌های متعددی دارد که روایت [[بهاء الشرف]]، معروف‌ترین این روایت‌ها است.<ref>صدرایی خویی، فهرستگان نسخه‌های خطی حدیث، ۱۳۸۲ش، ج۹، ص۴۵۶.</ref> | |||
== جایگاه صحیفه در جهان اسلام == | == جایگاه صحیفه در جهان اسلام == | ||
| خط ۲۸: | خط ۳۸: | ||
}} | }} | ||
گفته شده این کتاب در دوران مجلسی اول مشهور شد.<ref>طباطبایی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۳۶.</ref> [[محمدتقی مجلسی]] به واسطه یک رؤیا یا [[مکاشفه]] و [[ملاقات با امام زمان]] در آن، به نسخه‌ای از صحیفه سجادیه دست یافت و چنان در ترویج آن کوشید که در خانه مردم، علاوه بر [[قرآن]]، یک صحیفه هم وجود داشت؛<ref>مجلسی، روضة المتقین، ۱۴۰۶ق، ج۱۴، ص۴۲۱.</ref> به گفته محمدتقی مجلسی نیمی از مردم [[اصفهان]]، به برکت انس با صحیفه سجادیه، [[مستجاب الدعوه]] شده بودند.<ref>مجلسی، روضة المتقین، ۱۴۰۶ق، ج۱۴، ص۴۲۱-۴۲۲.</ref> [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] هنگامی که در [[ترکیه]] تبعید بود، نامه‌ای به خانواده‌اش نوشت و از آنان درخواست کرد نسخه‌ای از صحیفه را برایش ارسال کنند.<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱، ص۴۲۸.</ref> | |||
=== دیدگاه اهل‌تسنن و اسلام‌پژوهان === | === دیدگاه اهل‌تسنن و اسلام‌پژوهان === | ||
{{گفت و گو | {{گفت و گو | ||