دعای بیست و هشتم صحیفه سجادیه

مقاله نامزد خوبیدگی
از ویکی شیعه
دعای بیست و هشتم صحیفه سجادیه
نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری
نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری
اطلاعات دعا و زیارت
موضوعدعا هنگام پناه بردن بر خدا
مأثور/غیرمأثورمأثور
صادره ازامام سجاد(ع)
راویمتوکل بن هارون
منابع شیعیصحیفه سجادیه
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسلدعای کمیلدعای ندبهدعای سماتدعای فرجدعای ابوحمزه ثمالیزیارت عاشورازیارت جامعه کبیرهزیارت وارثزیارت امین‌اللهزیارت اربعین


دعای بیست و هشتم صحیفه سجادیه از دعا‌های مأثور از امام سجاد(ع) است که به هنگام راز و نیاز و پناه بردن به خدا خوانده می‌شود. حضرت سجاد(ع) در این دعا، حاجت خواستن از غیرخدا را نتیجه گمراهی عقل دانسته و بر درس گرفتن از اشتباهات دیگران تأکید می‌کند. همچنین با اشاره به ویژگی‌های مخصوص خدا از جمله وحدانیت، دل بریدن از غیرخدا را برای رسیدن به خدا لازم می‌داند و خدا را رواکننده حاجات معرفی می‌کند.

دعای بیست و هشتم در شرح‌های صحیفه سجادیه همچون شهود و شناخت اثر حسن ممدوحی کرمانشاهی به زبان فارسی و در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی به زبان عربی شرح شده است.

نیایش

آموزه‌ها

موضوع اصلی دعای بیست و هشتم صحیفه سجادیه، دعا در هنگام راز و نياز با خدا و پناه بردن به او است.[۱] این دعا تجلى‌گاه متواضعانه‌ترین ارتباط بنده با خدا دانسته شده است همچنین گفته شده اين دعا، نشان از شناخت ژرف امام سجاد(ع) از خدا و هستى دارد و به طور غيرمستقيم آن چه را كه بايد دعاكننده در زمينه شناخت خدا، به آن آراسته باشد، آموزش مى‌دهد.[۲] آموزه‌های این دعا به شرح ذیل است:

  • خالص شدن با بریدن از غیر برای رسیدن به خدا
  • روی آوردن به خدا با تمام وجود
  • قطع امید از کسی که خودش نیازمند به دیگری است.
  • ناامیدی از احسان غیر خدا
  • حاجت خواستن نیازمند از نیازمند نتیجه گمراهی عقل و سبک رأیی
  • خوار شدن کسانی که طلب عزّت از غیر خدا دارند.
  • فقر و نیازمندی نتیجه درخواست ثروت از غیر خدا
  • خواری و پستی نتیجه طلب بزرگی از غیرخدا
  • لزوم درس گرفتن از اشتباهات دیگران
  • انتخاب راه درست نتیجه عبرت گرفتن از اقبال کنندگان به غیر خدا
  • خدا رواکننده حاجت حاجت‌مندان
  • امیدی جز به درگاه خداوند نیست.
  • ویژگی‌های مخصوص خدا: وحدانیت، قائم بودن به قدرت، بی‌نیازی و برتری
  • شمول رحمت الهی بر همه موجودات
  • برخی از تفاوت های خداوند با مخلوقات
  • خدا بالاتر از داشتن شبیه‌ و همانند[۳]

شرح‌ها

دعای بیست و هشتم در شرح‌های صحیفه سجادیه از جمله شهود و شناخت اثر محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی[۴] و شرح و ترجمه صحیفه سجادیه اثر سید احمد فهری[۵] به زبان فارسی شرح شده است.

دعای بیست و هشتم صحیفه سجادیه همچنین در کتاب‌هایی مانند ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی،[۶] فی ظلال الصحیفه السجادیه اثر محمدجواد مغنیه،[۷] ریاض العارفین تألیف محمد بن محمد دارابی[۸] و آفاق الروح نوشته سید محمدحسین فضل‌الله[۹] به زبان عربی شرح شده است. واژه‌های این دعا هم در شرح‌های لغوی مانند تعلیقات علی الصحیفه السجادیه اثر فیض کاشانی[۱۰] و شرح الصحیفه السجادیه نوشته عزالدین جزائری[۱۱] توضیح داده شده است.

متن و ترجمه

دعای بیست و هشتم صحیفه سجادیه

مـتـن ترجمه[۱۲]
وَکانَ مِنْ دُعَائِهِ علیه‌السلام مُتَفَزِّعاً إِلَی اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ
(۱) اللَّهُمَّ إِنِّی أَخْلَصْتُ بِانْقِطَاعِی إِلَیک (۲) وَ أَقْبَلْتُ بِکلِّی عَلَیک (۳) وَ صَرَفْتُ وَجْهِی عَمَّنْ یحْتَاجُ إِلَی رِفْدِک (۴) وَ قَلَبْتُ مَسْأَلَتِی عَمَّنْ لَمْ یسْتَغْنِ عَنْ فَضْلِک
(۵) وَ رَأَیتُ أَنَّ طَلَبَ الْمُحْتَاجِ إِلَی الْمُحْتَاجِ سَفَهٌ مِنْ رَأْیهِ وَ ضَلَّةٌ مِنْ عَقْلِهِ. (۶) فَکمْ قَدْ رَأَیتُ- یا إِلَهِی- مِنْ أُنَاسٍ طَلَبُوا الْعِزَّ بِغَیرِک فَذَلُّوا، وَ رَامُوا الثَّرْوَةَ مِنْ سِوَاک فَافْتَقَرُوا، وَ حَاوَلُوا الارْتِفَاعَ فَاتَّضَعُوا، (۷) فَصَحَّ بِمُعَاینَةِ أَمْثَالِهِمْ حَازِمٌ وَفَّقَهُ اعْتِبَارُهُ، وَ أَرْشَدَهُ إِلَی طَرِیقِ صَوَابِهِ اخْتِیارُهُ. (۸) فَأَنْتَ یا مَوْلَای دُونَ کلِّ مَسْئُولٍ مَوْضِعُ مَسْأَلَتِی، وَ دُونَ کلِّ مَطْلُوبٍ إِلَیهِ وَلِی حَاجَتِی (۹) أَنْتَ الْمَخْصُوصُ قَبْلَ کلِّ مَدْعُوٍّ بِدَعْوَتِی، لَا یشْرَکک أَحَدٌ فِی رَجَائِی، وَ لَا یتَّفِقُ أَحَدٌ مَعَک فِی دُعَائِی، وَ لَا ینْظِمُهُ وَ إِیاک نِدَائِی (۱۰) لَک- یا إِلَهِی- وَحْدَانِیةُ الْعَدَدِ، وَ مَلَکةُ الْقُدْرَةِ الصَّمَدِ، وَ فَضِیلَةُ الْحَوْلِ وَ الْقُوَّةِ، وَ دَرَجَةُ الْعُلُوِّ وَ الرِّفْعَةِ. (۱۱) وَ مَنْ سِوَاک مَرْحُومٌ فِی عُمُرِهِ، مَغْلُوبٌ عَلَی أَمْرِهِ، مَقْهُورٌ عَلَی شَأْنِهِ، مُخْتَلِفُ الْحَالاتِ، مُتَنَقِّلٌ فِی الصِّفَاتِ (۱۲) فَتَعَالَیتَ عَنِ الْأَشْبَاهِ وَ الْأَضْدَادِ، وَ تَکبَّرْتَ عَنِ الْأَمْثَالِ وَ الْأَنْدَادِ، فَسُبْحَانَک لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ.
دعاى آن حضرت است هنگامی که به خداى عزوجل پناه می برد

(۱)خدایا! بر بریدنم از غیر و پیوستنم به تو، خود را خالص و پاک کردم. (۲) و با تمام وجودم به حضرتت روی آوردم. (۳) و از کسی که نیازمند عطای توست قطع امید کردم. (۴) و درخواستم را از آن‌که از احسان تو بی‌نیاز نیست، برگرداندم. (۵) و دیدم که حاجت خواستن نیازمند از نیازمند، نتیجۀ سبکی رأی و گمراهی عقل اوست. (۶) ای خدای من! چه بسیار انسان‌ها دیدم که با تکیه به غیر تو، عزّت خواستند ولی خوار شدند؛ و از غیر تو درخواست ثروت کردند، اما به تهی‌دستی نشستند؛ و آهنگ بلندی کردند، ولی پست شدند. (۷) پس دوراندیشی دوراندیش با دیدن امثال این سبک‌مغزان ‌که بنا گذاشت به غیر تو تکیه نکند درست است؛ و عبرت‌آموزی از اینان، او را موفّق کرد؛ و انتخاب درستش، او را به راه راست رهنمون شد. (۸) پس ای مولای من! تو جایگاه درخواست منی، نه غیر تو؛ و تو روا کنندۀ حاجت منی، نه غیر تو. (۹) و تو پیش از هر موجودی که بخوانندش، مخصوص به خواندن منی؛ هیچ‌کس در امید من با تو شریک نمی‌شود؛ و احدی در دعای من با تو، هم‌پیمان نمی‌گردد؛ و ندای من کسی را با تو، به یک رشته در نمی‌آورد. (۱۰) ای خدای من! وحدانیت و یگانگی و قائم بودن به قدرت و بی‌نیازی و برتری حول و قوّت و پایۀ والایی و رفعت، ویژۀ توست. (۱۱) و هر چه غیر توست، در همۀ عمرش به او رحم شده؛ و در زندگی‌اش مغلوب قدرتی گشته و در کارش شکست‌خورده و در صفات و خصوصیات جا به جا شده. (۱۲) تو بالاتر از آنی که شبیه‌ها و همانندها برای تو باشد و بزرگ‌تر از آنی که همسان‌ها و همتاها برایت قرار دهند؛ پس پاک و منزّهی و معبودی جز تو نیست.

پانویس

  1. انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۳ش، ج۷ ص۷۷ و ۸۱.
  2. ممدوحی کرمانشاهی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۵۱۳.
  3. سایت عرفان؛ ممدوحی کرمانشاهی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۵۱۳-۵۲۶.
  4. ممدوحی، کتاب شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۵۱۳-۵۲۶.
  5. فهری، شرح و تفسیر صحیفه سجادیه، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۴۷۷-۴۸۳.
  6. مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ۱۴۳۵ق، ج۴، ص۲۸۱-۳۱۰.
  7. مغنیه، فی ظلال الصحیفه، ۱۴۲۸ق، ص۳۶۹-۳۷۲.
  8. دارابی، ریاض العارفین، ۱۳۷۹ش، ص۳۷۳-۳۸۰.
  9. فضل الله، آفاق الروح، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۷۹-۸۸.
  10. فیض کاشانی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، ۱۴۰۷ق، ص۶۵.
  11. جزایری، شرح الصحیفه السجادیه، ۱۴۰۲، ص۱۵۶-۱۵۷.
  12. ترجمه از شیخ حسین انصاریان.


منابع

  • انصاریان، حسین، دیار عاشقان: تفسیر جامع صحیفه سجادیه، تهران، پیام آزادی، ۱۳۷۲ش.
  • جزایری، عزالدین، شرح الصحیفة السجادیة، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۲ق.
  • دارابی، محمد بن محمد، ریاض العارفین فی شرح الصحیفه السجادیه، تحقیق حسین درگاهی، تهران، نشر اسوه، ۱۳۷۹ش.
  • فضل‌الله، سید محمدحسین، آفاق الروح، بیروت، دارالمالک، ۱۴۲۰ق.
  • فهری، سیداحمد، شرح و ترجمه صحیفه سجادیه، تهران، اسوه، ۱۳۸۸ش.
  • فیض کاشانی، محمد بن مرتضی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، تهران، مؤسسه البحوث و التحقیقات الثقافیه، ۱۴۰۷ق.
  • مدنی شیرازی، سید علی‌خان، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۳۵ق.
  • مغنیه، محمدجواد، فی ظلال الصحیفه السجادیه، قم، دار الکتاب الاسلامی، ۱۴۲۸ق.
  • ممدوحی کرمانشاهی، حسن، شهود و شناخت، ترجمه و شرح صحیفه سجادیه، مقدمه آیت‌الله جوادی آملی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸ش.

پیوند به بیرون