دعای سحر

مقاله قابل قبول
شناسه ناقص
از ویکی شیعه
دعای سحر
اطلاعات دعا و زیارت
نام‌های دیگردعای بهاء • دعای مباهله
صادره ازامام محمد باقر(ع)
راویامام رضا(ع)
منابع شیعیاقبال الاعمالزاد المعادمفاتیح الجنان
تک‌نگاری‌هاشرح دعای سحر (امام خمینی) • آفاق نیایش (آیت‌الله مظاهری) • شرح دعای سحر (محمد صالح مازندرانی حائری)
زمانسحرهای ماه رمضانروز مباهله (۲۴ ذی‌الحجه)
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسلدعای کمیلدعای ندبهدعای سماتدعای فرجدعای ابوحمزه ثمالیزیارت عاشورازیارت جامعه کبیرهزیارت وارثزیارت امین‌اللهزیارت اربعین


دعای سَحَر عنوانی عام برای دعاهایی است که در سحرهای ماه رمضان خوانده می‌شود. مشهورترین آن‌ها دعایی است که امام رضا(ع) از امام باقر(ع) نقل کرده و با عبارت «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ بَهَائِک بِأَبْهَاهُ وَ کلُّ بَهَائِک بَهِی» آغاز می‌شود. این دعا در منابع قدیمی از جمله اقبال الأعمال آمده و شیعیان آن را در سحرهای ماه رمضان می‌خوانند. شرح‌هایی بر دعای سحر نوشته شده که «شرح دعای سحر» نوشته امام خمینی از جمله آن‌ها است. این دعا به دعای مباهله و دعای بهاء نیز مشهور است.

سند

دعای سحر عنوان عام دعاهایی است که در سحرهای ماه رمضان خوانده می‌شود. مشهورترین دعای سحر، دعایی است که امام رضا(ع) از امام باقر(ع) نقل کرده است و سید بن طاووس در اقبال الاعمال[۱] سند این دعا را از طریق شیخ طوسی به علی بن حسن فضال و ابن ابی‌قرّه رسانده و در ضمن اعمال سحرهای ماه رمضان آورده است. همچنین مجلسی در زاد المعاد[۲] و شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان[۳] دعای سحر را نقل کرده‌اند.

جایگاه دعای سحر

ایوب بن یقطین نامه‌ای به امام رضا(ع) نوشت و از او خواست که درستی این دعا را بیان کند. امام به او نوشت:

آری این دعا، دعای امام باقر(ع) در سحرهای ماه رمضان است. پدرم از جدش امام باقر نقل کرد که: «اسم اعظم خداوند، در این دعاست. پس هرگاه دعا کردید، در دعا بکوشید؛ چرا که از دانش نهفته است و آن را جز از اهلش، از دیگران پنهان بدارید. منافقان، تکذیب‌کنندگان و منکِران اهل آن نیستند و این دعای مباهله است.[۴]

زمان قرائت

سید قاسم موسوی قهار که دعای سحر با صدای او حدود چهار دهه از رادیو و تلویزیون جمهوری اسلامی ایران پخش شد.[۵]

براساس روایت امام رضا(ع)[۶] زمان قرائت این دعا سحرهای ماه رمضان است و شیعیان این دعا را به‌صورت فردی در سحرهای این ماه می‌خوانند و در سحرهای ماه رمضان این دعا از رادیو و تلویزیون ایران پخش می‌شود.

دعای سحر توسط افراد مختلف خوانده شده که نوای سید جواد ذبیحی[۷] و سید قاسم موسوی قهار[۸] از شهرت بسیاری برخوردار است.

مضامین

فرازی از دعای سحر:
«اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ عِزَّتِک بِأَعَزِّهَا وَ کلُّ عِزَّتِک عَزِیزَةٌ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِعِزَّتِک کلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ مَشِیتِک بِأَمْضَاهَا وَ کلُّ مَشِیتِک مَاضِیةٌ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِمَشِیتِک کلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک مِنْ قُدْرَتِک بِالْقُدْرَةِ الَّتِی اسْتَطَلْتَ بِهَا عَلَی کلِّ شَیءٍ وَ کلُّ قُدْرَتِک مُسْتَطِیلَةٌ.»

سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۷ق، ص۳۴۵.

دعای سحر در ۲۳ بند با عبارت «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک» شروع می‌شود و از خداوند به حق زیبایی، جمال، جلال، عظمت، نور، رحمت، سخنان، کمال، اسماء، عزّت، مشیت، قدرت، علم، قول، خواسته‌ها، مراتب شرف، سلطنت، فرمانروایی، مقام بلند، احسان قدیم، آیات و شأن و جبروت او درخواست می‌کند. و سپس می‌گوید: پروردگارا، از تو درخواست می‌کنم به آنچه که هرگاه از تو به آن طلب کنم اجابتم می‌کنی، پس‌ای خدا، اجابتم کن. و در پایان دعا آمده است: «آنگاه هر حاجت داری از خدا بخواه،که به‌یقین برآورده خواهد شد».

شرح‌ها

شرح دعای سحر امام خمینی

برای دعای سحر شرح‌هایی نوشته شده است. امام خمینی در سن ۲۷ سالگی این دعا را شرح کرد.[۹] عالمان و بزرگان دیگری نیز به شرح این دعا پرداخته‌اند:

  1. شرح دعای سحر، شیخ محمد صالح بن میرزا فضل‌الله مازندرانی حائری
  2. شرح دعای سحر، محمد بن سلیمان تنکابنی
  3. شرح دعای سحر، مولی هدایت الله بن محمدحسین آشتیانی، به زبان فارسی[۱۰]
  4. شرح دعای سحر، امام خمینی
  5. آفاق نیایش، آیت‌الله مظاهری
  6. معارف الهی، احمد زمردیان

تشابه با دعای مباهله

در روز مباهله (روز ۲۴ ذی‌الحجه) دعایی به نام دعای مباهله[۱۱] نقل شده است که شبیه دعای سحر است، ولی تفاوت‌هایی دارد و مقداری از این دعا بیشتر است. سید بن طاووس معتقد است دعای سحر همان دعای مباهله است.[۱۲]

سوء استفاده بهائیت

بهائیان درباره این دعا تأویلاتی آورده‌اند که مقبول نظر شیعیان نیست و با فرهنگ اسلامی سازگاری ندارد.[۱۳]

متن و ترجمه دعا

پانویس

  1. سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۷ق، ص۳۴۵.
  2. مجلسی، زاد المعاد، ۱۴۲۳ق، ص۹۰۹۲.
  3. قمی، مفاتیح الجنان، دعای سحر معروف، ص۳۳۱ (در بخش اعمال ماه رمضان، قبل از دعای ابوحمزه ثمالی).
  4. سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۷ق، ص۳۴۵.
  5. «یک سال از فراق مناجات‌خوان سحر گذشت»، خبرگزاری فارس.
  6. سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۷ق، ص۳۴۵.
  7. «دانلود دعای سحر قدیمی (ماه رمضان اللهم انی اسئلک)»، سایت راشدون.
  8. «دانلود دعای سحر معروف تلویزیون و رادیو صوتی»، سایت راشدون.
  9. خطیبی کوشکک، «شرح دعای سحر از نظرگاه امام خمینی»، ص۴۶.
  10. تهرانی، الذریعه، ۱۳۷۸ق، ج۱۳، ص۲۴۸.
  11. رجوع کنید به: طوسی، مصباح؛ کفعمی، مصباح و بلدالامین؛ در ضمن اعمال روز مباهله
  12. سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۷ق، ص۳۴۵.
  13. صدر حاج سید جوادی، دایره المعارف تشیع، ج۷، ص۵۲۶.

منابع

* آقا بزرگ تهرانی، محمد محسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء، ۱۳۷۸ق.
  • خطیبی کوشکک، محمد، «شرح دعای سحر از نظرگاه امام خمینی»، پیام ویژه رمضان، شماره ۹۰، ۱۳۸۷ش.
  • سید بن طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، بیروت، اعلمی، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
  • صدر سید جوادی، احمد، دائره المعارف تشیع، تهران، جلد ۷، نشر شهید سعید محبی، ۱۳۸۰ش.
  • طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، بیروت، چاپ علاءالدین‌ اعلمی‌، ۱۴۱۸ق، ۱۹۹۸م.
  • قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، تهران، مرکز نشر فرهنگی رجاء، ۱۳۶۹ش.
  • کفعمی‌، ابراهیم ‌بن‌ علی‌، المصباح، بیروت، چاپ علاءالدین‌ اعلمی‌، ۱۴۱۴ق، ۱۹۹۴م.
  • کفعمی‌، ابراهیم ‌بن‌ علی‌، البلدالامین‌ و الدّرع‌ الحصین‌، بیروت‌: چاپ‌ علاءالدین‌ اعلمی‌، ۱۴۱۸ق، ۱۹۹۷م.
  • مجلسی، محمدباقر، زاد المعاد، بیروت، اعلمی، ۱۴۲۳ق/۲۰۰۳م.

پیوند به بیرون