دعای بیست و یکم صحیفه سجادیه

مقاله نامزد خوبیدگی
از ویکی شیعه
دعای بیست و یکم صحیفه سجادیه
نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری
نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری
اطلاعات دعا و زیارت
موضوعدعا به هنگام حُزن و اندوه
مأثور/غیرمأثورمأثور
صادره ازامام سجاد(ع)
راویمتوکل بن هارون
منابع شیعیصحیفه سجادیه
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسلدعای کمیلدعای ندبهدعای سماتدعای فرجدعای ابوحمزه ثمالیزیارت عاشورازیارت جامعه کبیرهزیارت وارثزیارت امین‌اللهزیارت اربعین


دعای بیست و یکم صحیفه سجادیه از دعا‌های امام سجاد(ع) که هنگام اندوه و حزن خوانده می‌شود. امام سجاد(ع) در این دعا به بیان درس‌هایی از توحید افعالی می‌پردازد و خدا را تنها مؤثر در وجود معرفی می‌کند. به باور امام سجاد(ع) تنها منطقه امن برای انسان، رحمت الهی است. همچنین خدا تنها راه رسیدن به آرزوها است. امام چهارم از انسان‌ها می‌خواهد که هنگام تأخیر در استجابت دعا از خدا ناامید نشوند. او فرمان‌پذيرى را راه رسيدن به درجات قرب‌ الهی می‌داند.

دعای بیست و یکم در شرح‌های صحیفه سجادیه همچون دیار عاشقان اثر حسین انصاریان و شهود و شناخت اثر حسن ممدوحی کرمانشاهی به زبان فارسی و در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی به زبان عربی شرح شده است.

نیایش

آموزه‌ها

دعای بیست و یکم صحیفه سجادیه، دعا به هنگام اندوه‌هاى حاصل از گرفتارى‌ها و رخدادهاى خارجى و حُزن حاصل از گناهان و اشتباهات و غفلت‌ها است.[۱] آموزه‌های این دعا عبارتند از:

  • خدا بی‌نیازکننده فرد ناتوان
  • بیان درس‌هایی از توحید افعالی
  • نداشتن امنیت بدون خدا (رحمت الهی تنها منطقه اَمن انسان)
  • نداشتن یاور و ناصر بدون خدا
  • ناتوانی انسان در برابر خشم الهی
  • نیرومندی و توانایی تنها در پرتو اعانت خداوند
  • ناگریزی بازگشت به سوی خدا پس از گریز و فرار از او
  • خدا تنها مؤثر در وجود ویگانه ربّ و یاور و مطالبه کننده در هستی
  • تسلط خداوند بر نظام هستی
  • تمام اسباب و وسایل در دست اراده خدا است.
  • خدا راه رسیدن به آرزوها
  • قضای الهی در حق بنده عین عدالت است.
  • فرمان‌پذيرى، راه رسيدن به درجات قرب‌ الهی
  • گواهی به ناتوانی انسان
  • عبادت راه رسیدن انسان به آنچه نزد خداست.
  • اعتراف به ناتوانی و بی چارگی و خواری و نیازمندی
  • منحصر بودن کسب رضایت و محبت الهی به طاعت از او
  • ناامید نشدن از خدا در زمان تأخیر استجابت دعا
  • غافل نشدن از یاد خدا هنگام بخشش‌های او
  • درخواست توفیق اشتغال به طاعت و بندگی‌ با بدن و نفس
  • سرّ اختصاص حمد به خدا
  • درخواست خالی شدن دل برای دوستی‌ با خدا واشتغال به ذکر او
  • درخواست تقویت دل با رغبت و اشتیاق به خدا
  • درخواست رام شدن دل در تمام دوران زندگی در پرتو رغبت به خدا
  • درخواست توانایی برای دستیابی به رضایت خداوند در تمام کارها
  • درخواست وحشت از اشرار و انس به خدا و اولیاء او
  • در خواست مدح و ستایش الهی در تمام حالات
  • درخواست اینکه تقوا در دنیا توشه آخرت باشد.
  • تحصیل رضایت الهی ودوری ازخشم او با اطاعت پیوسته از او
  • دوری از گناه با ترس از پرودگار.
  • در خواست اُنس به خدا و اولیائش
  • درخواست آرامش دل و بی نیازی به وسیله خدا و نیکان از خلقش
  • در خواست نعمت شوق و دل باختگی به خداوند
  • درخواست هم‌نشینی با محمد(ص) و آل‌محمد(ع).[۲]

شرح‌ها

دعای بیست و یکم در شرح‌های صحیفه سجادیه از جمله در کتاب دیار عاشقان اثر حسین انصاریان،[۳] شهود و شناخت اثر محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی[۴] و شرح و ترجمه صحیفه سجادیه اثر سید احمد فهری[۵] به زبان فارسی شرح شده است.

دعای بیست و یکم صحیفه سجادیه همچنین در کتاب‌هایی مانند ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی،[۶] فی ظلال الصحیفه السجادیه اثر محمدجواد مغنیه،[۷] ریاض العارفین تألیف محمد بن محمد دارابی[۸] و آفاق الروح نوشته سید محمدحسین فضل الله[۹] به زبان عربی شرح است. واژه‌های این دعا هم در شرح‌های لغوی مانند تعلیقات علی الصحیفه السجادیه اثر فیض کاشانی[۱۰] و شرح الصحیفه السجادیه نوشته عزالدین جزائری[۱۱] توضیح داده شده است.

متن و ترجمه

پانویس

  1. ممدوحی کرمانشاهی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۲۸۹.
  2. انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۳ش، ج۶ ص۳۵۹-۳۸۳؛ ممدوحی، کتاب شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۲۸۹-۳۲۳.
  3. انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۳ش، ج۶ ص۳۵۹-۳۸۳.
  4. ممدوحی، کتاب شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۲۸۹-۳۲۳.
  5. فهری، شرح و تفسیر صحیفه سجادیه، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۳۵-۳۵۳.
  6. مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ۱۴۳۵ق، ج۳، ص۴۴۱-۴۹۰.
  7. مغنیه، فی ظلال الصحیفه، ۱۴۲۸ق، ص۲۸۳-۲۹۳.
  8. دارابی، ریاض العارفین، ۱۳۷۹ش، ص۲۶۵-۲۸۱.
  9. فضل الله، آفاق الروح، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۵۴۵-۵۶۶.
  10. فیض کاشانی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، ۱۴۰۷ق، ص۵۱-۵۲.
  11. جزایری، شرح الصحیفه السجادیه، ۱۴۰۲، ص۱۲۲-۱۲۶.
  12. ترجمه از شیخ حسین انصاریان.


منابع

  • انصاریان، حسین، دیار عاشقان: تفسیر جامع صحیفه سجادیه، تهران، پیام آزادی، ۱۳۷۲ش.
  • جزایری، عزالدین، شرح الصحیفة السجادیة، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۲ق.
  • دارابی، محمد بن محمد، ریاض العارفین فی شرح الصحیفه السجادیه، تحقیق حسین درگاهی، تهران، نشر اسوه، ۱۳۷۹ش.
  • فضل‌الله، سید محمدحسین، آفاق الروح، بیروت، دارالمالک، ۱۴۲۰ق.
  • فهری، سیداحمد، شرح و ترجمه صحیفه سجادیه، تهران، اسوه، ۱۳۸۸ش.
  • فیض کاشانی، محمد بن مرتضی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، تهران، مؤسسه البحوث و التحقیقات الثقافیه، ۱۴۰۷ق.
  • مدنی شیرازی، سید علی‌خان، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۳۵ق.
  • مغنیه، محمدجواد، فی ظلال الصحیفه السجادیه، قم، دار الکتاب الاسلامی، ۱۴۲۸ق.
  • ممدوحی کرمانشاهی، حسن، شهود و شناخت، ترجمه و شرح صحیفه سجادیه، مقدمه آیت‌الله جوادی آملی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸ش.

پیوند به بیرون