دعای دهم صحیفه سجادیه

دعای دهم صحیفه سجادیه از دعا‌های مأثور از امام سجاد(ع) است. در این دعا از خدا درخواست می‌شود که با بندگان با فَضْلش رفتار کند نه عدالتش؛ چرا که لازمه برخورد از روی فضل، بخشش و لازمه برخورد با عدالت، عذاب است و بندگان طاقت عذاب الهی را ندارند. در این دعا همچنین به نیازمندی انسان به خدا و خوشحالی شیطان از نافرمانی انسان اشاره شده است. واجب کردن پذیرش دعای انسان‌ها از سوی خدا بر خود از دیگر مضامین این دعا است.

دعای دهم صحیفه سجادیه

نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ احمد نیریزی، کتابت در سال ۱۱۴۵ قمری
اطلاعات دعا و زیارت
موضوع	پناه بردن به فضل و احسان خدا
مأثور/غیرمأثور	مأثور
صادره از	امام سجاد(ع)
راوی	متوکل بن هارون
منابع شیعی	صحیفه سجادیه
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین

دعای دهم در شرح‌های صحیفه سجادیه همچون دیار عاشقان اثر حسین انصاریان و شهود و شناخت اثر حسن ممدوحی کرمانشاهی به زبان فارسی و در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی به زبان عربی شرح شده است.

آموزه‌ها

موضوع اصلی دعای دهم صحیفه سجادیه پناه بردن به فضل و رحمت الهی و طلب فریادرسی از خدا است. آموزه‌های این دعا که در شش فراز از امام سجاد(ع) صادر شده به شرح ذیل است:

• درخواست از خدا به اینکه با بندگان با فضل خود برخورد کند نه با عدالتش.
• لازمه برخورد با عدالت، عذاب بندگان و لازمه برخورد با فضل، بخشش آنان است.
• تنها راه نجات بندگان، عفو الهی است.
• بندگان، طاقت عذاب الهی را ندارند.
• بی نیازی مطلق خداوند و نیازمندی انسان به خدا.
• شقاوت کسی که محروم از رحمت خداست.
• اعتراف به بیچارگی واضطرار وگرفتاری
• وعده استجابت دعا و رفع گرفتاری بندگان از جانب خدا
• شناخت شیطان و ابزارهای او برای فریب انسان
• خوشحالی شیطان از گناه انسان
• سرزنش انسان‌ها توسط شیطان به خاطر نافرمانی خدا.

شرح‌ها

دعای دهم در شرح‌های صحیفه سجادیه از جمله در جلد پنجم کتاب دیار عاشقان اثر حسین انصاریان به صورت مفصل به زبان فارسی شرح شده است. این دعا همچنین در کتاب‌های شهود و شناخت اثر محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی، شرح و ترجمه صحیفه سجادیه اثر سید احمد فهری و چند کتاب دیگر به زبان فارسی شرح داده شده است.

دعای دهم صحیفه سجادیه همچنین در شرح‌های عربی از جمله در ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی، فی ظلال الصحیفه السجادیه اثر محمدجواد مغنیه، ریاض العارفین تألیف محمد بن محمد دارابی و آفاق الروح نوشته سید محمدحسین فضل الله به زبان عربی شرح شده است. واژه‌های این دعا هم در شرح لغوی تعلیقات علی الصحیفه السجادیه اثر فیض کاشانی توضیح داده شده است.

متن و ترجمه

وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي اللَّجَإِ إِلَي اللَّهِ تَعَالَي

دعاى آن حضرت است در پناه بردن به خدای تعالی

اللَّهُمَّ إِنْ تَشَأْ تَعْفُ عَنَّا فَبِفَضْلِكَ، وَ إِنْ تَشَأْ تُعَذِّبْنَا فَبِعَدْلِكَ

خدایا! اگر بخواهی ما را ببخشی، از فضل و احسانت توست و اگر بخواهی عذابمان کنی، از عدالت توست.

فَسَهِّلْ لَنَا عَفْوَكَ بِمَنِّكَ، وَ أَجِرْنَا مِنْ عَذَابِكَ بِتَجَاوُزِكَ، فَإِنَّهُ لَا طَاقَةَ لَنَا بِعَدْلِكَ، وَ لَا نَجَاةَ لِأَحَدٍ مِنَّا دُونَ عَفْوِكَ

بخششت را از سر منّتت بر ما آسان کن و ما را به چشم‌پوشی و گذشتت، از عذابت پناه ده. مسلّماً ما را نسبت به عدالتت تاب و توان نیست و برای احدی از ما بدون بخششت، نجاتی میسّر نمی‌باشد.

يَا غَنِيَّ الْأَغْنِيَاءِ، هَا، نَحْنُ عِبَادُكَ بَيْنَ يَدَيْكَ، وَ أَنَا أَفْقَرُ الْفُقَرَاءِ إِلَيْكَ، فَاجْبُرْ فَاقَتَنَا بِوُسْعِكَ، وَ لَا تَقْطَعْ رَجَاءَنَا بِمَنْعِكَ، فَتَكُونَ قَدْ أَشْقَيْتَ مَنِ اسْتَسْعَدَ بِكَ، وَ حَرَمْتَ مَنِ اسْتَرْفَدَ فَضْلَكَ

ای بی‌نیازترین بی‌نیازان! اینک ما بندگانت پیش روی توایم و من تهیدست‌ترین تهیدستان در پیشگاه توام؛ تهیدستی و نداری ما را به توانایی‌ات جبران کن و امید ما را به بازدارندگی‌ات قطع مفرما! که اگر چنین کنی، به تحقیق کسی که خود را به تو خوشبخت خواسته، بدبخت کرده‌ای؛ و آن‌که فضل و احسانت را طلبیده، محروم ساخته‌ای.

فَإِلَى مَنْ حِينَئِذٍ مُنْقَلَبُنَا عَنْكَ، وَ إِلَى أَيْنَ مَذْهَبُنَا عَنْ بَابِكَ، سُبْحَانَكَ نَحْنُ الْمُضْطَرُّونَ الَّذِينَ أَوْجَبْتَ إِجَابَتَهُمْ، وَ أَهْلُ السُّوءِ الَّذِينَ وَعَدْتَ الْكَشْفَ عَنْهُمْ

پس در این وقت از پیشگاه تو، به سوی چه کسی بازگردیم؟ و با محرومیّت از درِ رحمتت، راه ما به کجا خواهد افتاد؟ پاک و منزّهی؛ ما درماندگانی هستیم که پذیرش دعایشان را واجب کرده‌ای و گرفتارانی هستیم که برطرف کردن گرفتاری آنان را وعده فرموده‌ای.

وَ أَشْبَهُ الْأَشْيَاءِ بِمَشِيَّتِكَ، وَ أَوْلَى الْأُمُورِ بِكَ فِي عَظَمَتِكَ رَحْمَةُ مَنِ اسْتَرْحَمَكَ، وَ غَوْثُ مَنِ اسْتَغَاثَ بِكَ، فَارْحَمْ تَضَرُّعَنَا إِلَيْكَ، وَ أَغْنِنَا إِذْ طَرَحْنَا أَنْفُسَنَا بَيْنَ يَدَيْكَ

خدایا! شبیه‌ترین چیزها به خواسته‌ات و سزاوارترین امور به حضرتت، آن هم در عرصۀ عظمت و بزرگی‌ات، رحمت آوردن بر کسی است که از تو رحمت خواسته و فریادرسی نسبت به کسی است که به تو فریادخواهی کرده؛ پس زاری ما را به پیشگاهت رحمت آر و به فریاد ما رس؛ چون وجودمان را در برابرت انداخته‌ایم.

اللَّهُمَّ إِنَّ الشَّيْطَانَ قَدْ شَمِتَ بِنَا إِذْ شَايَعْنَاهُ عَلَى مَعْصِيَتِكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ لَا تُشْمِتْهُ بِنَا بَعْدَ تَرْكِنَا إِيَّاهُ لَكَ، وَ رَغْبَتِنَا عَنْهُ إِلَيْكَ.

خدایا! شیطان ما را سرزنش کرد؛ چون او را در نافرمانی‌ات همراهی کردیم؛ پس بر محمّد و آلش درود فرست و پس از این که او را به خاطر تو رها کردیم و از او روی‌گردانده، به سوی تو آمدیم، وی را با دوباره گرفتار شدن به دست او، شیرین کام مکن.

پیوند به بیرون

• متن و صوت دعاهای صحیفه سجادیه