مناجات الراغبین
 نسخه خطی مناجات خمس عشر، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری | |
| اطلاعات دعا و زیارت | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مناجات مشتاقان |
| موضوع | توکل و اعتماد و حسن ظن داشتن به خدا و استغفار |
| مأثور/غیرمأثور | مأثور |
| صادره از | امام سجاد(ع) |
| منابع شیعی | الصحیفة الثانیة السجادیة • بحارالانوار • مفاتیح الجنان |
| تک‌نگاری‌ها | سجاده های سلوک شرح مناجات‌های حضرت سجاد(ع) محمدتقی مصباح یزدی |
| زمان | روز سه شنبه |
| دعاها و زیارات مشهور | |
| دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین | |
مُناجاتُ الرّاغِبین یا مناجات مشتاقان، از مناجات‌های پانزده‌گانه است که از امام سجاد(ع) نقل شده و ایجاد تعادل و توازن در خوف و رجاء، ضرورت زاد و توشه کافی داشتن در سفر آخرت، توکل و اعتماد و حسن ظن داشتن به خدا و استغفار از موضوعات این مناجات است.
سند
مناجات الراغبین از امام سجاد(ع) نقل شده و در الصحیفة الثانیة السجادیة، بحارالانوار[۱] و مفاتیح الجنان[۲] آمده است. علامه مجلسی زمان قرائت این دعا را روز سه شنبه تعیین کرده است.[۳]
آموزه‌های دعا
- بیان آنچه موجب خوف از کیفر و آنچه باعث امید انسان به خداوند می‌گردد. آنچه به نوعی بین حالت خوف و رجاء تعادل و توازن بر قرار می‌کند.
- بیان اینکه توجه به راه طولانی سفر آخرت و نداشتن زاد و توشه کافی، باعث نگرانی انسان می‌گردد.
- توکل و اعتماد به رحمت بی‌نهایت خدا به انسان امید می‌بخشد و باعث التیام خاطر او می‌گردد.
- سفارش به شیعیان به داشتن همتِ بلند.
- در خواست تداوم پرده پوشی خداوند [۴]
- درخواست درجات متعالی از خداوند در هنگام مناجات.
- بیان حسن ظن به اکرام و انعام نیکوی خویش در بهره‌مندی از مقام قرب و جوار خدا.
- کسی که تقصیر و گناهی کرده-بر حسب معرفت و مرتبه کمالیش- باید در پیشگاه الهی از آن استغفار کند.
- امید به رحمت بی‌کران الهی در کنار توجه به کوتاهی خود در بندگی خداوند.[۵]
متن و ترجمه دعا
مناجات الراغبین
| مـتـن | ترجمه |
|---|---|
|
اِلهى اِنْ كانَ قَلَّ زادى فِى الْمَسيرِ اِلَيْكَ، فَلَقَدْ حَسُنَ ظَنّى بِالتَّوَكُّلِ عَلَيْكَ، وَ اِنْ كانَ جُرْمى قَدْ اَخافَنى مِنْ عُقُوبَتِكَ، فَاِنَّ رَجآئى قَدْ اَشْعَرَنى بِالْأَمْنِ مِنْ نِقْمَتِكَ، وَ اِنْ كانَ ذَنْبى قَدْ عَرَضَنى لِعِقابِكَ، فَقَدْ اذَنَنى حُسْنُ ثِقَتى بِثَوابِكَ، وَ اِنْ اَنامَتْنِى الْغَفْلَةُ عَنِ الْأِسْتِعْدادِ لِلِقآئِكَ، فَقَدْ نَبَّهَتْنِى الْمَعْرِفَةُ بِكَرَمِكَ، وَ الائِكَ، وَ اِنْ اَوْحَشَ ما بَيْنى وَ بَيْنَكَ فَرْطُ الْعِصْيانِ وَ الطُّغْيانِ، فَقَدْ انَسَنى بُشْرَى الْغُفْرانِ وَ الرِّضْوانِ، اَسْئَلُكَ بِسُبُحاتِ وَجْهِكَ، وَ بِاَنْوارِ قُدْسِكَ، وَ اَبْتَهِلُ اِلَيْكَ بِعَواطِفِ رَحْمَتِكَ، وَ لَطآئِفِ بِرِّكَ، اَنْ تُحَقِّقَ ظَنّى بِما اُؤَمِّلُهُ مِنْ جَزيلِ اِكْرامِكَ، وَ جَميلِ اِنْعامِكَ فِى الْقُرْبى مِنْكَ، وَ الزُّلْفى لَدَيْكَ، وَ التَّمَتُّعِ بِالنَّظَرِ اِلَيْكَ، وَ ها اَنَا مُتَعَرِّضٌ لِنَفَحاتِ رَوْحِكَ وَ عَطْفِكَ، وَ مُنْتَجِعٌ غَيْثَ جُودِكَ وَ لُطْفِكَ، فآرٌّ مِنْ سَخَطِكَ اِلى رِضاكَ، هارِبٌ مِنْكَ اِلَيْكَ، راج ٍ اَحْسَنَ ما لَدَيْكَ، مُعَوِّلٌ عَلى مَواهِبِكَ، مُفْتَقِرٌ اِلى رِعايَتِكَ، اِلهى ما بَدَاْتَ بِهِ مِنْ فَضْلِكَ فَتَمِّمْهُ، وَ ما وَهَبْتَ لى مِنْ كَرَمِكَ فَلا تَسْلُبْهُ، وَ ما سَتَرْتَهُ عَلَىَّ بِحِلْمِكَ فَلا تَهْتِكْهُ، وَ ما عَلِمْتَهُ مِنْ قَبيحِ فِعْلى فَاغْفِرْهُ، اِلهى اِسْتَشْفَعْتُ بِكَ اِلَيْكَ، وَ اسْتَجَرْتُ بِكَ مِنْكَ، اَتَيْتُكَ طامِعاً فى اِحْسانِكَ، راغِباً فِى امْتِنانِكَ، مُسْتَسْقِياً وابِلَ طَوْلِكَ، مُسْتَمْطِراً غَمامَ فَضْلِكَ، طالِباً مَرْضاتَكَ، قاصِداً جَنابَكَ، وارِداً شَريعَةَ رِفْدِكَ، مُلْتَمِساً سَنِىَّ الْخَيْراتِ مِنْ عِنْدِكَ، وافِداً اِلى حَضْرَةِ جَمالِكَ، مُريداً وَجْهَكَ، طارِقاً بابَكَ، مُسْتَكيناً لِعَظَمَتِكَ وَ جَلالِكَ، فَافْعَلْ بى ما اَنْتَ اَهْلُهُ مِنَ الْمَغْفِرَةِ وَ الرَّحْمَةِ، وَ لا تَفْعَلْ بى ما اَنَا اَهْلُهُ مِنْ الْعَذابِ وَ النِّقْمَةِ، بِرَحْمَتِكَ يا اَرْحَمَ الرَّاحِمينَ. |
خدایا اگر توشه ام براى پیمودن راه به سوى تو اندک است ولى گمانم به توکل و اعتماد بر تو نیکوست و اگر جرم و گناهم مرا از کیفر تو ترسناک کرده ولى امیدم به من نوید ایمنى از انتقامت را مى دهد و اگر گناهم مرا در سر راه کیفرت قرار داده ولى اعتماد خوبى که به تو دارم مرا به پاداش نیکت آگاه کرده و اگر غفلت و بى خبرى مرا از آمادگى براى شرفیابى درگاهت به خواب عمیقى فرو برده ولى معرفت و آگاهى از کرم و بخشش‌هایت مرا بیدار کرده و اگر زیاده روى در نافرمانى و سرکشى میان من و تو را تیره ساخته ولى مژده آمرزش و خشنود شدنت مرا به همدمى و انس با تو کشانده از تو خواهم به تابش هاى جمالت و به انوار ذات مقدست و زارى کنم به درگاهت براى جلب عواطف مِهرت و دقایق احسانت که حقیقت بخشى به گمانم در آنچه از تو آرزومندم از بخشش فراوان و احسان نیکو در مورد تقرب به تو و نزدیکى به حضرتت و بهرهمند شدن از تماشاى جمالت و اینک من خود را در معرض نسیم جانبخش لطف و توجهت درآورده و خواهان باران جود و احسانت هستم و از خشمت به سوى خوشنودیت گریخته و از خودت بدرگاه خودت فرار کرده ام و امید بهترین چیزى را که نزد تو است دارم و بر بخشش هاى تو اعتماد و توکل کرده ام و نیازمند به سرپرستى و نگهدارى توام خدایا بدانچه از فضل خود درباره من دست زدى به پایانش رسان و آنچه از کرمت بر من بخشیدى آن را از من مگیر و آنچه را به بردبارى خویش بر من پوشانده اى آشکارش مکن و کارهاى زشتى را که من انجام داده ام برایم بیامرز خدایا خودت را به درگاهت شفیع آورم و از تو به خودت پناه برم. به درگاهت آمده ام در حالى که آزمندم به احسانت مشتاقم به دریافت بخششت تشنه ام به باران رحمتت باران جویم، از ابر فضل و احسانت جویاى اسباب خشنودیت هستم و عازم تشرف به آستانت گشته ام در جویبار عطایت وارد گشته و خواهشمند بهترین نیکی هاى تو هستم. بار نیاز به درگاه حضرت تو فرود آورده و ذات تو را خواهانم. کوبنده ام در رحمتت را و خوارم در برابر عظمت و جلالت پس انجام ده در باره ام آنچه را تو شایسته آنى از آمرزش و مهربانى و انجام مده درباره ام آنچه را من سزاوار آنم از عذاب و انتقام. به مهربانیت اى مهربان‌ترین مهربانان. |
پانویس
یادداشت
منابع
- مصباح، محمد تقی، سجاده های سلوک شرح مناجات‌های حضرت سجاد (ع)، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ۱۳۹۰ش.
- مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، نشر مشعر، قم، ۱۳۸۷ش.