مناجات المعتصمین
 نسخه خطی مناجات خمس عشر، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری | |
| اطلاعات دعا و زیارت | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مناجات چنگ‌زنندگان به ریسمان الهی |
| موضوع | عظمت و اهمیت تمسک و اعتصام به خداوند |
| صادره از | امام سجاد(ع) |
| منابع شیعی | بحارالانوار • مفاتیح الجنان |
| تک‌نگاری‌ها | سجاده‌های سلوک شرح مناجات‌های حضرت سجاد(ع)(محمدتقی مصباح یزدی) |
| زمان | پنجشنبه |
| دعاها و زیارات مشهور | |
| دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین | |
مُناجاتُ الْمُعْتَصِمین یا مناجات چنگ‌زنندگان به ریسمان الهی، از مناجات‌های پانزده‌گانه نقل شده از امام سجاد(ع) است. امام در این مناجات درباره عظمت و اهمیت تمسک و اعتصام به خداوند و دین و هدایت‌های الهی سخن گفته است.
منبع دعا
مناجات المعتصمین از امام سجاد(ع) نقل شده و در الصحیفة الثانیة السجادیة، بحارالانوار،[۱] و مفاتیح الجنان[۲] آمده است. علامه مجلسی زمان قرائت این دعا را روزهای پنجشنبه دانسته است.[۳]
پیام‌ها و مضامین
- دعا با نهایت ذلت و درماندگی و با اعتراف به فقر و نداری و بی‌چارگی.
- هیچ امیدی به غیر خدا نیست.
- ورای عزت و قدرت الهی، عزت و قدرتی وجود ندارد.
- ذکر اسمای الهی متناسب با مقام التجا و اعتصام به خداوند.
- انسان باید به خاطرگناهان خویش به درگاه الهی معتصم شود و درخواست رحمت او را داشته باشد نه خطرات و بلاهای مادی و دنیوی.
- درخواست از خداوند با نهایت خضوع و تواضع.
- توسل به فرشتگان و بندگان شایسته خداوند با نهایت تواضع.
- درخواست بخشش از خداوند به حق فرشتگان و بندگان شایسته حق و مقام ایشان.
- درخواست سکینه و آرامش.
- درخواست غرق کردن انسان در انوار محبت الهی.
- درخواست نگاهداشتن انسان در سایه‌سار عصمت الهی.[۴]
متن و ترجمه دعا
مناجات المعتصمین
| مـتـن | ترجمه |
|---|---|
|
اَللَّهُمَّ يا مَلاذَ اللّائِذينَ، وَ يا مَعاذَ الْعآئِذينَ، وَ يا مُنْجِىَ الْهالِكينَ، وَ يا عاصِمَ الْبآئِسينَ، وَ يا راحِمَ الْمَساكينِ، وَ يا مُجيبَ الْمُضْطَرّينَ، وَ ياكَنْزَ الْمُفْتَقِرينَ، وَ يا جابِرَ الْمُنْكَسِرينَ، وَ يا مَأوَى الْمُنْقَطِعينَ، وَ يا ناصِرَ الْمُسْتَضْعَفينَ، وَ يا مُجيرَ الْخآئِفينَ وَ يا مُغيثَ الْمَكْرُوبينَ، وَ يا حِصْنَ اللّاجينَ، اِنْ لَمْ اَعُذْ بِعِزَّتِكَ فَبِمَنْ اَعُوذُ، وَ اِنْ لَمْ اَلُذْ بِقُدْرَتِكَ فَبِمَنْ اَلوُذُ، وَ قَدْ اَ لْجَاَتْنِى الذُّنُوبُ اِلىَ التَّشَبُّثِ بِاَذْيالِ عَفْوِكَ، وَ اَحْوَجَتْنِى الْخَطايا اِلىَ اسْتِفْتاحِ اَبْوابِ صَفْحِكَ، وَ دَعَتْنِى الْإِسآئَةُ اِلَى الْأِناخَةِ بِفِنآءِ عِزِّكَ، وَ حَمَلَتْنِى الْمَخافَةُ مِنْ نِقْمَتِكَ عَلَى الْتَّمَسُّكِ بِعُرْوَةِ عَطْفِكَ، وَ ما حَقُّ مَنِ اعْتَصَمَ بِحَبْلِكَ اَنْ يُخْذَلَ، وَ لايَليقُ بِمَنِ اسْتَجارَ بِعِزِّكَ اَنْ يُسْلَمَ اَوْ يُهْمَلَ، اِلهى فَلا تُخْلِنا مِنْ حِمايَتِكَ، وَ لا تُعْرِنا مِنْ رِعايَتِكَ، وَ ذُرْنا عَنْ مَوارِدِ الْهَلَكَةِ، فَاِنَّا بِعَيْنِكَ وَ فى كَنَفِكَ وَ لَكَ، اَسْئَلُكَ بِاَهْلِ خآصَّتِكَ مِنْ مَلائِكَتِكَ وَ الصَّالِحينَ مِنْ بَرِيَّتِكَ، اَنْ تَجْعَلَ عَلَيْنا واقِيَةً تُنْجينا مِنَ الْهَلَكاتِ، وَ تُجَنِّبُنا مِنَ الْافاتِ، وَ تُكِنُّنا مِنْ دَواهِى الْمُصيباتِ، وَ اَنْ تُنْزِلَ عَلَيْنا مِنْ سَكينَتِكَ، وَ اَنْ تُغَشِّىَ وُجُوهَنا بِاَنْوارِ مَحَبَّتِكَ، وَ اَنْ تُؤْوِيَنا اِلى شَديدِ رُكْنِكَ، وَ اَنْ تَحْوِيَنا فى اَكْنافِ عِصْمَتِكَ، بِرَاْفَتِكَ وَرَحْمَتِكَ يا اَرْحَمَ الرَّاحِمينَ. |
خدایا! اى پناه پناه جویان و اى پناه ده پناهندگان و اى نجات دهنده هلاک شدگان و اى نگهدار بیچارگان و اى مهرورز مسکینان و اى اجابت کننده درماندگان و اى گنج فقیران و اى جبران کننده دل شکستگان و اى جاى ده دور از وطنان و اى یاور آنانکه ناتوانشان شمردهاند و اى پناه ده ترسناکان و اى فریادرس غمدیدگان و اى قلعه محکم پناهندگان اگر من به عزت تو پناه نیاورم پس به که پناه برم و اگر به قدرت تو دست پناهندگى دراز نکنم پس به که پناهنده شوم؟ خدایا! گناهان مرا ناچار کرده که به دامان عفوت چنگ زنم و خطا‌ها مرا نیازمند کرده که از تو بخواهم درهاى چشم پوشیت را به رویم بگشایى و بدی‌ها مرا بدینجا کشانده که به آستان عزت تو بار اندازم و ترس از انتقام مرا واداشته که به رشته محکم مهر تو چنگ زنم و به راستى آن کس که به ریسمان تو چنگ زند سزاوار خوارى نیست و آن کس که به عزت تو پناهنده شود تسلیم کردنش و یا واگذاردنش شایسته نیست. پس اى خدا! ما را از حمایت خویش وامگذار و از رعایت خود بازمدار و از پرتگاه هاى هلاکت بازدار! زیرا ما در تحت توجه تو و در کَنَف حمایت تو و از آن توئیم. از تو خواهم به حق خاصان درگاهت از فرشتگان و شایستگان از بندگانت که براى ما سپرى قرار دهى که ما را از مهالک نجات دهد و خودت ما را از آفات دور کنى و از مصیبت هاى بزرگ ما را محفوظ دارى و از آرامش خود بر ما فرود آرى و چهره هاى ما را به انوار محبت خویش بپوشانى و در پایگاه محکمت ما را جاى دهى و ما را در کرانه هاى عصمت خویش بدارى به حق عطوفت و مهرت اى مهربان‌ترین مهربانان. |
پانویس
یادداشت
منابع
- مصباح یزدی، محمد تقی، سجاده‌های سلوک شرح مناجات‌های حضرت سجاد(ع)، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ۱۳۹۰ش.
- مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، نشر مشعر، قم، ۱۳۸۷ش.