دعای هفتم صحیفه سجادیه

دعای هفتم صحیفه سجادیه از دعا‌های مأثور از امام سجاد(ع) که هنگام سختی‌ها و نزول بلاها و در زمان اندوه خوانده می‌شود و به آسان شدن دشواری‌ها به دست خدا و فراهم آمدن اسباب حیات به‌واسطه رحمت الهی اشاره دارد. امام سجاد(ع) در این دعا بازشدن گره‌های زندگی را از خدا درخواست می‌کند. همچنین امام چهارم در دعای هفتم صحیفه سجادیه همه موجودات را تابع اراده خدا می‌داند و به ضعف همگان در برابر اراده خدا و عدم یاور و ناصر برای کسی که خدا او را ذلیل کرده، اذعان دارد.

دعای هفتم صحیفه سجادیه

نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ احمد نیریزی، کتابت در سال ۱۱۴۵ قمری
اطلاعات دعا و زیارت
موضوع	دعا برای رفع گرفتاری و اندوه
مأثور/غیرمأثور	مأثور
صادره از	امام سجاد(ع)
راوی	متوکل بن هارون
منابع شیعی	صحیفه سجادیه
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین

توصیه شده است که این دعا برای رفع گرفتاری‌ها با آداب خاصی از جمله بعد از نماز صبح و در بین الطلوعین خوانده شود.

دعای هفتم در شرح‌های صحیفه سجادیه همچون دیار عاشقان اثر حسین انصاریان به زبان فارسی و ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی به زبان عربی شرح شده است.

ارزش و جایگاه

دعای هفتم صحیفه سجادیه دعایی است که حضرت سجاد(ع) به هنگام دشواری‌های طاقت‌فرسا یا نزول بلاهای سخت و زمان حزن و اندوه، آن را برای رفع اندوه و سختی‌ها می‌خواند. امام چهارم در اين دعا به طور ضمنی وظايف بنده در هنگام پيش‌آمد بلايا را نيز گوشزد كرده است. آیت ‎الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی ایران نیز در اسفند ۱۳۹۸ش به هنگام شیوع ویروس کرونای ۲۰۱۹ در ایران و دیگر کشورها برای رفع این بیماری خواندن این دعا را سفارش کرد.

آموزه‌ها

آموزه‌های دعای هفتم صحیفه سجادیه به شرح ذیل است:

• خدا بازکننده گره هر سختی و دشواری است.
• همه موجودات مطیع اراده الهی‌اند.
• فراهم آمدن وسایل زندگی و تاثیر گذاری اسبابِ حیات به واسطه لطف و رحمت الهی
• جریان قضا و قدر به قدرت خدا
• حتمی بودن اراده الهی
• خدا پناهگاه انسان در مقابل بلاهای سخت و دشوار است.
• ضعف همگان در برابر خواست خدا
• درخواست گشایش درهای فرج از پروردگار
• در خواست چشیدن شیرینی استجابت دعا
• دعا برای انجام واجبات و اهتمام در مستحبات
• جریان همه چیز فقط به خواست و اراده خدا
• کسی که خدا او را ذلیل کرده، یاوری ندارد.

شیوه خواندن

در برخی از آثار، طریقه‌ای برای ختم دعای هفتم صحیفه سجادیه نقل شده است: آغاز این ختم یکشنبه است و تا سی روز، در هر روز دعای مذکور ده مرتبه خوانده می‌شود و بعد از پایان دعا، ذکر یا رب، یا رب گفته می‌شود تا نفس قطع شود، سپس در سجده، حاجت از خدا خواسته می‌شود. گفته شده در ختم این دعا، قبل از شروع آن، ده مرتبه صلوات فرستاده شود و همچنین قبل و بعد از خواندن دعا هم چهل مرتبه یا الله گفته شود. در ختم دعا، خواندن آن در بین الطلوعین و بعد از نماز صبح و دوری از محرمات و پرخوری در مدت ۳۰ روز سفارش شده است. همچنین داشتن طهارت و رو به قبله نشستن و حضور قلب نیز شرط است.

شرح‌ها

در شرح‌هایی که بر صحیفه سجادیه نوشته شده، دعای هفتم صحیفه سجادیه نیز شرح شده و لغات دشوار آن توضیح داده شده است. این دعا در کتاب‌های دیار عاشقان، شهود و شناخت، ریاض السالکین و فی ظلال الصحیفة السجادیة شرح شده و در کتاب تعلیقات علی الصحیفة السجادیة اثر فیض کاشانی توضیح داده شده است.

متن و ترجمه

وَ کانَ مِنْ دُعَائِهِ علیه‌السلام إِذَا عَرَضَتْ لَهُ مُهِمَّةٌ أَوْ نَزَلَتْ بِهِ، مُلِمَّةٌ وَ عِنْدَ الْکرْبِ

دعای آن حضرت است هنگامی که دشواری طاقت‌فرسایی برای او رخ می‌داد یا بلای سختی بر او نازل می‌شد و زمانی‌که حزن و اندوهی به او دست می‌داد.

یا مَنْ تُحَلُّ بِهِ عُقَدُ الْمَکارِهِ، وَ یا مَنْ یفْثَأُ بِهِ حَدُّ الشَّدَائِدِ، وَ یا مَنْ یلْتَمَسُ مِنْهُ الْمَخْرَجُ إِلَی رَوْحِ الْفَرَجِ.

ای آن‌که گره‌های امور رنج‌آور، به وسیلۀ او گشوده می‌شود؛ و ای آن‌که تندی و تیزی سختی‌ها، به عنایت او فرو می‌نشیند؛ و ای آن‌که بیرون آمدن از تنگی و فشار و قرار گرفتن در راحتی گشایش و رهایی از غم و اندوه، از او خواسته می‌شود.

ذَلَّتْ لِقُدْرَتِک الصِّعَابُ، وَ تَسَبَّبَتْ بِلُطْفِک الْأَسْبَابُ، وَ جَرَی بِقُدرَتِک الْقَضَاءُ، وَ مَضَتْ عَلَی إِرَادَتِک الْأَشْیاءُ.

دشواری‌ها در برابر قدرتت آسان گردد و وسایل زندگی و اسباب حیات، به لطفت فراهم آید و فرمان و حکم به نیرویت جریان یابد؛ و همه چیز بر اساس و اراده‌ات می‌گذرد.

فَهِی بِمَشِیتِک دُونَ قَوْلِک مُؤْتَمِرَةٌ، وَ بِإِرَادَتِک دُونَ نَهْیک مُنْزَجِرَةٌ.

پس همۀ موجودات به خواست تو، بی آن‌که فرمان کلامی دهی، فرمان برند؛ و به اراده‌ات، بی آن‌که با گفتار نهی کنی، از کار باز ایستند.

أَنْتَ الْمَدْعُوُّ لِلْمُهِمَّاتِ، وَ أَنْتَ الْمَفْزَعُ فِی الْمُلِمَّاتِ، لَا ینْدَفِعُ مِنْهَا إِلَّا مَا دَفَعْتَ، وَ لَا ینْکشِفُ مِنْهَا إِلَّا مَا کشَفْتَ

تنها تو را در دشواری‌ها می‌خوانند و در بلاهای سخت و دشوار، تنها تو پناهگاهی. بلاهای سخت و دشوار از انسان دور نمی‌شود، مگر آنچه را که تو دور کنی؛ و از گره‌های رنج‌آور، چیزی گشوده نمی‌شود، مگر آنچه را تو بگشایی.

وَ قَدْ نَزَلَ بی‌ یا رَبِّ مَا قَدْ تَکأَّدَنِی ثِقْلُهُ، وَ أَلَمَّ بی‌مَا قَدْ بَهَظَنِی حَمْلُهُ.

پروردگارا! بلایی بر من نازل شده که سنگینی‌اش مرا به زحمت و رنج انداخته و سختی و مشکلی به دردم آورده که تحمّلش مرا در فشار قرار داده،

وَ بِقُدْرَتِک أَوْرَدْتَهُ عَلَی وَ بِسُلْطَانِک وَجَّهْتَهُ إِلَی.

و تو آن را به قدرتت بر من وارد کرده‌ای و به اقتدارت به سوی من فرستاده‌ای،

فَلَا مُصْدِرَ لِمَا أَوْرَدْتَ، وَ لَا صَارِفَ لِمَا وَجَّهْتَ، وَ لَا فَاتِحَ لِمَا أَغْلَقْتَ، وَ لَا مُغْلِقَ لِمَا فَتَحْتَ، وَ لَا مُیسِّرَ لِمَا عَسَّرْتَ، وَ لَا نَاصِرَ لِمَنْ خَذَلْتَ.

پس چیزی را که تو وارد کرده‌ای، برگرداننده‌ای برای آن نیست؛ و آنچه را تو فرستاده‌ای، دور کننده‌ای برای آن وجود ندارد؛ و چیزی را که تو بسته‌ای، گشاینده‌ای برایش نمی‌باشد؛ و چیزی را که تو بگشایی، کسی قدرت بستنش را ندارد؛ و آنچه را که تو دشوار کرده‌ای، آسان کننده‌ای برایش نیست؛ و کسی را که تو بی یار و یاور گذاشته‌ای، یاوری برای او وجود ندارد.

فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ افْتَحْ لِی یا رَبِّ بَابَ الْفَرَجِ بِطَوْلِک، وَ اکسِرْ عَنِّی سُلْطَانَ الْهَمِّ بِحَوْلِک، وَ أَنِلْنِی حُسْنَ النَّظَرِ فِیمَا شَکوْتُ، وَ أَذِقْنِی حَلَاوَةَ الصُّنْعِ فِیمَا سَأَلْتُ، وَ هَبْ لِی‏ مِنْ لَدُنْک رَحْمَةً وَ فَرَجاً هَنِیئاً، وَ اجْعَلْ لِی مِنْ عِنْدِک مَخْرَجاً وَحِیاً.

پس بر محمّد و آلش درود فرست، ای پروردگارم! و به فضل و احسانت، درِ گشایش و فرج را به روی من باز کن و به چاره سازیت، تسلّط غم و اندوه را از من بشکن و مرا در موردی که از آن شکایت دارم، به تأمل و تدبّر نیک برسان؛ و در آنچه از تو درخواست می‌کنم، شیرینی اجابت را بچشان؛ و از جانب خودت، رحمت و گشایشی گوارا به من ببخش؛ و برای من از نزد خود، راه نجاتی سریع قرار ده.

وَ لَا تَشْغَلْنِی بِالاهْتِمَامِ عَنْ تَعَاهُدِ فُرُوضِک، وَ اسْتِعْمَالِ سُنَّتِک.

و مرا به خاطر غمگینی و حزن و اندوه، از رعایت واجباتت و به کار گرفتن مستحباتت باز مدار.

فَقَدْ ضِقْتُ لِمَا نَزَلَ بی‌یا رَبِّ ذَرْعاً، وَ امْتَلَأْتُ بِحَمْلِ مَا حَدَثَ عَلَی هَمّاً، وَ أَنْتَ الْقَادِرُ عَلَی کشْفِ مَا مُنِیتُ بِهِ، وَ دَفْعِ مَا وَقَعْتُ فِیهِ، فَافْعَلْ بی‌ذَلِک وَ إِنْ لَمْ أَسْتَوْجِبْهُ مِنْک، یا ذَا الْعَرْشِ الْعَظِیمِ.

پروردگارا! به سبب بلایی که بر من نازل شده، درمانده شده‌ام؛ و از تحمّل آنچه برای من پیش آمده، دلم از اندوه و غصّه پر شده؛ و تو به برطرف کردن آنچه که به آن گرفتار شده‌ام و دور کردن بلایی که در آن افتاده‌ام، توانایی؛ بنابراین قدرت و توانایی‌ات را دربارۀ من به کار گیر؛ اگرچه از جانب تو سزاوار آن نیستم؛ ای دارای عرش بزرگ!

پیوند به بیرون

• متن و صوت دعاهای صحیفه سجادیه