مناجات المحبین

مقاله نامزد خوبیدگی
از ویکی شیعه
مُناجاتُ الْمُحِبّین
نسخه خطی مناجات خمس عشر، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری
نسخه خطی مناجات خمس عشر، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری
اطلاعات دعا و زیارت
نام‌های دیگرمناجات دوست‌داران
صادره ازامام سجاد(ع)
منابع شیعیبحارالانوارمفاتیح الجنان
تک‌نگاری‌هاترنم عشق در شرح مناجات المحبین (قدرت الله مومنی)
زمانروز شنبه
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسلدعای کمیلدعای ندبهدعای سماتدعای فرجدعای ابوحمزه ثمالیزیارت عاشورازیارت جامعه کبیرهزیارت وارثزیارت امین‌اللهزیارت اربعین


مُناجاتُ الْمُحِبّین یا مناجات دوست‌داران، از مناجات‌های پانزده‌گانه نقل شده از امام سجاد(ع) که حاوی مفاهیمی از جمله محبت خداوند، لوازم و آثار محبت به خداوند، و بندگی و لطف و عنایت خداست.

منبع دعا

مناجات المحبین از امام سجاد(ع) نقل شده و در الصحیفة الثانیة السجادیة، بحارالانوار[۱] و مفاتیح الجنان[۲] آمده است. علامه مجلسی، زمان قرائت این دعا را روز شنبه دانسته است.[۳]

مناجات خَمسَ‌عَشَر زمان قرائت
۱ مناجات التائبین جمعه
۲ مناجات الشاکین شنبه
۳ مناجات الخائفین یکشنبه
۴ مناجات الراجین دوشنبه
۵ مناجات الراغبین سه‌شنبه
۶ مناجات الشاکرین چهارشنبه
۷ مناجات المطیعین پنج‌شنبه
۸ مناجات المریدین روز جمعه
۹ مناجات المحبین شنبه
۱۰ مناجات المتوسلین یکشنبه
۱۱ مناجات المفتقرین دوشنبه
۱۲ مناجات العارفین سه‌شنبه
۱۳ مناجات الذاکرین چهارشنبه
۱۴ مناجات المعتصمین پنج‌شنبه
۱۵ مناجات الزاهدین شب جمعه

آموزه‌های دعا

  • اگر کسی شیرینی محبت خدا را بچشد، جایگزینی برایش نمی‌طلبد.
  • کسی که به قرب معبود انس بگیرد، دوست ندارد حتی لحظه‌ای از آن حال و هوا، خارج ‌شود.
  • قرب اکتسابی، با بندگی خدا و خودسازی به دست می‌آید و مخصوص بندگان برگزیده و مومن است.
  • شوق به لقای الهی، از لوازم و آثار طبیعی محبت به خدا است و باعث تکامل می‌شود.
  • راضی بودن به قضا و قدر الهی نیز یکی از نشانه‌های محبت به خدا است.
  • بندگی خدا، راه رسیدن به قرب و جوار الهی و درک عظمت و ارزش آن است.
  • دعا و انس با خدا، باعث آرامش و شادمانی می‌شود.
  • همه آثار و نتایجی که از محبت خدا حاصل می‌شود، از لطف و عنایت خداست و تا او اراده نکند کسی به این سرمایه ارزشمند دست نمی‌یابد.
  • دوستی دوستداران خدا، توفیق الهی و از سعادت است.[۴]
  • در خواست دوست داشتن خدا و دوستداران خدا و دوست داشتن هر کاری که باعث قُرب به خدا می شود. [۵]

شرح‌ها

ترنم عشق در شرح مناجات المحبین، کتابی است به‌قلم قدرت‌الله مومنی.[۶]


متن و ترجمه دعا

مناجات المحبین

مـتـن ترجمه

اِلهی مَنْ ذَاالَّذی ذاقَ حَلاوَةَ مَحَبَّتِک فَرامَ مِنْک بَدَلاً، وَ مَنْ ذَاالَّذی اَنِسَ بِقُرْبِک فَابْتَغی عَنْک حِوَلاً، اِلهی فَاجْعَلْنا مِمَّنِ اصْطَفَیتَهُ لِقُرْبِک وَ وِلایتِک، وَ اَخْلَصْتَهُ لِوُدِّک وَ مَحَبَّتِک، وَ شَوَّقْتَهُ اِلی لِقآئِک، وَ رَضَّیتَهُ بِقَضآئِک، وَ مَنَحْتَهُ بِالنَّظَرِ اِلی وَجْهِک، وَ حَبَوْتَهُ بِرِضاک، وَ اَعَذْتَهُ مِنْ هَجْرِک وَ قِلاک، وَ بَوَّاْتَهُ مَقْعَدَالصِّدْقِ فی جِوارِک، وَ خَصَصْتَهُ بِمَعْرِفَتِک، وَ اَهَّلْتَهُ لِعِبادَتِک، وَ هَیمْتَ قَلْبَهُ لِإِرادَتِک، وَ اجْتَبَیتَهُ لِمُشاهَدَتِک، وَ اَخْلَیتَ وَجْهَهُ لَک، وَ فَرَّغْتَ فُؤادَهُ لِحُبِّک، وَ رَغَّبْتَهُ فیما عِنْدَک، وَ اَلْهَمْتَهُ ذِکرَک، وَ اَوْزَعْتَهُ شُکرَک، وَ شَغَلْتَهُ بِطاعَتِک وَ صَیرْتَهُ مِنْ صالِحی بَرِیتِک، وَ اخْتَرْتَهُ لِمُناجاتِک، وَ قَطَعْتَ عَنْهُ کلَّشَیءٍ یقْطَعُهُ عَنْک، اَللَّهُمَّ اجْعَلْنا مِمَّنْ دَأْبُهُمُ الْإِرْتِیاحُ اِلَیک وَ الْحَنینُ، وَ دَهْرُهُمُ الزَّفْرَةُ وَ الْأَنینُ، جِباهُهُمْ ساجِدَةٌ لِعَظَمَتِک، وَ عُیونُهُمْ ساهِرَةٌ فی خِدْمَتِک، وَ دُمُوعُهُمْ سآئِلَةٌ مِنْ خَشْیتِک، وَ قُلُوبُهُمْ مُتَعَلِّقَةٌ بِمَحَبَّتِک، وَ اَفْئِدَتُهُمْ مُنْخَلِعَةٌ مِنْ مَهابَتِک، یا مَنْ اَنْوارُ قُدْسِهِ لِأَبْصارِ مُحِبّیهِ رآئِقَةٌ، وَ سُبُحاتُ وَجْهِهِ لِقُلُوبِ عارِفیهِ شآئِفَةٌ، یا مُنی قُلُوبِ الْمُشْتاقینَ وَ یا غایةَ امالِ الْمُحِبّینَ، اَسْئَلُک حُبَّک وَحُبَّ مَنْ یحِبُّک وَحُبَّ کلِّ عَمَلٍ یوصِلُنی اِلی قُرْبِک، وَ اَنْ تَجْعَلَک اَحَبَّ اِلَی مِمَّا سِواک، وَ اَنْ تَجْعَلَ حُبّی اِیاک قآئِداً اِلی رِضْوانِک، وَ شَوْقی اِلَیک ذائِداً عَنْ عِصْیانِک، وَ امْنُنْ بِالنَّظَرِ اِلَیک عَلَی، وَ انْظُرْ بِعَینِ الْوُدِّ وَالْعَطْفِ اِلَی، وَ لا تَصْرِفْ عَنّی وَجْهَک، وَ اجْعَلْنی مِنْ اَهْلِ الْاِسْعادِ وَ الْحِظْوَةِ عِنْدَک، یا مُجیبُ یا اَرْحَمَ الرَّاحِمینَ.

خدایا! کیست که شیرینی محبت تو را چشیده باشد و جز تو آهنگ دیگری را بکند و کیست که به مقام قرب تو انس گرفته باشد و رو گرداندن از تو باشد خدایا! قرار ده ما را از زمره کسانی که برای قرب و دوستیت برگزیدهای و برای عشق و محبتت خالصش گردانده و به دیدارت شائقش کرده و به قضا و قدرت راضیش ساخته و به دیدن رویت به او نعمت بخشیده و به خشنودی خویش مخصوصش گردانده و از غم هجران و فراقت پناهش داده و در جایگاه راستی در جوار خویش جایش داده و به معرفت خویش مخصوصش کرده و برای پرستش و عبادتت او را لایق کردی و در ارادت خویش شیدایش کردی و برای مشاهده جمالت انتخابش کردی و رویش را برای خودت از اغیار خالی کردی و دلش را برای محبت خویش فارغ کردی و تنها بدانچه نزد تو است راغبش کردی و ذکر خویش را بدو الهام کردی و سپاسگزاریت را بدو نصیب کردی و به طاعت خود سرگرمش ساختی و او را از بندگان شایسته‌ات گرداندی و برای مناجات خویش انتخابش کردی و بریدی از او هر چه را که موجب بریدنش از تو گردد. خدایا! قرار ده ما را از کسانی که شیوه شان در زندگی شادمانی با تو و زاری به درگاه تو است و روزگارشان آه و ناله است پیشانی‌هاشان در برابر عظمتت به خاک افتاده و از دیدگانشان در خدمتت یکسره بیدار است و سرشکشان از ترس تو ریزان و دل‌هاشان به محبتت آویزان و قلب‌هاشان از هیبتت از جا کنده شده استای که انوار قدسش برای دیدگان دوستانش در کمال درخشندگی است و پرتوافکنی‌های جمالش برای قلوب عارفان زداینده (چرکی‌ها) است.‌ای آرمان دل مشتاقان! و‌ای منتهای آرزوی دوستان! از تو خواهم دوستی خودت و دوستی دوستدارانت و دوستی هر عملی که مرا به قرب تو واصل گرداند و تو را در پیش من محبوب‌تر از ماسوای تو قرار دهد و از تو خواهم که دوستیم را نسبت به تو جلودارم قرار دهی تا مرا به رضوانت بکشاند و اشتیاقم را به سویت چنان کنی که بازدارنده از نافرمانیت باشد و بر من منت نِه به اینکه بر من توجهی فرمایی و با دیده دوستی و عطوفت بر من بنگری و رو از من مگردانی و مرا از جمله سعادتمندان و بهره‌مندان نزد خود قرار دهی‌ای پاسخ دهنده!‌ای مهربان‌ترین مهربانان!


پانویس

  1. مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۱، ص۱۴۸.
  2. قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۸۷ش، ص۱۷۳-۱۷۲.
  3. مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۱، ص۱۴۸.
  4. مصباح، سجاده‌های سلوک، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۱۲۶.
  5. متن مناجات المحبین
  6. باقریان موحد و دیگران، کتاب‌شناسی نیایش‌های شیعه، ۱۳۹۲ش، ص۲۷۳.

یادداشت

منابع

  • مصباح، محمد تقی، سجاده‌های سلوک شرح مناجات‌های حضرت سجاد(ع)، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ۱۳۹۰ش.
  • مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار،‌ دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
  • قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، نشر مشعر، قم، ۱۳۸۷ش.
  • باقریان موحد، سید رضا، رسول جعفریان، مهدی مهریزی؛ کتاب‌شناسی نیایش‌های شیعه؛ موسسه فرهنگی دین پژوهی بشر؛ تهران؛ ۱۳۹۲ش.