نماز وَتْر آخرین نماز یک رکعتی از یازده رکعت نماز شب است.[۱] این نماز با نماز شفع بهترین بخش از نماز شب[۲] و همچنین نماز وتر از نماز شفع برتر دانسته شده است.[۳]
کلمه وتر از نظر برخی به سه رکعت نماز شفع و وتر گفته شده است.[۴] واژه وتر که واو آن هم با فتحه و هم با کسره خوانده می‌شود به معنای فرد است و در مقابل معنای شفع است.[۵]
احکام نماز وتر
نماز وتر تنها نمازِ یک رکعتی مستحبی است.[۶] از نظر بعضی شروع این نماز با هفت تکبیر مستحب دانسته شده است.[۷] پس از سوره حمد نیز خواندن سوره توحید مستحب است.[۸] همچنین می‌توان بعد از سوره حمد سه بار سوره توحید را به همراه سوره فلق و سوره ناس قرائت کرد.[۹]
در قنوت نماز وتر دعاهای متعددی ذکر شده است که شیخ طوسی آن را خارج از شمارش می‌داند.[۱۰] توصیه شده که انسان در قنوت این نماز از ترس مجازات گناهان خود گریان باشد یا حالت گریه داشته باشد اما برای گرفتاری‌های دنیوی نباید گریه کند.[۱۱][یادداشت ۱] همچنین توصیه شده برای چهل مومن یا بیشتر درخواست مغفرت شود که در این صورت خواسته دعاکننده نیز برآورده می‌شود.[۱۲] یکی دیگر از سفارشها در انجام قنوت، بالا آوردن دست چپ و شمارش ذکر با دست راست است.[۱۳] هفتاد بار استغفار[۱۴] و سیصدبار ذکر العفو از جمله مستحبات قنوت نماز وتر دانسته شده است.[۱۵] از پیامبر اسلام نقل شده که در قنوت نماز وتر هفت بار جمله «هذا مَقَامُ الْعَائِذِ بِكَ مِنَ النَّار؛ اينجا جایگاه بنده‌ای است كه از آتش دوزخ به تو پناه آورده است» را می‌گفته است.[۱۶]
علاوه بر این موارد نفرین بر دشمن نیز پیش از استغفار در نماز وتر توصیه شده است.[۱۷]
پس از قنوت و انجام رکوع و پیش از سجده، خواندن دعایی که شیخ طوسی در تهذیب ذکر کرده است مستحب دانسته شده است.[۱۸]
با تمام شدن نماز، تسبیحات حضرت زهرا(س) توصیه شده است[۱۹]، همچنین قرائت دعاهای دیگری که در کتاب‌های ادعیه اشاره شده است.[۲۰]
بنابر نظر برخی برای کسی که به دلایلی از اقامه نماز وتر ناتوان است نماز وتیره که در پایان نماز عشا اقامه می‌شود برای جبران ثواب آن قرار داده شده است.[۲۱]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ صدوق، من لا یحضره الفقیه، جامعه مدرسین، ج۱، ص۴۸۹.
- ↑ امام خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۰ق، ج۱، ص۱۳۶.
- ↑ النجفی، جواهر الکلام فی ثوبه الجدید، ۱۴۲۱ق، ج۴، ص۲۸.
- ↑ همدانی، مصباح الفقیه، موسسه جعفریه، ج۲، ص۸.
- ↑ قرشی بنایی، قاموس قرآن، ۱۴۱۲ق، ج۷، ص۱۷۸؛ کفعمی، المصباح، ۱۴۰۵ق، ص۳۴۲.
- ↑ الحسینی السیستانی، المسائل المنتخبة، ۱۴۱۴ق، ص۱۱۲.
- ↑ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۱۵۲.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة، ص۷۵۸.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان،مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة، ص۷۵۸.
- ↑ نک:طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۱۵۲؛ قمی، مفاتیح الجنان، مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة، ص۷۵۹.
- ↑ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۱۵۲.
- ↑ طوسی، مصباح المتهجد، ج۱، ص۱۵۵؛ قمی، مفاتیح الجنان، مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة، ص۷۵۹.
- ↑ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۴۸۹؛ قمی، مفاتیح الجنان، مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة، ص۷۵۹.
- ↑ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۴۸۹.
- ↑ طوسی، مصباح المتهجد، ج۱، ص۱۵۵؛ قمی، مفاتیح الجنان، مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة، ص۷۵۹.
- ↑ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۸۹.
- ↑ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۴۸۹
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة، ص۷۵۹.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة، ص۷۶۰.
- ↑ نک:طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۱۵۲؛ قمی، مفاتیح الجنان، مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة، ص۷۵۹.
- ↑ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۶ق، ج۲، ص۳۳۰و۳۳۱.
یادداشت
- ↑ یکی از دعاهایی که خواندنش در قنوت نماز وتر مستحب است این دعاست:
*اِلهى كيفَ اَصْدُرُ عَنْ بابِك بِخَيبَةٍ مِنْك وَ قَدْ قَصَدْتُهُ عَلى ثِقَةٍ بِك
«خدايا چگونه بازگردم از درگاهت به نوميدى با اينکه از روى اطمينان به تو آهنگت کردم»
- اِلهى كيفَ تُؤْيسُنى مِنْ عَطائِك وَ قَدْ اَمَرْتَنى بِدُعائِك
- صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْحَمْنى اِذَا اشْتَدَّ الاَْنينُ وَ حُظِرَ عَلَىَّ الْعَمَلُ وَانْقَطَعَ مِنّىِ الاَمَلُ
- وَاَفْضَيتُ اِلَى الْمَنُونِ وَ بَكتْ عَلَىَّ الْعُيونُ وَ وَدَّعَنِى الاَْهْلُ وَالاَْحْبابُ
- وَ حُثِىَ عَلَىَّ التُّرابُ وَ نُسِىَ اِسْمى وَ بَلِىَ جِسْمى وَانْطَمَسَ ذِكرى وَ هُجِرَ قَبْرى
- فَلَمْ يزُرْنى زآئِرٌ وَ لَمْ يذْكرْنى ذاكرٌ وَ ظَهَرَتْ مِنّىِ الْمَاثِمُ
- وَاسْتَوْلَتْ عَلَىَّ الْمَظالِمُ وَ طالَتْ شِكايةُ الْخُصُومِ وَ اتَّصَلَتْ دَعْوَةُ الْمَظْلُومِ
- صَلِّ اللّهُمَّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَرْضِ خُصُومى عَنّى بِفَضْلِك وَ اِحْسانِك وَ جُدْ عَلَىَّ بِعَفْوِك وَ رِضْوانِك
- اِلهى ذَهَبَتْ اَيامُ لَذّاتى وَ بَقِيتْ مَاثِمى وَ تَبِعاتى وَ قَدْاَتَيتُك مُنيباً تائِباً فَلا تَرُدَّنى مَحْروُماً وَ لا خائِباً
- اَللّهُمَّ آمِنْ رَوْعَتى وَاغْفِرْ زَلَّتى وَ تُبْ عَلَىَّ اِنَّك اَنْتَ التَّوابُ الرَّحيمُ
مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۲۷۶؛ قمی،مفاتیح الجنان، مناجات و دعاها، دعادر نماز وتر - اِلهى كيفَ تُؤْيسُنى مِنْ عَطائِك وَ قَدْ اَمَرْتَنى بِدُعائِك
منابع
- امام خمينی، سیدروح الله، تحرير الوسيلة، نجف، آداب، بی تا.
- سيستانی، سیدعلی، المسائل المنتخبة، نجف، مکتب آیت الله سیستانی، ۱۴۱۴ق.
- صدوق، محمّد بن علی بابویه قمی، من لا يحضره الفقيه، قم، جامعه مدرسین، بیتا.
- صدوق، محمّد بن علی بابویه قمی، علل الشرایع، نجف، منشورات المكتبة الحيدرية، ۱۳۸۶ق.
- طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسة فقه الشيعة، ۱۴۱۱ق.
- قمی، عباس، مفاتيح الجنان، قم، مجمع إحياء الثقافة الإسلاميّة، بیتا.
- قرشی بنایی، علی اکبر، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۱۲ق.
- كفعمى عاملى، ابراهيم بن على، المصباح- جنة الأمان الواقية و جنة الإيمان الباقية، قم، زاهدی، ۱۴۰۵.
- همدانی، آقارضا، مصباح الفقيه، قم، موسسه جعفریه،بیتا.