دعای شانزدهم صحیفه سجادیه

مقاله نامزد خوبیدگی
از ویکی شیعه
دعای شانزدهم صحیفه سجادیه
نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ احمد نیریزی، کتابت در سال ۱۱۴۵ قمری
نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ احمد نیریزی، کتابت در سال ۱۱۴۵ قمری
اطلاعات دعا و زیارت
نام‌های دیگردعاوه فی الاستقاله
موضوعدعا برای آمرزش گناهان، بیان اوصاف خدا
مأثور/غیرمأثورمأثور
صادره ازامام سجاد(ع)
راویمتوکل بن هارون
منابع شیعیصحیفه سجادیه
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسلدعای کمیلدعای ندبهدعای سماتدعای فرجدعای ابوحمزه ثمالیزیارت عاشورازیارت جامعه کبیرهزیارت وارثزیارت امین‌اللهزیارت اربعین


دعای شانزدهم صحیفه سجادیه از دعا‌های مأثور از امام سجاد(ع) که هنگام درخواست عفو و مغفرت الهی آن را می‌خواند. حضرت سجاد(ع) در این دعا، خدا و اوصافش را معرفی می‌کند و کاستی‌های خودش در برابر پرودرگار را می‌شمارد. همچنین به سبقت گرفتن رحمت الهی بر غضبش و بردباری خدا در مواخذه بندگان اشاره کرده است. در این دعا جهل ريشه گناه معرفی شده و با توسل به اسماى الهى‌ برای رفع گرفتاری و آمرزش گناهان از خدا درخواست یاری می‌شود.

دعای شانزدهم در شرح‌های صحیفه سجادیه همچون دیار عاشقان اثر حسین انصاریان و شهود و شناخت اثر حسن ممدوحی کرمانشاهی به زبان فارسی و در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی به زبان عربی شرح شده است.

نیایش

آموزه‌ها

موضوع اصلی دعای شانزدهم صحیفه سجادیه، دعا براى طلب عفو و آمرزش گناهان است. امام سجاد(ع) در این دعا برای جلب رحمت الهی، بيشتر از فقر ذاتى بنده و بی‌نیازی مطلق و فضل و كرم خداوند سخن می‌گوید.[۱] آموزه‌های دعای شانزدهم در ۳۴ فراز[۲] به شرح ذیل است:

  • امیدواری گناه‌کاران به رحمت الهی
  • توسل به اسم و صفت متناسب از اسماى الهى‌ برای رفع گرفتاری
  • پناه بیچارگان به یادآوری احسان الهی
  • گریه خطاکاران از بیم عذاب الهی
  • وسعت رحمت و علم الهی بر همه چیز
  • سهم و نصیب آفریده‌ها از نعمت‌های الهی
  • برتری عفو الهی بر کیفرش (سبقت گرفتن رحمت بر غضبش)
  • پیشی گرفتن عطای خدا بر محروم کردنش
  • انتظار پاداش نداشتن خدا از بندگان در ازای نعمت‌ها
  • رعایت عدالت در کیفرهای الهی
  • دستور خدا به دعا و لزوم پذيرش دستورهاى او
  • اعتراف به گناهان
  • جهل ريشه عصيان
  • درخواست كردن با نهايت خضوع و اشاره به نیازمندی انسان
  • درخواست از خدا برای لطف و رحمت
  • مهر و رحمت الهی در برابر دعا و گریه و توکل بندگانش [۳]
  • رفتار خداوند با توبه‌کنندگان
  • ترس از خدا
  • شرمساری به درگاه الهی به دلیل بی‌شمار بودن عیوب انسان‌ها
  • تأثیرگناهان در محرومیت از مناجات و راز و نیاز
  • اعتراف به پرده پوشی وستاریت خدواند
  • شکر خدا به خاطر حفظ آبرو
  • گرایش انسان به بدی‌ها و نادانی او نسبت به صلاح و خیر خود
  • یقین به بهشت و جهنم
  • اعتراف به گناهان در پیشگاه خدا
  • بهشت سرانجام دعوت خدا و دوزخ سرانجام دعوت شیطان [۴]
  • بردباری خدا در مواخذه بندگان
  • بزرگ دیدن گناهان بر درگاه الهی
  • بخشش گناهان از روی فضل الهی نه استحقاق بندگان
  • در خواست چشیدن شیرینی آمرزش
  • در خواست رهایی از عذاب و دوزخ با عفو رحمت الهی [۵]
  • طهارت و پاکی به سبب توبه
  • خدا هر چه بخواهد انجام می‌دهد.[۶]

شرح‌ها

دعای شانزدهم در شرح‌های صحیفه سجادیه از جمله در دیار عاشقان اثر حسین انصاریان،[۷] شهود و شناخت اثر محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی[۸] و شرح و ترجمه صحیفه سجادیه اثر سید احمد فهری[۹] به زبان فارسی شرح شده است.

دعای شانزدهم صحیفه سجادیه همچنین در کتاب‌هایی مانند ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی،[۱۰] فی ظلال الصحیفه السجادیه اثر محمدجواد مغنیه،[۱۱] ریاض العارفین تألیف محمد بن محمد دارابی[۱۲] و آفاق الروح نوشته سید محمدحسین فضل الله[۱۳] به زبان عربی شرح شده است. واژه‌های این دعا هم در شرح‌های لغوی مانند تعلیقات علی الصحیفه السجادیه اثر فیض کاشانی[۱۴] و شرح الصحیفة السجادیه نوشته عزالدین جزائری[۱۵] توضیح داده شده است.

متن و ترجمه

پانویس

  1. ممدوحی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۸۰.
  2. ترجمه و شرح دعای شانزدهم صحیفه سجادیه، سایت عرفان.
  3. متن دعا
  4. متن دعا
  5. متن دعا
  6. انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۳۷۳-۴۸۰؛ ممدوحی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۸۰-۱۱۵.
  7. انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۱ش، ج۵، ص۳۷۳-۴۸۰.
  8. ممدوحی، کتاب شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۸۰-۱۱۵.
  9. فهری، شرح و تفسیر صحیفه سجادیه، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۲۵-۱۵۵.
  10. مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ۱۴۳۵ق، ج۳، ص۱۰۱-۱۷۰.
  11. مغنیه، فی ظلال الصحیفه، ۱۴۲۸ق، ص۲۰۹-۲۲۶.
  12. دارابی، ریاض العارفین، ۱۳۷۹ش، ص۱۹۳-۲۱۱.
  13. فضل الله، آفاق الروح، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۳۶۱-۳۸۸.
  14. فیض کاشانی، تعلیقات علی الصحیفة السجادیه، ۱۴۰۷ق، ص۴۱-۴۳.
  15. جزایری، شرح الصحیفة السجادیه، ۱۴۰۲، ص۹۶-۱۰۲.
  16. ترجمه از شیخ حسین انصاریان.


منابع

  • انصاریان، حسین، دیار عاشقان: تفسیر جامع صحیفه سجادیه، تهران، پیام آزادی، ۱۳۷۲ش.
  • جزایری، عزالدین، شرح الصحیفة السجادیة، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۲ق.
  • دارابی، محمد بن محمد، ریاض العارفین فی شرح الصحیفه السجادیه، تحقیق حسین درگاهی، تهران، نشر اسوه، ۱۳۷۹ش.
  • فضل‌الله، سید محمدحسین، آفاق الروح، بیروت، دارالمالک، ۱۴۲۰ق.
  • فهری، سیداحمد، شرح و ترجمه صحیفه سجادیه، تهران، اسوه، ۱۳۸۸ش.
  • فیض کاشانی، محمد بن مرتضی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، تهران، مؤسسه البحوث و التحقیقات الثقافیه، ۱۴۰۷ق.
  • مدنی شیرازی، سید علی‌خان، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۳۵ق.
  • مغنیه، محمدجواد، فی ظلال الصحیفه السجادیه، قم، دار الکتاب الاسلامی، ۱۴۲۸ق.
  • ممدوحی کرمانشاهی، حسن، شهود و شناخت، ترجمه و شرح صحیفه سجادیه، مقدمه آیت‌الله جوادی آملی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸ش.

پیوند به بیرون