دعای هشتم صحیفه سجادیه

دعای هشتم صحیفه سجادیه از دعا‌های مأثور از امام سجاد(ع)، که در آن از کارهای ناپسند و ناملایمات اخلاقی همچون حرص، خشم، تعصب بیجا، پافشاری بر گناه و فریب دادن مردم که موجب هلاکت انسان می‌شود، به خدا پناه برده است.

دعای هشتم صحیفه سجادیه

نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری
اطلاعات دعا و زیارت
موضوع	پناه بردن بر خدا از کارهای ناپسند و بدی اخلاق
مأثور/غیرمأثور	مأثور
صادره از	امام سجاد(ع)
راوی	متوکل بن هارون
منابع شیعی	صحیفه سجادیه
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین

دعای هشتم در شرح‌های صحیفه سجادیه همچون دیار عاشقان اثر حسین انصاریان به زبان فارسی و ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی به زبان عربی شرح شده است.

آموزه‌ها

حضرت سجاد(ع) در دعای هشتم از امور رنج‌آور، بدیِ اخلاق و کارهای ناپسند به خدا پناه می‌برد. در اين دعا به ۴۴ مسئله كه هر يك علتى براى هلاكت و نابودى انسان است، اشاره شده است. آموزه‌های این دعا در ۱۰ فراز به شرح ذیل است:

• طغیان حرص و آز
• تندی خشم
• چیرگی حسد
• سستی صبر (کم‌صبری)
• قلت قناعت
• سوء خلق
• زیاده‌روی در شهوت
• عصبیت بی‌جا
• پیروی از هوا و هوس
• مخالفت با هدایت
• خواب غفلت
• خود را به سختی انداختن
• برگزیدن باطل و مقدم داشتن آن بر حق
• پافشاری بر گناه
• کوچک‌شمردن معصیت و استکبار در برابر طاعت
• فخر و مباهات ثروتمندان و تحقیر تهی‌دستان
• کوتاهی در حق زیردستان
• ترك سپاس در برابر خوبى ديگران
• یاری ستمگر و رهاکردن ستمدیده
• طلب چیزی که حق انسان نيست
• سخن گفتن از روی نادانی
• فریب دادن مردم
• خودپسندی در رفتار و کردار
• آرزوهای دور و دراز
• زشتی باطن
• كوچك شمردن گناه صغيره
• تسلط شيطان
• غنيمت ندانستن روزگار
• ستم پادشاه
• آلوده‌شدن به اسراف و نیافتن روزی به اندازه نیازمندی
• سرزنش دشمنان
• نیازمندی به همنوعان
• بلای تنگدستی و زندگی در سختی
• مرگ ناگهانی و بدون زاد و توشه (بدون تقوی وعمل صالح)
• حسرت و اندوه بزرگ و مصیبت سترگ
• تیره‌بختی و بدفرجامی
• محرومیت از ثواب و فرودآمدن در عذاب
• در خواست مصونیت از تمام این امور ناپسند در پرتو رحمت الهی

شرح‌ها

دعای هشتم در شرح‌های صحیفه سجادیه شرح شده است. این دعا در کتاب‌های دیار عاشقان اثر حسین انصاریان، شهود و شناخت اثر محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی، و شرح و ترجمه صحیفه سجادیه اثر سید احمد فهری به زبان فارسی شرح شده است.

دعای هشتم صحیفه سجادیه همچنین در کتاب‌هایی مانند ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی، فی ظلال الصحیفه السجادیه اثر محمدجواد مغنیه، ریاض العارفین تألیف محمد بن محمد دارابی و آفاق الروح نوشته سید محمدحسین فضل الله به زبان عربی شرح شده است. واژه‌های این دعا هم در شرح لغوی تعلیقات علی الصحیفه السجادیه اثر فیض کاشانی توضیح داده شده است.

متن و ترجمه

وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي الاِسْتِعَاذَةِ مِنَ الْمَكَارِهِ وَ سَيِّيَ الْأَخْلَاقِ وَ مَذَامِّ الْأَفْعَالِ

دعای آن حضرت است در پناه بردن به خدا از امور رنج‌آور و بدی اخلاق و کارهای ناپسند

اللَّهُمَّ إِنيِّ أَعُوذُ بِكَ مِنْ هَيَجَانِ الْحِرْصِ، وَ سَوْرَةِ الْغَضَبِ، وَ غَلَبَةِ الْحَسَدِ، وَ ضَعْفِ الصَّبْرِ، وَ قِلَّةِ الْقَنَاعَةِ، وَ شَكَاسَةِ الْخُلْقِ، وَ إِلْحَاحِ الشَّهْوَةِ، وَ مَلَكَةِ الْحَمِيَّةِ

خدایا! به تو پناه می‌آورم از توفان حرص و تندی و شدّت خشم و چیرگی حسد و ناتوانی صبر و کمی قناعت و ناسازگاری اخلاق و پافشاری و سماجت شهوت و عادت و خوی هواداریِ لجوجانه.

وَ مُتَابَعَةِ الْهَوَى، وَ مُخَالَفَةِ الْهُدَى، وَ سِنَةِ الْغَفْلَةِ، وَ تَعَاطِي الْكُلْفَةِ، وَ إِيثَارِ الْبَاطِلِ عَلَى الْحَقِّ، وَ الْإِصْرَارِ عَلَى الْمَأْثَمِ، وَ اسْتِصْغَارِ الْمَعْصِيَةِ، وَ اسْتِكْبَارِ الطَّاعَةِ.

و پیروی از هوای نفس و ناسازگاری و تجاوز از هدایت و خواب غفلت و انجام کار سخت و پرمشقّت و برتری دادن باطل بر حق و پافشاری بر گناه و کوچک شمردن نافرمانی و گناه و سنگین دانستن طاعت.

وَ مُبَاهَاةِ الْمُكْثِرِينَ، وَ الْإِزْرَاءِ بِالْمُقِلِّينَ، وَ سُوءِ الْوِلَايَةِ لِمَنْ تَحْتَ أَيْدِينَا، وَ تَرْكِ الشُّكْرِ لِمَنِ اصْطَنَعَ الْعَارِفَةَ عِنْدَنَا

و فخرفروشی ثروتمندان و تحقیر تهی‌دستان و بدی سرپرستی نسبت به زیردستمان و ترک سپاس نسبت به کسی که به ما احسان و خوبی کرده.

أَوْ أَنْ نَعْضُدَ ظَالِماً، أَوْ نَخْذُلَ مَلْهُوفاً، أَوْ نَرُومَ مَا لَيْسَ لَنَا بِحَقٍّ، أَوْ نَقُولَ فِي الْعِلْمِ بِغَيْرِ عِلْمٍ

خدایا! به تو پناه می‌آوریم از این که ستمکاری را یاری کنیم، یا ستم دیده‌ای را تنها گذاریم، یا آنچه که برای ما حق نیست، بخواهیم؛ یا بدون آگاهی در امور علمی، سخن گوییم.

وَ نَعُوذُ بِكَ أَنْ نَنْطَوِيَ عَلَى غِشِّ أَحَدٍ، وَ أَنْ نُعْجِبَ بِأَعْمَالِنَا، وَ نَمُدَّ فِي آمَالِنَا

و به تو پناه می‌آوریم از این که راه خیانت به کسی را بپیماییم و نسبت به کردارمان خودپسندی کنیم و آرزوهای خود را دور و دراز سازیم.

وَ نَعُوذُ بِكَ مِنْ سُوءِ السَّرِيرَةِ، وَ احْتِقَارِ الصَّغِيرَةِ، وَ أَنْ يَسْتَحْوِذَ عَلَيْنَا الشَّيْطَانُ، أَوْ يَنْكُبَنَا الزَّمَانُ، أَوْ يَتَهَضَّمَنَا السُّلْطَانُ

و به تو پناه می‌آوریم، از بدی باطن و ناچیز شمردن گناه کوچک و این‌که شیطان بر ما چیره شود، یا روزگار ما را به عرصه بلا و نکبت اندازد، یا پادشاه بر ما جور و ستم روا دارد.

وَ نَعُوذُ بِكَ مِنْ تَنَاوُلِ الْإِسْرَافِ، وَ مِنْ فِقْدَانِ الْكَفَافِ

و به تو پناه می‌آوریم، از رسیدن به اسراف و از دست دادن آنچه که در زندگی به اندازه و کافی است.

وَ نَعُوذُ بِكَ مِنْ شَمَاتَةِ الْأَعْدَاءِ، وَ مِنَ الْفَقْرِ إِلَى الْأَكْفَاءِ، وَ مِنْ مَعِيشَةٍ فِي شِدَّةٍ، وَ مِيتَةٍ عَلَى غَيْرِ عُدَّةٍ.

و به تو پناه می‌آوریم از سرزنش دشمنان و از نیاز به هم نوعان و از امرار معیشت در سختی و از مرگ بدون توشه.

وَ نَعُوذُ بِكَ مِنَ الْحَسْرَةِ الْعُظْمَى، وَ الْمُصِيبَةِ الْكُبْرَى، وَ أَشْقَى الشَّقَاءِ، وَ سُوءِ الْمَآبِ، وَ حِرْمَانِ الثَّوَابِ، وَ حُلُولِ الْعِقَابِ

و به تو پناه می‌آوریم از حسرت عظیم‌تر و بلای بزرگ‌تر و بدترین بدبختی و بدی بازگشت و محرومیت از ثواب و فرود آمدن کیفر.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَعِذْنِي مِنْ كُلِّ ذَلِكَ بِرَحْمَتِكَ وَ جَمِيعَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.

خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و مرا و تمام مؤمنین و مؤمنات را به رحمتت از همۀ این امور زشت پناه ده، ای مهربان‌ترین مهربانان!<ref>ترجمه از شیخ حسین انصاریان.

پیوند به بیرون

• متن و صوت دعاهای صحیفه سجادیه