سد الابواب
سَدُّ الاَبواب یا مسدود کردن درها از فضایل امام علی(ع) که، پیامبر اکرم(ص) به فرمان خدا دستور به بستن در همه خانه‌ها بجز در خانه امام علی(ع) به مسجدالنبی را داد. تاریخ این رخداد مورد اختلاف است. این واقعه به صورت متواتر در منابع شیعه و اهل سنت نقل شده است.
امیرالمؤمنین(ع) در شورای شش‌نفره تعیین خلافت، به این فضیلت خود استناد کرده است.
متن حدیث
قالَ رَسولُ اللّهِ(ص): سُدّوا هذه ألابوابَ غَیرَ بابِ عَلِیّ.
پیامبر خدا(ص) فرمود: درهاى مسجد را، بجز در خانه على، ببندید.[۱]
ماجرای بستن درها
پیامبر(ص) در نخستین روزهای ورود به شهر یثرب، مسجدی ساخت که بعدها مسجدالنبی نامیده شد. پس از آن اتاق‌هایی متصل به مسجد برای سکونت پیامبر(ص) و برخی از همسران آن حضرت ساخته شد. به مرور برخی از صحابه برای خود اتاقی در کنار مسجد ساختند. این اتاق‌ها علاوه بر دری که به سمت بیرون داشتند، دری هم به سمت مسجد داشتند و در وقت نماز، صاحبان آنها از این در وارد مسجد می‌شدند و دوباره از همان در برمی‌گشتند. پیامبر(ص) به فرمان خدا مأمور شد همه آن درها را غیر از در خانه علی بن ابی طالب(ع) ببندد.
برخی پس از شنیدن این دستور ناراحت شدند و اعتراض کردند. حضرت فرمود: «من مأمور بستن این درها غیر از در خانه علی شده‌ام. شما در این باره سخنانی گفتید. به خدا سوگند، من از پیش خودم به بستن یا گشودن دری دستور ندادم. من به وظیفه‌ای مأمور شدم و از آن تبعیت کردم.»[۲]
برخی[۳] از جمله قاضی نعمان مغربی در شرح الاخبار بیان می‌کند: عباس، عموی پیامبر به سراغ پیامبر(ص) رفت و گفت: عمویت و فرزندان عمویت و ابوبکر و عمر را منع کرده و تنها به علی اجازه داده‌ای تا درِ خانه‌اش به مسجد باز باشد. پیامبر سوگند یاد کرد که این دستور خدا بوده است.[۴] قاضی نعمان در جای دیگری آورده است که این سؤال را حمزة بن عبدالمطلب از پیامبر (ص) پرسید.[۵] سید جعفر مرتضی عاملی، این سخن حمزه را اعتراض به پیامبر(ص) نمی‌داند بلکه به گفته وی سؤال از اسرارِ این موضوع بوده است.[۶]
زمان وقوع
تاریخ دقیق واقعه سد الابواب، در منابع حدیثی و تاریخی نیامده است. مجلسی، بدون مشخص کردن سال وقوع، روز عرفه را برای آن ذکر کرده است.[۷] محققان بر اساس ذکر بعضی از اسامی و قراین دیگر، درباره سال وقوع این رخداد به گمانه‌زنی پرداخته‌اند که به دو گروه تقسیم می‌شوند:
- سال‌های اولیه هجرت: برخی با استناد به سوال حمزه[یادداشت ۱] از پیامبر(ص) گفته‌اند که این واقعه در سال‌های اولیه هجری اتفاق افتاده است.[۸] وجود نام رقیه دختر پیامبر (ص) نیز مؤیدی بر نظر آنان است. در این گزارش آمده که عثمان بن عفان هم درِ خانه خود را به سوی مسجد بست و در آن زمان رقیه همسر وی زنده بود.[۹]
- در سال‌های پایانی عمر پیامبر(ص) و پس از فتح مکه: اعتراض عباس عموی پیامبر(ص) به بستن در خانه‌اش[۱۰] حکایت از آن دارد که این ماجرا پس از فتح مکه بوده، زیرا عباس پس از فتح مکه در مدینه ساکن شده است.[۱۱] عامل دیگری که این نظریه را تقویت می‌کند، همزمانی آن با حدیث منزلت است[۱۲]؛ تا آنجا که برخی معتقدند این حدیث برای تثبیت حدیث منزلت بیان شده است.[۱۳] به گفته برخی از تاریخ‌نگاران، حدیث منزلت در مواقع مختلف بیان شده[۱۴]؛ اما معروف‌ترین آن پس از جنگ تبوک بوده است.[۱۵]
منابع احادیث سد ابواب
این احادیث در بسیاری از کتابها و با اسناد مختلف ذکر شده است.
- ابن شهر آشوب نقل‌های مختلف این روایت را از راویان گوناگون ذکر کرده است.[۱۶]
به گفته وی حدیث سد ابواب را حدود ۳۰ نفر از صحابه، مانند: زید بن ارقم، سعد بن ابی وقاص، ابوسعید خدری، ام سلمه، ابورافع و... روایت کرده‌اند.[۱۷]
- ابن بطریق در فصل بیستم کتاب العمده، تحت عنوان «فی سدّ الابواب من المسجد الا باب علی»، یازده حدیث را با اسناد مختلف در این باره ذکر کرده است.[۱۸]
- قندوزی در ینابیع المودة در باب ۱۷ تحت عنوان «فی سد ابواب المسجد الاّ باب علی(ع)» احادیث زیادی با اسناد مختلف نقل کرده است.[۱۹]
- ابن عساکر این احادیث را در جلد اول کتاب ترجمه امام علی بن ابی طالب(ع) در حدود سی صحفه مطرح کرده است[۲۰]
- به گفته علامه مجلسی، روایات سد ابواب از روایات متواتر شمرده می‌شوند.[۲۱]
- علامه امینی در الغدیر، ۲۳ صورت برای این حدیث نقل کرده[۲۲]و معتقد است که پیشوایان اهل سنت با سندهای صحیح و فراوان، حدیث سد الابواب را از صحابه، که تعداد آنها به حدی است که تواتر را ثابت می‌کند نقل کرده‌اند.[۲۳] اين صحابه طبق ترتيب ايشان از اين قرارند: امام علی(ع) (۳ روايت)، زید بن ارقم (۱روايت)، عبدالله بن عمر (۲ روايت)، براء بن عازب (۱ روايت)، عمر بن خطاب (۱ روايت)، عبدالله بن عباس (۴ روايت)، ابوسعید خدری (۲ روايت)، ابوحازم اشجعی (۱ روايت)، جابر بن عبدالله انصاری (۱ روايت)، جابر بن سمره (۱ روايت)، سعد بن ابی‌وقاص (۴ روايت)، انس بن مالک (۱ روايت) و بريد اسلمی (۱ روايت)[۲۴]
فضیلت اختصاصی امام علی(ع)
| سید اسماعیل حمیری درباره این حدیث سروده است: |
به پیامبر گفته شد همه درهایی را که گشودی ببند
مگر در [خانه] صاحب پرهیزگاری، علی(ع) را
|
| ابن شهرآشوب؛ ص۳۸ |
حدیث سدّ ابواب، فضیلتی انحصاری برای علی(ع) است. حاکم نیشابوری پس از نقل حدیث سد ابواب و بیان این نکته که این حدیث صحیح الاسناد است، می‌نویسد:
از عبدالله بن عمر نیز روایت شده که گفت:
- «به علی سه منقبت عطا شد که اگر یکی از آنها برای من بود، نزد من محبوب تر از شتران سُرخ‌ْمو بود: ۱. پیامبر، فاطمه را به ازدواج او در آورد که حسن و حسین از او متولد شدند؛ ۲. روز خیبر بعد از اینکه گفت: «پرچم را فردا به دست کسی خواهم داد که خدا و رسولش را دوست دارد و خدا و رسول او را دوست دارند»، پرچم را به او داد؛ ۳. درهای همه مردم را به سوی مسجدش بست، غیر از در (خانه) او را....»[۲۶]
استناد به این فضیلت در شورای شش نفره
امام علی(ع) در شورای شش نفره که برای تعیین خلیفه سوم شکل گرفته بود، به ماجرای سدّ الابواب استناد کرد و درباره آن از دیگران اقرار گرفت و فرمود: «آیا در میان شما کسی هست که کتاب الهی ، او را پاک دانسته باشد تا جایی که پیامبر(ص)، درهای همه مهاجران را به مسجد بست و تنها درِ خانه من را باز گذاشت.»[۲۷] علامه امینی استشهاد امام علی(ع) به این فضیلت را دلیل بر این دانسته که امر پیامبر(ص) به بستن درها جز در خانه علی براساس آیه تطهیر و به دستور خدا بوده است.[۲۸][یادداشت ۲] در در دعای ندبه، به این واقعه اشاره شده و آنرا فضیلتی برای علی(ع) برشمرده است.[۳۰]
حدیثی مشابه برای ابوبکر
در مقابل حدیث سد ابواب که در فضیلت امام علی(ع) است، عده‌ای از اهل سنت، حدیثی را ذکر می‌کنند و قائل‌اند که پیامبر(ص) هنگام وفاتش دستور داد همه درهایی که به طرف مسجد باز است بسته شود، مگر در خانه ابی بکر.[۳۱]
ابن ابی‌الحدید عالم معتزلی اهل سنت معتقد است، حدیث سد ابواب درباره ابوبکر ساخته فرقه بَکریّه است. وی می‌نویسد: «بکریه پیروان ابوبکرند و همان کسانی‌اند که در مقابل احادیثی که شیعیان دربارۀ علی روایت می‌کردند، احادیثی ساختند.»[۳۲]
امروزه در مسجد النبی(ص) قسمتی را با نام «خوخة سیدنا ابی ابکر الصدیق رضی الله» عنه مشخص کرده اند.[۳۳]
پانویس
- ↑ ابن حنبل، مسند الإمام أحمد بن حنبل، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص ۷۰۹، ح۳۰۶۲؛ نسائی، خصائص أمیر المؤمنین، ۱۴۱۶ق، ص۷۳، ح۲۳ و ص۱۰۵، ح۴۴.
- ↑ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۴۲؛ فَتّال نیشابوری، روضه الواعظین، ۱۳۷۵ش، ص۱۱۸؛ ابن حنبل، فضائل امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب، ۱۴۳۳ق، ص ۱۷۷.
- ↑ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ۱۳۸۷ق، ج ۱، ص ۲۳۲؛ ابن بطریق، العمده، ۱۴۰۷ق، ص ۱۷۶؛ قاضی نعمان، شرح الاخبار، جامعه مدرسین، ج ۲، ص ۲۰۴؛ کرکی، تسلیة المجالس، ۱۴۱۸ق، ج ۱، ص ۲۷۸.
- ↑ قاضی نعمان، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۰۵.
- ↑ قاضی نعمان، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۹۶.
- ↑ عاملی، الصحیح من سیرة النبی الأعظم، ۱۴۲۶ق، ج۵، ص۳۴۴.
- ↑ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج ۹۷، ص ۳۸۴.
- ↑ سیوطی، الدرّ المنثور، ۱۴۰۴ق، ج ۶، ص ۱۲۲؛ شوشتری، إحقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج ۱۶، ص ۳۴۸.
- ↑ عاملی، الصحیح من سیرة النبی الأعظم، ۱۴۲۶ق، ج ۵، ص ۳۴۳.
- ↑ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ۱۳۸۷ق، ج ۱، ص ۲۳۲؛ قاضی نعمان، شرح الاخبار، جامعه مدرسین، ج ۲، ص ۲۰۵؛ کرکی، تسلیة المجالس، ۱۴۱۸ق، ج ۱، ص ۲۷۸.
- ↑ عاملی، الصحیح من السیرة النبی الأعظم، ۱۴۲۶ق، ج ۵، ص ۳۴۴.
- ↑ قاضی نعمان، شرح الاخبار، جامعه مدرسین، ج ۲، ص ۲۰۵.
- ↑ یوسفی الغروی، موسوعة التاریخ الإسلامی، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص ۵۳۰.
- ↑ عاملی، الصحیح من سیرة النبی الأعظم، ۱۴۲۶ق، ج ۲۹، ص ۲۷۳-۲۷۲.
- ↑ ابن حنبل، مسند الإمام أحمد بن حنبل، ۱۴۱۶ق، ج ۱، ص ۲۷۷، ج ۳، ص ۴۱۷، ج ۷، ص ۵۱۳، ۵۹۱؛ بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۱۰ق، ج ۵، ص ۱۲۹؛ نیشابوری، صحیح مسلم، ۱۴۱۲ق، ج ۲، ص ۱۸۷۰-۱۸۷۱؛ ترمزی، سنن ترمذی، ۱۴۱۹ق، ج ۵، ص ۶۳۸، ۶۴۰-۶۴۱؛ سنائی، سنن نسائی، بيت الأفكار الدوليه، ص ۵۰-۶۱؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ۱۴۲۰ق، ج ۳، ص ۱۳۳-۱۳۴؛ طبری، الریاض النضره، ۱۴۰۵ق، ج ۳، ص ۱۱۷-۱۱۹؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج ۵، ص ۷۸؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ۱۴۲۲ق، ج ۹، ص ۱۱۰؛ عینی، عمده القاری شرح صحیح البخاری، ۱۴۲۱ق، ج۱۶، ص۳۰۱؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۲۵ق، ص ۱۶۸؛ سیوطی، الدرّ المنثور، ۱۴۰۴ق، ج ۳، ص ۲۳۶، ۲۹۱؛ متقی، کنزالعمال، ۱۴۰۹ق، ج۱۳، ص۱۶۳، ۱۷۱-۱۷۲؛ کنتوری، عبقات الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۲، دفتر۱، ص ۲۹-۵۹؛ شرف الدین، المراجعات، ۱۴۱۶ق، ص۱۳۰؛ حسینی میلانی، نفحات الازهار، ۱۴۱۴ق، ج۱۸، ص۳۶۳-۴۱۱.
- ↑ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۳۶- ۴۰.
- ↑ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۳۷.
- ↑ ابن بطریق، العمده، ۱۴۰۷ق، ص۱۷۵و۱۸۱.
- ↑ قندوزی، ینابیع الموده، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۲۷۵و۲۶۰.
- ↑ ابن‌عساکر، ترجمه الامام علی‌بن ابی‌طالب علیه‌السلام، ۱۹۷۸م، ج۱، ص۲۷۵و۳۰۵.
- ↑ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج ۳۹، ص۳۵.
- ↑ امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۲۰۰.
- ↑ امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۲۰۲.
- ↑ امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۳، ص۲۰۲.
- ↑ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۲۵.
- ↑ ابن حنبل، مسند الإمام أحمد بن حنبل، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۲۶؛ قاضی نعمان، شرح الاخبار، الناشر مؤسسة النشر الإسلامي، ج۲، ص۱۸۱.
- ↑ علامه امینی، الغدیر، ج ۳، ص۲۱۳.
- ↑ امینی، الغدیر، ج۳، ص۲۱۳.
- ↑ الغدیر، ج۳، ص۲۱۲؛ قاضی نعمان، شرح الاخبار، مؤسسة النشر الإسلامي، ج۲، ص۲۰۴
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۹۱، ص۱۳۸.
- ↑ عمروبن ابی عاصم، کتاب السنه، ۱۴۰۰ق، ص۵۶۵؛ بیهقی، السنن الکبری، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۴۴۲؛ ابن حنبل، فضائل الصحابه، ۱۴۳۰ق، ص۳.
- ↑ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۴۹.
- ↑ نجفی، مدینه شناسی، ۱۳۸۶ش، ص۱۱۹.
یادداشت
- ↑ حمزه در جنگ احد در سال سوم هجری به شهادت رسید. واقدی، المغازی،۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۹۹ و ۲۸۶.)
- ↑ ارتباط ماجرای سدّ ابواب با آیه تطهیر که دلالت بر پاکی و طهارت اهلبیت دارد به این نحو است که در روایات متعددی از طریق اهل سنت و شیعه آمده که پیامبر فرمود ورود به مسجد من (مسجد النبی) بر هر مردو زن ناپاک ممنوع است جز من و علی و به همین جهت دستور خدا بر بستن تمام درهای منتهی به مسجد صادر شد و فقط در خانه علی(ع) باز ماند چون او از اهل بیتی است که آیه تطهیر در شأنشان نازل شده است.[۲۹]
منابع
- ابن‌ابی‌الحدید معتزلی، عبدالحمید بن هبه‌الله، شرح نهج البلاغة، قم، انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی، ۱۴۰۴ق.
- ابن ابی عاصم، احمدبن عمرو، کتاب السنه، دمشق، المکتب الاسلامی، ۱۴۰۰ق.
- ابن حنبل، احمدبن محمد، فضائل امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب، تحقیق سید عبدالعزیز طباطبایی، قم، دارالتفسیر، ۱۴۳۳ق.
- ابن حنبل، احمدبن محمد، مسند الإمام أحمد بن حنبل، محقق: سعیدمحمد لحام، بیروت، مؤسسه الرساله، ۱۴۱۶ق.
- ابن حنبل، احمدبن محمد، فضائل الصحابه، محقق: وصی‌الله بن محمد عباس، قاهره، دار ابن جوزی، ۱۴۳۰ق.
- ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، نجف، مطبعه الحیدریه، ۱۳۷۶ش.
- ابن عساکر، علی‌بن حسن، ترجمه الامام علی‌بن ابی‌طالب علیه‌السلام من تاریخ مدینه دمشق، بیروت، موسسه المحمودی، ۱۹۷۸م.
- ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق.
- ابن بِطریق، یحیی‌بن حسن، عمده عيون صحاح الأخبار فی مناقب امام الأبرار، قم، موسسه النشر الاسلامی، ۱۴۰۷ق.
- ابن حیون، نعمان‌بن محمد، شرح الأخبار فی فضائل الأئمه الأطهار، محقق: محمد حسینی جلالی، قم، موسسه نشر اسلامی، ۱۴۰۹ق.
- امینی، عبدالحسین، الغدیر، قم، مرکز الغدير للدراسات الإسلاميه، ۱۴۱۶ق.
- بخاری، محمدبن اسماعیل، صحیح البخاری، قاهره، المجلس الاعلی للشئون الاسلامی لجنه إحیاء کتب السنه، ۱۴۱۰ق.
- بیهقی، احمدبن حسین، السنن الکبری، محقق: عبدالقادر محمد عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۲۴ق.
- ترمذی، محمدبن عیسی، الجامع الصحیح و هو سنن الترمذی، محقق: احمدمحمد شاکر، قاهره، دارالحدیث، ۱۴۱۹ق.
- حاکم نیشابوری، محمدبن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، محقق: حمدی دمرداش محمد، بیروت، المکتبه العصريه، ۱۴۲۰ق.
- سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم، کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق.
- سیوطی، جلال‌الدین، تاریخ الخلفاء، محقق: حمدی الدمرداش، مکه، مكتبه نزار مصطفى الباز، ۱۴۲۵ق.
- شرف الدین،عبدالحسین، المراجعات، قم، المجمع العالم لاهل‌البيت عليهم‌السلام، ۱۴۲۶ق.
- شوشتری، قاضی نورالله، إحقاق الحق و إزهاق الباطل، قم، مکتبه آیة الله مرعشی نجفی، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
- صدوق، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا علیه‌السلام، تهران، نشر جهان، چاپ اول، ۱۳۸۷ق.
- طبری، احمدبن عبدالله، الریاض النضره فی مناقب العَشرَه، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۵ق.
- عاملی، سید جعفرمرتضی، الصحیح من سیرة النبی الأعظم، قم، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۴۲۶ق.
- عباس، قمی، مفتاتیح الجنان، قم، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، دفتر نشر معارف، ۱۳۹۱ش.
- عینی، بدرالدین، عمده القاری شرح صحیح البخاری، بیروت، دار إحياء التراث العربی، ۱۴۲۱ق.
- فتال نیشابوری، محمدبن حسن، روضةُ الْواعظین و بصیرة الْمُتَّعِظین، قم، انتشارات رضی، ۱۳۷۵ش.
- قاضی نعمان، نعمان بن محمد، شرح الاخبار في فضائل الأئمة الأطهار ، المحقق:السيد محمّد الحسيني الجلالي، الناشر مؤسسة النشر الإسلامي، بی تا، بی جا.
- قندوزی، سلیمان‌بن ابراهیم، ينابيع الموده لذوی القربی، قم، دارالاسوه، ۱۴۲۲ق.
- کرکی، سید محمد، تسلیة المجالس و زینة المجالس، قم، موسسه المعارف الاسلامیه، ۱۴۱۸ق.
- متقی هندی، علی بن حسام الدین، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، چاپ بکری حیانی و صفوة سقا، ۱۴۰۹ق.
- مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، موسسه الوفا، چاپ سوم، ۱۴۰۳ق.
- کنتوری، میرحامد حسین، عبقات الانوار فی امامة الائمة الاطهار علیهم السلام، محقق: غلامرضا مولانا بروجردی، قم، ۱۴۰۴ق.
- حسینی میلانی، علی نفحات الازهار فی خلاصة عبقات الانوار، بی‌جا، نشر السید علی الحسینی المیلانی، ۱۴۱۴ق.
- نجفی، محمدباقر، مدینه شناسی، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۶ش.
- نسائی، احمدبن علی، المجتبى من السنن (المشهور بسنن النسائی)، ریاض، بيت الأفكار الدوليه، بی‌تا.
- نسائی، احمدبن علی، خصائص أميرالمؤمنين علی‌بن أبی طالب رضی‌الله‌عنه، محقق: دانی‌بن منیر آل زهوی، بیروت، المکتبه العصريه، ۱۴۱۶ق.
- نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، مصحح: محمدفؤاد عبدالباقی، قاهره، دارالحدیث، ۱۴۱۲ق.
- واقدی، محمد بن عمر، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن، ۱۹۶۶.
- هیثمی، الحافظ نورالدین، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۲۲ق.
- یوسفی غروی، محمدهادی، موسوعة التاریخ الإسلامی، مجمع اندیشه اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
| آیات | آیه ولایت • آیه اولی‌الامر • آیه تطهیر • آیه مباهله • آیه صادقین • آیه خیر البریه • آیه اکمال • آیه تبلیغ • آیه انذار • آیه اخوت • آیه اطعام • آیه ود • آیه لیلة المبیت • آیه انفاق • آیه نجوا • آیه شاهد • آیه نصر • آیه سقایة الحاج • آیه ۲۰ سوره توبه • آیه علم‌الکتاب • آیه ۵۶ سوره مائده |  | |||
|---|---|---|---|---|---|
| روایات | |||||
| القاب | |||||
| کتابها |
| ||||
| وقایع | مولود کعبه • لیلة المبیت • ازدواج با حضرت فاطمه • رد الشمس • واقعه غدیر • عید غدیر • مباهله • پنجتن • اصحاب کساء • خاتم‌بخشی • سد الابواب • ابلاغ آیات برائت • ماجرای تهنیت • ماجرای کسر اصنام | ||||
| وابسته | |||||
