دعای غَریق دعایی است که امام صادق(ع) برای استواری دین در قلب در عصر غیبت، به عبدالله بن سنان یاد داد. امام صادق(ع) فرمود: بزودی در شبهه‌ای خواهید افتاد و بدون نشانه‌ای نمایان و امامی راهنما خواهید ماند. تنها کسی از این شبهه رهایی می‌یابد که دعای غریق را بخواند. عبدالله بن سنان عرض کرد: دعای غریق چگونه است؟
فرمود: می‌گویی: یا أللّٰهُ یا رَحمٰنُ یا رَحیمُ! یا مُقَلِّبَ القُلوبِ! ثَبِّت قَلبی عَلیٰ دینِکَ؛ خدایا! بخشایشگرا! مهربانا!ای دگرگون‌ساز دل‌ها! دل مرا بر دینت استوار گردان.
عبدالله گفت: یا أللّٰهُ یا رَحمٰنُ یا رَحیمُ! یا مُقَلِّبَ القُلوبِ وَ الأَبصارِ! ثَبِّت قَلبی عَلیٰ دینِکَ.
امام صادق(ع) او را از افزودن «وَ الأَبصارِ» بازداشت و سفارش کرد دعا را به همان‌گونه که تعلیم فرموده، بخواند.[۱]
سید بن طاووس احتمال داده است که امام(ع) به این دلیل او را از گفتن «و الابصار» بازداشته که در قیامت است که هم دل‌ها و هم دیده‌ها دگرگون می‌شوند.[۲] احتمال دیگر آن است که این دعا تنها به همین صورت اثرگذار است.
نام‌گذاری این دعا به «دعای غریق» احتمال دارد به این دلیل است که آن زمان، زمانه‌ای خطرناک است که هر لحظه امکان غرق شدن در تباهی است و احتمال دیگر آن است که اشاره به آداب خواندن این دعا دارد یعنی شخص مانند کسی بخواند که در حال غرق شدن است.
در احادیث عبارت «دعاء الغریق» بارها آمده است اما اشاره به دعایی خاص ندارند بلکه مراد آن است که شخص مانند کسی دعا کند که در حال غرق شدن است؛ چنانکه در این روایت آمده است: یا عیسی اُدعُنی دُعاءَ الحَزینِ الغَریقِ الّذی لَیسَ لَهُ مُغِیثٌ؛ ای عیسی! مانند شخص در حال غرق شدن و غمگینی مرا بخوان که فریادرس ندارد.[۳]
پیش از آموزش دعای غریق، پیامبر(ص) شبیه این دعا را فراوان می‌خواند: یا مُقَلِّبَ القُلوبِ! ثَبِّت قَلبی عَلیٰ دینِکَ.[۴]
پانویس
منابع
- ابوبصیر اسدی، عبدالله بن محمد، مسند ابی‌بصیر، قم، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۴۲۵ق.
- ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، تحقیق: احمد محمد شاکر، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- سید بن طاووس، علی بن موسی، مُهَجَ الدَّعوات و مَنهَجُ العبادات، تحقیق: کرمانی، ابوطالب، قم، دار الذخائر، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، کمال‌الدین و تمام النعمة، تحقیق علی‌اکبر غفاری، قم، انتشارات جامعه مدرسین، ۱۳۶۳ش.