دعای دوازدهم صحیفه سجادیه

مقاله نامزد خوبیدگی
از ویکی شیعه
دعای دوازدهم صحیفه سجادیه
نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ احمد نیریزی، کتابت در سال ۱۱۴۵ قمری
نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ احمد نیریزی، کتابت در سال ۱۱۴۵ قمری
اطلاعات دعا و زیارت
نام‌های دیگردُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي الاِعْتِرَافِ وَ طَلَبِ التَّوْبَةِ
موضوعاعتراف به خطا و عصیان و درخواست توبه، موانع دعا، ویژگی‌های بندگان محبوب خدا
مأثور/غیرمأثورمأثور
صادره ازامام سجاد(ع)
راویمتوکل بن هارون
منابع شیعیصحیفه سجادیه
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسلدعای کمیلدعای ندبهدعای سماتدعای فرجدعای ابوحمزه ثمالیزیارت عاشورازیارت جامعه کبیرهزیارت وارثزیارت امین‌اللهزیارت اربعین


دعای دوازدهم صحیفه سجادیه از دعا‌های مأثور از امام سجاد(ع) در اعتراف به گناه و درخواست توبه از درگاه الهی است. حضرت سجاد(ع) در این دعا همچنین بررسی عوامل سلب توفیق دعا، ویژگی‌های بندگان محبوب خدا، باز بودن مسیر توبه و حالت‌های انسان تائب پرداخته است.

دعای دوازدهم در شرح‌های صحیفه سجادیه همچون دیار عاشقان اثر حسین انصاریان و شهود و شناخت اثر حسن ممدوحی کرمانشاهی به زبان فارسی و در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی به زبان عربی شرح شده است.

نیایش

آموزه‌ها

موضوع اصلی دعای دوازدهم صحیفه سجادیه اقرار به گناه، درخواست بازگشتن به سوی خدا، عوامل سلب توفیق از دعا، ویژگی‌های بندگان تائب و خصلت‌های بهترین بندگان خدا است.[۱] آموزه‌های این دعا که در ۱۶ فراز[۲] از امام سجاد(ع) صادر شده به شرح ذیل است:

  • عوامل سلب توفیق از دعا: سستی در انجام دستورات الهی و غفلت از واجبات، شتاب به سوی آنچه خدا نهی کرده و کوتاهی از شکر نعمت (کفران نعمت).
  • تفضّل الهی عامل حسن ظن بندگان به خدا و درخواست از او
  • احسان و نعمت های الهی همه بر اساس تفضل اوست. [۳]
  • نیازمندی مخلوقات به خدا
  • درخواست توفیق الهی در نجات از گناه
  • نگرانی از پیامدهای گناه و عصیان
  • باز بودن مسیر توبه برای گناه‌کاران
  • غنیمت شمردن فرصت توبه
  • ممنوعیت نا امیدی از رحمت خداوند با باز بودن باب توبه [۴]
  • حالت‌های بنده تائب: خمیده شدن بر اثر تواضع و فروتنی، لرزه افتادن بر قدم‌ها، جاری شدن اشک بر دیدگان و ...
  • امید به بخشش الهی (پيشى گرفتن رحمت خدا بر خشم او با توبه بندگان)
  • تلاش در جلب رحمت و آمرزش الهی
  • اعتراف به کوتاهی خود در پیشگاه الهی
  • ویژگی‌های بهترین و محبوب‌ترین بندگان: دست برداشتن از تکبر، اجتناب از پافشاری بر گناه و واجب دانستن استغفار بر خود
  • توکل بر خدا و درخواست بخشش از کبر و اصرار بر گناهان
  • پناه بردن به خدا از آثار بد گناهان و امید به درگاه او
  • توکل و پناه بردن به خدا و اظهار خاکساری در برابر حق
  • استعانت از خداوند بر انجام طاعات
  • ترسیدن فقط از خدایی که سزاوار آمرزش است.
  • پناه بردن به خدا، تنها راه موفقيت است. [۵]
  • ضمانت الهی برای استجابت دعاها [۶]
  • بهره‌برداری از نعمت‌های الهی حتی توسط بندگان گناه‌کار
  • ظلم بندگان به خود با انجام گناهان
  • خشنودی خدا از عمل کم بندگان و فراوانی پاداش او.[۷]

شرح‌ها

دعای دوازدهم صحیفه سجادیه در کتاب‌هایی مانند دیار عاشقان اثر حسین انصاریان،[۸] شهود و شناخت اثر محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی،[۹]و شرح و ترجمه صحیفه سجادیه اثر سید احمد فهری[۱۰] به زبان فارسی شرح شده است.

دعای دوازدهم همچنین در شرح‌های عربی از جمله در ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی،[۱۱] فی ظلال الصحیفه السجادیه اثر محمدجواد مغنیه،[۱۲] ریاض العارفین تألیف محمد بن محمد دارابی[۱۳] و آفاق الروح نوشته سید محمدحسین فضل الله[۱۴] به زبان عربی شرح شده است. واژه‌های این دعا هم در شرح لغوی تعلیقات علی الصحیفه السجادیه اثر فیض کاشانی توضیح داده شده است.[۱۵]

متن و ترجمه

پانویس

  1. ممدوحی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۵۰۵.
  2. ترجمه و شرح دعای دوازدهم صحیفه سجادیه، سایت عرفان.
  3. متن دعا
  4. متن دعا
  5. متن دعا
  6. متن دعا
  7. انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۱۲۹-۱۵۷؛ ممدوحی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۵۰۵-۵۵۷.
  8. انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۱۲۵-۱۵۷.
  9. ممدوحی، کتاب شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۵۰۵-۵۵۷.
  10. فهری، شرح و تفسیر صحیفه سجادیه، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۱۵-۶۲.
  11. مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ۱۴۳۵ق، ج۲، ص۴۶۵-۵۲۳.
  12. مغنیه، فی ظلال الصحیفه، ۱۴۲۸ق، ص۱۷۱-۱۸۱.
  13. دارابی، ریاض العارفین، ۱۳۷۹ش، ص۱۴۵-۱۵۸.
  14. فضل الله، آفاق الروح، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۲۹۹-۳۱۶.
  15. فیض کاشانی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، ۱۴۰۷ق، ص۳۵-۳۸.
  16. ترجمه از شیخ حسین انصاریان.


منابع

  • انصاریان، حسین، دیار عاشقان: تفسیر جامع صحیفه سجادیه، تهران، پیام آزادی، ۱۳۷۲ش.
  • دارابی، محمد بن محمد، ریاض العارفین فی شرح الصحیفه السجادیه، تحقیق حسین درگاهی، تهران، نشر اسوه، ۱۳۷۹ش.
  • فضل‌الله، سید محمدحسین، آفاق الروح، بیروت، دارالمالک، ۱۴۲۰ق.
  • فهری، سیداحمد، شرح و ترجمه صحیفه سجادیه، تهران، اسوه، ۱۳۸۸ش.
  • فیض کاشانی، محمد بن مرتضی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، تهران، مؤسسه البحوث و التحقیقات الثقافیه، ۱۴۰۷ق.
  • مدنی شیرازی، سید علی‌خان، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۳۵ق.
  • مغنیه، محمدجواد، فی ظلال الصحیفه السجادیه، قم، دار الکتاب الاسلامی، ۱۴۲۸ق.
  • ممدوحی کرمانشاهی، حسن، شهود و شناخت، ترجمه و شرح صحیفه سجادیه، مقدمه آیت‌الله جوادی آملی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸ش.

پیوند به بیرون