مناجات المعتصمین

مقاله قابل قبول
پیوند کم
از ویکی شیعه
مُناجاتُ الْمُعْتَصِمین
نسخه خطی مناجات خمس عشر، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری
نسخه خطی مناجات خمس عشر، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری
اطلاعات دعا و زیارت
نام‌های دیگرمناجات چنگ‌زنندگان به ریسمان الهی
موضوععظمت و اهمیت تمسک و اعتصام به خداوند
صادره ازامام سجاد(ع)
منابع شیعیبحارالانوارمفاتیح الجنان
تک‌نگاری‌هاسجاده‌های سلوک شرح مناجات‌های حضرت سجاد(ع)(محمدتقی مصباح یزدی)
زمانپنجشنبه
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسلدعای کمیلدعای ندبهدعای سماتدعای فرجدعای ابوحمزه ثمالیزیارت عاشورازیارت جامعه کبیرهزیارت وارثزیارت امین‌اللهزیارت اربعین


مُناجاتُ الْمُعْتَصِمین یا مناجات چنگ‌زنندگان به ریسمان الهی، از مناجات‌های پانزده‌گانه نقل شده از امام سجاد(ع) است. امام در این مناجات درباره عظمت و اهمیت تمسک و اعتصام به خداوند و دین و هدایت‌های الهی سخن گفته است.

منبع دعا

مناجات المعتصمین از امام سجاد(ع) نقل شده و در الصحیفة الثانیة السجادیة، بحارالانوار،[۱] و مفاتیح الجنان[۲] آمده است. علامه مجلسی زمان قرائت این دعا را روزهای پنج‌شنبه دانسته است.[۳]

مناجات خَمسَ‌عَشَر زمان قرائت
۱ مناجات التائبین جمعه
۲ مناجات الشاکین شنبه
۳ مناجات الخائفین یکشنبه
۴ مناجات الراجین دوشنبه
۵ مناجات الراغبین سه‌شنبه
۶ مناجات الشاکرین چهارشنبه
۷ مناجات المطیعین پنج‌شنبه
۸ مناجات المریدین روز جمعه
۹ مناجات المحبین شنبه
۱۰ مناجات المتوسلین یکشنبه
۱۱ مناجات المفتقرین دوشنبه
۱۲ مناجات العارفین سه‌شنبه
۱۳ مناجات الذاکرین چهارشنبه
۱۴ مناجات المعتصمین پنج‌شنبه
۱۵ مناجات الزاهدین شب جمعه

پیام‌ها و مضامین

  • دعا با نهایت ذلت و درماندگی و با اعتراف به فقر و نداری و بی‌چارگی.
  • هیچ امیدی به غیر خدا نیست.
  • ورای عزت و قدرت الهی، عزت و قدرتی وجود ندارد.
  • ذکر اسمای الهی متناسب با مقام التجا و اعتصام به خداوند.
  • انسان باید به خاطرگناهان خویش به درگاه الهی معتصم شود و درخواست رحمت او را داشته باشد نه خطرات و بلاهای مادی و دنیوی.
  • درخواست از خداوند با نهایت خضوع و تواضع.
  • توسل به فرشتگان و بندگان شایسته خداوند با نهایت تواضع.
  • درخواست بخشش از خداوند به حق فرشتگان و بندگان شایسته حق و مقام ایشان.
  • درخواست سکینه و آرامش.
  • درخواست غرق کردن انسان در انوار محبت الهی.
  • درخواست نگاهداشتن انسان در سایه‌سار عصمت الهی.[۴]

متن و ترجمه دعا

مناجات المعتصمین

مـتـن ترجمه

اَللَّهُمَّ يا مَلاذَ اللّائِذينَ، وَ يا مَعاذَ الْعآئِذينَ،

وَ يا مُنْجِىَ الْهالِكينَ، وَ يا عاصِمَ الْبآئِسينَ،

وَ يا راحِمَ الْمَساكينِ، وَ يا مُجيبَ الْمُضْطَرّينَ،

وَ ياكَنْزَ الْمُفْتَقِرينَ، وَ يا جابِرَ الْمُنْكَسِرينَ،

وَ يا مَأوَى الْمُنْقَطِعينَ، وَ يا ناصِرَ الْمُسْتَضْعَفينَ،

وَ يا مُجيرَ الْخآئِفينَ وَ يا مُغيثَ الْمَكْرُوبينَ،

وَ يا حِصْنَ اللّاجينَ،

اِنْ لَمْ اَعُذْ بِعِزَّتِكَ فَبِمَنْ اَعُوذُ،

وَ اِنْ لَمْ اَلُذْ بِقُدْرَتِكَ‏ فَبِمَنْ اَلوُذُ،

وَ قَدْ اَ لْجَاَتْنِى الذُّنُوبُ اِلىَ التَّشَبُّثِ بِاَذْيالِ عَفْوِكَ،

وَ اَحْوَجَتْنِى الْخَطايا اِلىَ اسْتِفْتاحِ اَبْوابِ صَفْحِكَ،

وَ دَعَتْنِى الْإِسآئَةُ اِلَى الْأِناخَةِ بِفِنآءِ عِزِّكَ،

وَ حَمَلَتْنِى الْمَخافَةُ مِنْ نِقْمَتِكَ عَلَى الْتَّمَسُّكِ‏ بِعُرْوَةِ عَطْفِكَ،

وَ ما حَقُّ مَنِ اعْتَصَمَ بِحَبْلِكَ اَنْ يُخْذَلَ،

وَ لايَليقُ بِمَنِ‏ اسْتَجارَ بِعِزِّكَ اَنْ يُسْلَمَ اَوْ يُهْمَلَ،

اِلهى‏ فَلا تُخْلِنا مِنْ حِمايَتِكَ،

وَ لا تُعْرِنا مِنْ رِعايَتِكَ،

وَ ذُرْنا عَنْ مَوارِدِ الْهَلَكَةِ،

فَاِنَّا بِعَيْنِكَ وَ فى‏ كَنَفِكَ‏ وَ لَكَ،

اَسْئَلُكَ بِاَهْلِ خآصَّتِكَ مِنْ مَلائِكَتِكَ وَ الصَّالِحينَ مِنْ بَرِيَّتِكَ،

اَنْ تَجْعَلَ عَلَيْنا واقِيَةً تُنْجينا مِنَ الْهَلَكاتِ،

وَ تُجَنِّبُنا مِنَ الْافاتِ،

وَ تُكِنُّنا مِنْ دَواهِى الْمُصيباتِ،

وَ اَنْ تُنْزِلَ عَلَيْنا مِنْ سَكينَتِكَ،

وَ اَنْ‏ تُغَشِّىَ وُجُوهَنا بِاَنْوارِ مَحَبَّتِكَ،

وَ اَنْ تُؤْوِيَنا اِلى‏ شَديدِ رُكْنِكَ،

وَ اَنْ‏ تَحْوِيَنا فى‏ اَكْنافِ عِصْمَتِكَ،

بِرَاْفَتِكَ وَرَحْمَتِكَ يا اَرْحَمَ الرَّاحِمينَ.

خدایا! اى پناه پناه جویان و اى پناه ده پناهندگان

و اى نجات دهنده هلاک شدگان و اى‏ نگهدار بیچارگان

و اى مهرورز مسکینان و اى اجابت کننده درماندگان‏

و اى گنج فقیران و اى جبران کننده دل‏ شکستگان

و اى جاى ده دور از وطنان و اى‏ یاور آنانکه ناتوانشان شمرده‏‌اند

و اى پناه ده ترسناکان و اى فریادرس غمدیدگان

و اى‏ قلعه محکم پناهندگان

اگر من به عزت تو پناه نیاورم پس به که پناه برم

و اگر به قدرت تو دست پناهندگى دراز نکنم پس به که پناهنده شوم؟

خدایا! گناهان مرا ناچار کرده که به دامان عفوت چنگ زنم‏

و خطا‌ها مرا نیازمند کرده که از تو بخواهم درهاى چشم پوشیت را به رویم بگشایى

و بدی‌ها مرا بدینجا کشانده که به آستان عزت تو بار اندازم

و ترس از انتقام مرا واداشته که‏ به رشته محکم مهر تو چنگ زنم

و به راستى آن کس که به ریسمان تو چنگ زند سزاوار خوارى نیست

و آن کس‏ که به عزت تو پناهنده شود تسلیم کردنش و یا واگذاردنش شایسته نیست.

پس اى خدا! ما را از حمایت خویش وامگذار

و از رعایت خود بازمدار

و از پرتگاه هاى هلاکت بازدار!

زیرا ما در تحت توجه تو و در کَنَف حمایت تو و از آن توئیم.

از تو خواهم به حق خاصان درگاهت از فرشتگان و شایستگان از بندگانت‏

که براى ما سپرى قرار دهى که ما را از مهالک نجات دهد

و خودت ما را از آفات دور کنى‏

و از مصیبت هاى بزرگ ما را محفوظ دارى

و از آرامش خود بر ما فرود آرى

و چهره ‏هاى ما را به انوار محبت خویش بپوشانى

و در پایگاه محکمت ما را جاى دهى

و ما را در کرانه‏ هاى عصمت خویش بدارى

به حق عطوفت و مهرت اى مهربان‌ترین مهربانان.

پانویس

  1. مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۱، ص۱۵۲.
  2. قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۷ش، ص۱۷۹-۱۷۸.
  3. مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۱، ص۱۵۲.
  4. مصباح، سجاده‌های سلوک، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۳۴۰-۳۱۹.

یادداشت

منابع

  • مصباح یزدی، محمد تقی، سجاده‌های سلوک شرح مناجات‌های حضرت سجاد(ع)، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ۱۳۹۰ش.
  • مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
  • قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، نشر مشعر، قم، ۱۳۸۷ش.