مرتضی مطهری (۱۲۹۸ـ۱۳۵۸ش) مشهور به شهید مطهری و استاد مطهری، اسلام‌شناس شیعه، استاد فلسفه و کلام اسلامی و از رهبران فکری انقلاب اسلامی ایران بود.

مرتضی مطهری
متفکر، نویسنده و از رهبران فکری انقلاب اسلامی ایران
اطلاعات فردی
لقبشهید مطهری • استاد مطهری
تاریخ تولد۱۳ بهمن ۱۲۹۸ش/ ۱۲ جمادی‌الاول ۱۳۳۸ق
زادگاهفریمان
محل دفنمسجد بالا سر حرم حضرت معصومه(س)
تاریخ شهادت۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ش
محل شهادتتهران
اطلاعات علمی
استادانسید حسین طباطبایی بروجردیامام خمینیعلامه طباطبایی علامه حسینی طهرانی
محل تحصیلحوزه علمیه مشهدحوزه علمیه قم
تألیفاتمسئله حجابحماسه حسینیاصول فلسفه و روش رئالیسمسیری در نهج‌البلاغهمجموعه آثار
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسیمبارزه با حکومت پهلوی
اجتماعیمبارزه با جریانات فکری مارکسیستی • از بنیان‌گذاران حسینیه ارشاد و جامعه روحانیت مبارز تهران• تدریس در دانشگاه تهران، مدرسه سپهسالار و مدرسه مروی

مطهری از شاگردان علامه طباطبایی، امام خمینی و آیت‌الله بروجردی بود و پیش از انقلاب اسلامی، در دفاع از اندیشه‌ اسلامی به مقابله با جریان‌های سوسیالیستی و لیبرالی و نیز افکار التقاطی می‌پرداخت. اندیشه‌ها و نظریات او در قالب مجموعه آثار منتشر شده است. برخی آثارش مانند داستان راستان و نظام حقوق زن در اسلام به زبان‌های مختلفی ترجمه شده است. روزآمدسازی مفاهیم اسلامی و تبیین اندیشه‌های اسلامی از ویژگی‌های آثار اوست.

مطهری از بنیان‌گذاران حسینیه ارشاد بود و پس از انقلاب اسلامی تا زمان شهادت، ریاست شورای انقلاب را با عهده داشت. وی در ۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ توسط گروه فرقان ترور شد. سالروز شهادتش به عنوان روز معلم در ایران گرامی داشته می‌شود.

معرفی و جایگاه

گاه‌شمار زندگی شهید مرتضی مطهری
۱۳ بهمن در سال ۱۲۹۸ش تولد در شهر فریمان از توابع مشهد[۱]
سال ۱۳۱۱ش تحصیل علوم دینی در مشهد و فراگیری ادبیات عرب، منطق‌ و ... .[۲]
سال ۱۳۱۵ش هجرت به قم[۳]
از سال ۱۳۱۹ش تا سال ۱۳۳۱ش حضور در درس امام خمینی (۱۲سال)، آیت‌الله بروجردی، علامه طباطبایی و دیگران. تدریس کتاب‌های مختلف.[۴]
سال ۱۳۳۱ش ازدواج[۵]؛ مهاجرت از قم به تهران، تدریس در مدرسه سپهسالار و مدرسه مروی[۶]
سال ۱۳۳۲ش انتشار جلد اول اصول فلسفه و روش رئالیسم[۷]
۱۳۳۳ش آغاز تدریس در دانشگاه تهران[۸]
۱۳۳۴ش برنده جایزه سلطنتی‌ به‌جهت نگارش کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم‌.[۹]
سال ۱۳۳۷ش سخنرانی در انجمن اسلامی پزشکان که به مدت ۲۰ سال هر دو هفته یک بار انجام شد.[۱۰]
سال ۱۳۴۲ش بازداشت در قیام ۱۵ خرداد و آزادی پس از ۴۳ روز[۱۱]
سال ۱۳۴۳ش عضویت در جامعه روحانیت مبارز [۱۲]
سال ۱۳۴۴ش دریافت جایزه یونسکو به خاطر انتشار دو جلد کتاب داستان راستان[۱۳]
سال ۱۳۴۵ش انتشار مقالات «نظام حقوق زن در اسلام‌» در مجله زن روز[۱۴]
سال ۱۳۴۶ش بنیانگذاری حسینیه ارشاد به همراه سیدعلی شاهچراغی و محمد همایون[۱۵]
سال ۱۳۴۸ش سخنرانی در روز عاشورا علیه صهیونیسم در حسینیه ارشاد که منجر به دستگیری وی شد.[۱۶]
سال ۱۳۴۹ش کناره‌گیری رسمی از حسینیه ارشاد[۱۷]
سال۱۳۵۱ش شروع تدریس فلسفه و معارف در قم در پایان هر هفته به مدت دو روز[۱۸]
سال ۱۳۵۴ش ممنوع‌المنبر شدن از سوی ساواک[۱۹]
سال ۱۳۵۴ش شروع به تدریس خصوصی شرح منظومه تألیف ملاهادی سبزواری برای اساتید دانشگاه[۲۰]
سال ۱۳۵۷ش ملاقات با امام خمینی در پاریس و مسئولیت تشکیل شورای انقلاب اسلامی از طرف امام خمینی.[۲۱]
۱۱ اردیبهشت به سال ۱۳۵۸ش شهادت[۲۲]

مرتضی مطهری فقیه، متفکر، فیلسوف، اسلام‌شناس[۲۳] و از رهبران فکری انقلاب اسلامی ایران بود.[۲۴] از او بیشتر با عناوین استاد مطهری و شهید مطهری یاد می‌شود.[۲۵] وی در ۱۳ بهمن ۱۲۹۸ش/۱۲ جمادی‌الاول ۱۳۳۸ق، در فریمان از توابع مشهد به دنیا آمد.[۲۶] پدرش محمدحسین مطهری، شاگرد آخوند خراسانی[۲۷] از روحانیون شناخته‌شده و مورد احترام نزد مردم فریمان بود.[۲۸]

مطهری در سال ۱۳۱۱ش در حوزه علمیه مشهد مشغول به تحصیل شد.[۲۹] او در سال ۱۳۱۶ش به قم رفت و حدود ۱۵ سال با حسینعلی منتظری، هم‌مباحثه‌ بود.[۳۰] مطهری در درس استادانی همچون آیت‌الله بروجردی، امام خمینی و علامه طباطبائی شرکت می‌کرد.[۳۱] سید محمد حجت کوه‌کمری، سید محمد محقق داماد، سید احمد خوانساری، میرزا علی‌آقا شیرازی و سید محمد بهشتی از دیگر استادن و افراد تأثیرگذار بر او معرفی شده‌اند.[۳۲]

تدریس در قم و تهران

مطهری در سال ۱۳۳۱ش به تهران رفت و در مدرسه سپهسالار[۳۳] و مروی به تدریس پرداخت. از سال ۱۳۳۴ش تدریس در دانشکده الهیات دانشگاه تهران را آغاز کرد.[۳۴] به گفته برخی پژوهشگران فعالیت اصلی‌اش در دانشگاه مقابله فکری با جریان‌های سوسیالیستی، لیبرالی و التقاطی بود.[۳۵]

بازنشستگی اجباری از دانشگاه

گفته شده در سال ۱۳۵۵ش پس از ۲۰ سال تدریس[۳۶] به دلیل مخالفت با یک استاد کمونیست، به صورت اجباری از دانشگاه بازنشسته شد.[۳۷] مطهری به توصیه امام خمینی هفته‌ای دو روز برای تدریس به حوزه علمیه قم می‌رفت.[۳۸]

 
مطهری در کنار امام خمینی هنگام بازگشت از پاریس

فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی

 
دستخط مرتضی مطهری در زندان موقت شهربانی؛۱۵ خرداد ۱۳۴۲

مرتضی مطهری، چهره‌ای فرهنگی و فکری با پایه‌های فلسفی-فقهی شناخته می‌شود.[۳۹] در عین حال در مبارزات انقلابی در سال‌های قبل از انقلاب اسلامی ایران حضور فعال داشت و در قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ دستگیر شد.[۴۰] مطهری از سوی امام‌خمینی به رهبری هیئت‌های موتلفه اسلامی منصوب شد.[۴۱]

پس از تبعید امام خمینی به ترکیه، مطهری با سخنرانی در مساجد و انجمن‌های اسلامی به مبارزه علیه حکومت پهلوی ادامه داد[۴۲] و به همین دلیل در سال ۱۳۵۳ش، ممنوع‌المنبر شد.[۴۳]

او از بنیان‌گذاران جامعه روحانیت مبارز تهران بود[۴۴] به گفته واعظ‌زاده خراسانی، طرح ایدئولوژی اسلامی، سازمان‌دادن و پیوند میان جامعه روشنفکران و روحانیت مبارز از اقدامات او بود.[۴۵]

در سال ۱۳۵۶ش، مطهری نقش محوری در برگزاری مراسم چهلم سید مصطفی خمینی داشت.[۴۶] پس از انتقال امام خمینی به پاریس، به دیدار امام خمینی رفت و از سوی او مسئولیت تشکیل شورای انقلاب شد. همچنین در بازگشت امام خمینی به ایران در سال ۱۳۵۷ش، مطهری ریاست کمیته استقبال را بر عهده داشت و پیش از سخنرانی امام خمینی در بهشت زهرا، سخنانی کوتاه ایراد کرد.[۴۷]

راه‌اندازی حسینیه ارشاد

مرتضی مطهری در سال ۱۳۴۶ش به همراه گروهی از همفکران خود، حسینیه ارشاد را تأسیس کرد[۴۸] و به دلیل همکاری با آن توسط ساواک بازداشت شد.[۴۹]

دیدگاه‌ها

برخی از دیدگاه‌های مطهری عبارتند از:

ولایت فقیه

به نظر مطهری، ولایت فقیه به معنای رهبری سیاسی - اجتماعی جامعه بر عهده فقیه متخصص و واجد شرایط است.[۵۰] البته نقش فقیه در یک کشور اسلامی نظارت بر اجرای صحیح نظریه‌های اسلام و ارزیابی صلاحیت مجریان قانون است، نه اینکه خود ریاست دولت را به عهده گیرد.[۵۱]

فرهنگ اسلامی

مطهری معتقد بود اصول عقاید و جهان بینی اسلامی باید در تمام صحنه‌های زندگی و در تمام کارها و فعالیت‌های فردی و اجتماعی، فکری و علمی نمایان شود چون لازمه شناخت اسلام آگاهی به تمام ابعاد آن است.[۵۲]

فرهنگی غربی

برخی نویسندگان معتقدند مطهری به فرهنگ اسلام و غرب آشنا بود و در زمینه‌های مختلفی مانند فلسفه، روانشناسی، اقتصاد و جامعه‌شناسی تسلط داشت. او انحراف‌های تفکر غرب را توضیح می‌داد و بر پایه‌های تفکر اسلامی تاکید می‌کرد.[۵۳]

تحریفات عاشورا

مطهری کتاب حماسه حسینی را با نگاهی انتقادی به باورهای رایج درباره عاشورا و عزاداری‌ها و حتی تاریخ عاشورا منتشر کرد. او در کتاب خود برخی از نقل‌های تاریخی معروف مثل عروسی قاسم بن حسن در کربلا را نفی کرد؛[۵۴] و نیز وجود دختری به نام رقیه را تحریف شمرد.[۵۵]

مسئله حجاب

برخی از محققان می‌گویند مطهری موضوع پوشش زن را به عنوان یک مسئله بررسی کرده است.[۵۶] مطهری گفته است مسأله پوشش زن فراتر از حضور او در اجتماع است، بلکه مربوط به این است که آیا مردان حق دارند از زنان بدون هیچ قید و شرطی استفاده کنند یا نه؟ اسلام تاکید دارد که مردان فقط باید در چهارچوب خانواده و با تعهدات قانونی از زنان به عنوان همسران خود لذت ببرند و استفاده از زنان بیگانه در اجتماع ممنوع است، همچنین، زنان نیز نباید به مردان در خارج از خانواده کمک کنند.[۵۷]

موضع‌گیری علیه صهیونیسم و حمایت از آوارگان فلسطین

سخنرانی مطهری در عاشورای ۱۳۴۸ش علیه صهیونیسم منجر به دستگیری‌اش توسط ساواک شد.[۵۸] همچنین او در سال ۱۳۴۹ش به خاطر دعوت به جمع‌آوری کمک برای آوارگان فلسطینی دستگیر شد.[۵۹]

اختلاف‌نظر با شریعتی

او در سال ۱۳۴۹ش، به دلیل اختلاف‌نظرهای فکری با علی شریعتی، از همکاری با حسینیه ارشاد کناره‌گیری کرد.[۶۰] سید هادی خسروشاهی تاریخ‌نگار شیعه‌؛ گفته است مهمترین اختلاف مطهری و شریعتی در مورد فلسفه تاریخ بوده است.[۶۱] به نقل از علی احمدی میانجی فقیه شیعه؛ مطهری گفته است آمریکا برای ترویج اسلام منهای روحانیت کسی بهتر از شریعتی را پیدا نکرده است.[۶۲]

تالیفات

 

مرتضی مطهری از سال ۱۳۲۵ش تألیف را در حوزه‌های مختلف اسلامی آغاز کرده است. آثار او شامل بیش از ۷۰ اثر مکتوب[۶۳] و حدود ۳۰ هزار برگ یادداشت[۶۴] تحقیقی است.

آثار مطهری به صورت مجموعه‌ای ۲۸ جلدی توسط انتشارات صدرا منتشر شده که شامل هشت حوزه اصلی است: اصول عقاید (۴ جلد)، فلسفه (۹ جلد)، تاریخ (۲ جلد)، سیره معصومین (۳ جلد)، فقه و حقوق (۳ جلد)، اخلاق و عرفان (۲ جلد)، مسائل اجتماعی-سیاسی (۲ جلد) و تفسیر قرآن (۳ جلد).

داستان راستان، حماسه حسینی، عدل الهی، خدمات متقابل اسلام و ایران، اصول فلسفه و روش رئالیسم و سیری در نهج البلاغه از جمله آثار او هستند. بخشی از آثار مطهری به ۳۰ زبان ترجمه شده‌اند.[۶۵] کتاب داستان راستان به زبان‌های مختلف، از جمله انگلیسی،[۶۶] صربی،[۶۷] لوگاندایی[۶۸] و ژاپنی[۶۹] ترجمه شده است. برخی دیگر در قالب‌هایی چون پویانمایی ارائه شده‌اند.[۷۰] کتاب‌های مطهری موضوع مسابقات کتاب‌خوانی قرار گرفته است.[۷۱]

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نیز نرم‌افزارهای مجموعه آثار[۷۲] و یادداشت‌های مطهری[۷۳] را تولید کرده است.

از نگاه دیگران

توصیف مرتضی مطهری از زبان علامه طباطبایی

شخصیت‌هایی مانند امام خمینی، علامه طباطبایی و آیت‌الله خامنه‌ای، از شخصیت مرتضی مطهری تجلیل کرده‌اند. برخی از این موارد عبارتند از:

امام خمینی مطهری را پشتوانه‌ای محکم و درختی ثمربخش برای حوزه‌های دینی، علمی و اسلامی دانسته[۷۴] که همه آثارش خوب است.[۷۵] امام خمینی، مطهری را حاصل عمر خود دانسته است.[۷۶]

آیت‌الله خامنه‌ای معتقد است مطهری با نیت خالص و درک نیازهای زمان خود به فعالیت‌های علمی و اجتماعی می‌پرداخت.[۷۷] و آثار او را از مبانی فکری نظام جمهوری اسلامی ایران برشمرده است.[۷۸]

آثاری درباره شهید مطهری

درباره مرتضی مطهری و اندیشه‌هایش کتب و مقالات زیادی توسط اندیشمندان و پژوهشگران به رشته تحریر در آمده است که بیش از ۳۰۰ عنوان کتاب، ۲۰۰۰ مقاله علمی و تحلیلی و ۵۰ عنوان پایان نامه به ثبت رسیده است. انتشارات ندای فطرت با هدف انتشار آثار پژوهشی مرتبط با اندیشه‌های مطهری تأسیس شده است.[۷۹]

 
مجموعه چلچراغ حکمت

مجموعه چهل‌جلدی «چلچراغ حکمت» تلاش کرده است تفکرات مطهری را به صورت موضوعی و تفکیک شده ارائه کند.[۸۰]

همایش‌ها

تاکنون همایش‌ها و مراسم بزرگداشت متعددی برای معرفی مطهری برگزار شده است. مهم‌ترین این همایش‌ها همایش حکمت مطهر است که از سوی مؤسسه صدرا و سیمای جمهوری اسلامی ایران برگزار شده است.[۸۱]

شهادت

مطهری در شب ۱۱ اردیبهشت ۱۳۵۸ش به دست گروه فرقان به شهادت رسید و در پی شهادت وی امام خمینی سه روز عزای عمومی اعلام کرد. جنازه او بعد از تشییع در تهران به قم منتقل شد و آیت‌الله گلپایگانی بر پیکر او نماز خواند. مطهری در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.[۸۲] به مناسبت شهادت مطهری روز ۱۲ اردیبهشت روز معلم است.[۸۳]

خانه یادبود مطهری

شهید مطهری در سال ۱۳۴۶ش به خانه‌ای در قلهک در تهران نقل مکان کرد که در طی ۹ سال سکونتش بیشترین آثار خود را تالیف کرد. این خانه در سال ۱۳۸۶ش به موزه شهید مطهری تبدیل شد و آثار، دست‌نوشته‌ها و کتاب‌هایش به نمایش درآمده است. این موزه فضایی مناسب برای پژوهشگران و برگزاری نشست‌های مرتبط با آثار استاد فراهم کرده است.[۸۴]

پانویس

  1. مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۱، مقدمه، صفحه نه.
  2. «گاه شمار زندگی استاد شهید مطهری»، موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
  3. «گاه شمار زندگی استاد شهید مطهری»، موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
  4. «گاه شمار زندگی استاد شهید مطهری»، موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
  5. «حکمت مطهَّر (ویژه سالروز شهادت استاد مرتضی مطهری)»، گلبرگ، اردیبهشت ۱۳۸۳، شماره۵۰
  6. سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۶ش، ص۵۱-۵۰.
  7. «گاه شمار زندگی استاد شهید مطهری»، موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
  8. سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۶ش، ص۵۱-۵۰.
  9. «گاه شمار زندگی استاد شهید مطهری»، موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
  10. «گاه شمار زندگی استاد شهید مطهری»، موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
  11. سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۶ش، ص۵۵.
  12. «گاه شمار زندگی استاد شهید مطهری»، موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
  13. «گاه شمار زندگی استاد شهید مطهری»، موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
  14. «گاه شمار زندگی استاد شهید مطهری»، موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
  15. سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۶ش، ص۷۲.
  16. سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۶ش، ص۸۳.
  17. «گاه شمار زندگی استاد شهید مطهری»، موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
  18. «گاه شمار زندگی استاد شهید مطهری»، موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
  19. سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۶ش، ص۸۷.
  20. «گاه شمار زندگی استاد شهید مطهری»، موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
  21. سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۶ش، ص۱۳۰-۱۲۴.
  22. سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۶ش، ص۱۶۳.
  23. خمینی، صحیفه امام، ۱۳۷۸ش، ج۷، ص۱۷۸.
  24. اسحاقی، زندگی نامه و انديشه های استاد شهيد مرتضی مطهری، ۱۳۸۷ش، ص۴۸.
  25. خمینی، صحیفه امام، ۱۳۷۸ش، ج۷، ص۱۷۸.
  26. مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۹.
  27. نصری، حاصل عمر: سیری در اندیشه‌های استاد مطهری، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۶-۵۴.
  28. گلی زواره، «قله پارسایی شرح حال شیخ محمد حسین مطهری، پدر شهید مطهری»، ص۱۰۸.
  29. مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۹.
  30. هاشمی رفسنجانی، «مقدمه»، سیری در زندگانی استاد مطهری، ص۱۱-۱۲.
  31. مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۹.
  32. باباپور گل‌افشانی، آشنایی با اندیشه‌های سیاسی شهید مطهری، ۱۳۹۰ش، ص۱۳-۱۴.
  33. باباپور گل‌افشانی، آشنایی با اندیشه‌های سیاسی شهید مطهری، ۱۳۹۰ش، ص۱۵.
  34. مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ص۱۰.
  35. پورحسین، «زندگی سیاسی شهید مطهری»، ص۳۰۷-۳۰۸.
  36. سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۰ش، ص۳۳.
  37. مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ص۱۱.
  38. مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ص۱۱.
  39. جعفریان، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی-سیاسی ایران، ۱۳۹۰ش، ص۳۶۸.
  40. مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۱۰.
  41. مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۱۰.
  42. مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۱۰.
  43. مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۱۱.
  44. مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۱۱.
  45. شیرودی، «تبیین مبارزات انقلابی شهید مطهری در عرصه خاطره»، ص۴۷-۴۸.
  46. سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۶ش، ص۱۱۳.
  47. سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۶ش، ص۱۳۰-۱۲۴.
  48. سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۶ش، ص۷۲.
  49. مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۱۱.
  50. مطهری، مجموعه آثار، بی‌تا، ج۳، ص۲۸۱-۲۸۲.
  51. مطهری، ولایت فقیه از دیدگاه شهید مطهری، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.
  52. سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۰، ص۳۴-۳۵.
  53. سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۰ش، ص۵۰.
  54. مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج١٧ ص٩١.
  55. مطهرى، يادداشت‌هاى استاد مطهرى، ١٣٧٨ش، ج٢، ص٨٠.
  56. سوزنچی، فلسفه حجاب از دیدگاه مطهری، خبرگزاری مهر.
  57. مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ص۴۳۲-۴۳۳.
  58. سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۶ش، ص۸۳.
  59. سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۶ش، ص۸۴.
  60. ر.ک: سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۶ش، ص۷۸و۷۳و۲۴۶.
  61. خسروشاهی،دیدگاه استاد درباره شریعتی، سایت انتشارات صدرا.
  62. احمدی میانجی،دیدگاه استاد درباره شریعتی، سایت انتشارات صدرا.
  63. سیدناصری و ستوده، پاره‌ای از خورشید: گفته‌ها و ناگفته‌ها از زندگی استاد مطهری، ۱۳۷۷ش، ص۳۶۰
  64. در مورد مرتضی مطهری، خبرگزاری تابناک.
  65. درباره استاد، در پورتال جامع شهید مطهری.
  66. «داستان راستان به زبان انگلیسی در نیجریه منتشر شد»، در تارنمای خبرگزاری مهر.
  67. «داستان راستان به زبان صربی ترجمه شد»، در تارنمای خبرگزاری مهر.
  68. «ترجمه و انتشار کتاب داستان راستان به زبان لوگاندا»، در تارنمای خبرگزاری مهر.
  69. «ترجمه ژاپنی کتاب داستان راستان در ژاپن منتشر می‌شود»، در تارنمای خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  70. «داستان راستان، بازار سیاه»، در تارنمای آپارات.
  71. فعالیت‌های بنیاد، در پورتال جامع شهید مطهری.
  72. آثار استاد شهید مطهری رحمه الله.
  73. یادداشت های استاد شهید مرتضی مطهری رحمه الله.
  74. سیری در زندگانی استاد مطهری، ۱۳۷۰ش، ص۹۱.
  75. خمینی، صحیفه امام، ۱۳۷۸ش، ج۱۶، ص۲۴۲.
  76. خمینی، صحیفه امام، ۱۳۷۸ش، ج۷، ص۱۷۸.
  77. خامنه‌ای، اخلاص و نیازشناسی شهید مطهری، khamenei.ir.
  78. جمشیدی، مطهری خوانی چرا و چگونه، khamenei.ir.
  79. بنیاد فرهنگی و علمی استاد مطهری، در پورتال جامع شهید مطهری.
  80. چهل چراغ حکمت، سازمان کتابخانه آستان قدس رضوی.
  81. همایش حکمت مطهر، خبرگزاری قدس.
  82. سید نژاد، «حکمت مطهَّر ویژه سالروز شهادت استاد مرتضی مطهری» در پایگاه اطلاع رسانی حوزه.
  83. مطهری،شهید مطهری با حفظ سنت بیان جدیدی از دین ارائه کرد، سامانه جامع استاد مطهری.
  84. خانه موزه شهید مطهری، خبرگزاری ایسنا.

منابع

  • امام خمینی، روح‌الله، صحيفه امام‏، تهران، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى(ره)، ۱۳۸۹ش‏.
  • احمدی میانجی، علی،دیدگاه استاد مطهری درباره علی شریعتی، سایت انتشارات صدرا، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۳ش.
  • اسحاقی، حسین، زندگی نامه و انديشه‌های استاد شهيد مرتضی مطهری، تهران، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیمای جمهموری اسلامی ایران، ۱۳۸۷ش،
  • باباپور گل‌افشانی، ،محمدمهدی، قم، مرکز بین المللی ترجمه و نشر مصطفی(ص)، آشنایی با اندیشه‌های سیاسی شهید مطهری، ۱۳۹۰ش.
  • باقرزاده ارجمندی، میراحمد، کتاب‌شناسی توصیفی استاد شهید آیت‌الله مطهری، تبریز، موسسه‌ تحقیقا‌تی‌ علوم‌ اسلامی‌ - انسا‌نی‌، ۱۳۸۱ش.
  • بنیاد علمی و فرهنگی استاد شهید مطهری، در پورتال جامع شهید مطهری، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۳ش.
  • پورحسین، مهدی، «زندگی سیاسی شهید مطهری»، نشریه حکومت اسلامی، شماره ۳۱، بهار ۱۳۸۳ش.
  • ترجمه ژاپنی کتاب "داستان راستان" در ژاپن منتشر می شود، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۱۹ دی ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۱۴۰۳ش.
  • ترجمه و انتشار کتاب «داستان راستان» به زبان لوگاندا، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۳ش.
  • جمشیدی، مهدی، مطهری خوانی چرا و چگونه، khamenei.ir، تاریخ درج مطلب: ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۳ش.
  • چلچراغ حکمت، سازمان کتابخانه آستان قدس رضوی، تاریخ درج مطلب: ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۳ش.
  • حبیبی، سلمان، کتاب‌شناسی توصیفی استاد شهید آیت‌الله مطهری، قم، مرکز پژوهشهای صدا و سیما، ۱۳۸۳ش.
  • حسینی طهرانی، محمدحسین، رساله لب اللباب در سیر و سلوک، مشهد، ناشر علامه طباطبایی، ۱۴۲۶ق.
  • خانه موزه مطهری، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۲۲ بهمن ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲ دی ۱۴۰۳ش.
  • خامنه‌ای، سیدعلی، اخلاص و نیازشناسی شهید مطهری، khamenei.ir، تاریخ درج مطلب: ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۳ش.
  • خسروشاهی، سیدهادی، دیدگاه استاد مطهری درباره علی شریعتی، سایت انتشارات صدرا، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۳ش.
  • داستان راستان، بازار سیاه، در آپارات، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۳ش.
  • داستان راستان به زبان انگلیسی در نیجریه منتشر شد، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۱۵ بهمن ۱۳۸۷ش، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۳ش.
  • "داستان راستان" به زبان صربی ترجمه شد، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۲۱ فروردین ۱۳۹۰ش، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۳ش.
  • سیری در زندگانی استاد مطهری، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۷۶ش.
  • سیری در زندگانی استاد مطهری، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۷۰ش.
  • سیدنژاد، میرصادق، «حکمت مطهَّر ویژه سالروز شهادت استاد مرتضی مطهری»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۸ آبان ۱۳۹۰ش، تاریخ بازدید: ۲۹ آذر ۱۴۰۳ش.
  • سیدناصری، حمیدرضا، امیررضا ستوده، پاره‌ای از خورشید: گفته‌ها و ناگفته‌ها از زندگی استاد مطهری، تهران، ذکر، ۱۳۷۷ش.
  • سوزنچی، حسین، فلسفه حجاب از نگاه شهید مطهری، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۲۲ اسفند ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۳ش.
  • شیرودی، مرتضی، «تبیین مبارزات انقلابی شهید مطهری در عرصه خاطره»، رواق اندیشه، شماره ۴۰، فروردین ۱۳۸۴ش.
  • طباطبایی، محمدحسین، «مقدمه»، در مجموعه آثار(ج۱)، تالیف مرتضی مطهری، تهران، انتشارات صدرا، چاپ هجدهم، ۱۳۹۰ش.
  • فعالیت‌های بنیاد، پورتال جامع شهید مطهری، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۳ش.
  • گلی زواره، غلامرضا، «قله پارسایی: شرح حال شیخ محمد حسین مطهری، پدر شهید مطهری»، مبلغان، ، شماره۹۲،خرداد و تیر ۱۳۸۶ش.
  • «گاه‌شمار زندگی استاد شهید مطهری»، در سایت مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، تاریخ درج مطلب: ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۰ش.
  • مطهری، مرتضی، مجموعه آثار(ج۱)، تهران، انتشارات صدرا، چاپ هجدهم، ۱۳۹۰ش.
  • مطهرى، مرتضى، يادداشت‌هاى استاد مطهرى(ج۱۵)، انتشارات صدرا، تهران، ١٣٧٨ش.
  • مطهری، مرتضی،در مورد مرتضی مطهری، تابناک، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۳ش.
  • مطهری، مجتبی، شهید مطهری با حفظ سنت بیان جدیدی از دین ارائه کرد، سامانه جامع استاد مطهری، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۳ش.
  • مطهری، مرتضی، ولایت از دیدگاه شهید مطهری، پایگاه اطلاع رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۱۴ بهمن ۱۳۸۸ش، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۳ش.
  • نصری، عبدالله٬ حاصل عمر: سیری در اندیشه‌های استاد مطهری، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۶ش.
  • هاشمی رفسنجانی، اکبر،«مقدمه»، سیری در زندگانی استاد مطهری، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۷۰ش.
  • همایش «حکمت مطهر» برگزار می شود، خبرگزاری قدس، تاریخ درج مطلب: ۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۳ش.

پیوند به بیرون