فهرست آثار هنری درباره پیامبر(ص)

فهرست آثار هنری درباره حضرت محمد(ص)، مجموعه‌ای از آثار هنری ساخته‌شده درباره حضرت محمد(ص) در جهان است. این آثار به‌صورت مجموعهٔ تلویزیونی،‌ فیلم سینمایی، انیمیشن، شعر، نگاره‌گری و دیگر قالب‌ها ساخته شده‌اند.

آثار نمایشی

فهرست آثار نمایشی دربارهٔ حضرت محمد(ص)

ردیف	عنوان اثر	سال تولید	کشور تولید	کارگردان	موضوع	پوستر فیلم
۱	بلال؛ مؤذن الرسول(ص)	۱۹۵۳م	مصر	احمد الطوخی	این فیلم به نمایش زندگی بلال حبشی و گوشه‌هایی از رأفت نبوی می‌پردازد.
۲	فجرالاسلام	۱۹۷۱م	مصر	صلاح ابویسف	این فیلم به مقایسه دوران جاهلیت و بعثت و تفاوت فرهنگ مردم عربستان در هر دو دوران را به نمایش کشیده است.
۳	الشیماء، اُخت الرسول	۱۹۷۲م	مصر	حسین‌الدین مصطفی	شیماء دختر حلیمه سعدیه خواهر رضاعی رسول خدا(ص) بود. این فیلم در ادامه با بیان سرگذشت و زندگی شیماء به رأفت پیامبر(ص) می‌پردازد.
۴	الرساله	۱۹۹۷م	آمریکا	مصطفی العقاد	نام فیلمی برگرفته از داستان رسالت پیامبر(ص) برای معرفی دین اسلام است که به ۱۲ زبان ترجمه و پخش شد.
۵	اسلام امپراطوری ایمان	۲۰۰۰م	آمریکا	-	نام مستندی درباره اسلام است که قسمت اولش درباره زندگی حضرت محمد(ص) است.
۶	محمد خاتم الانبیاء(ص)	۲۰۰۲م	-	ریچارد ریچ	انیمیشنی درباره بعثت پیامبر(ص) است.
۷	رمزگشایی از گذشته، اسرار قرآن	۲۰۰۶م	-	-	مستندی دربارهٔ اسرار قرآن است که بخش کوتاهی از زندگی‌نامه پیامبر اکرم(ص) را نمایش داده است.
۸	محمد، میراث نهایی	۲۰۰۸م	لبنان	-
۹	خیبر	۲۰۱۳م	-	محمد عزیزیا	درباره جنگ اقتصادی یهودیان با مسلمانان زمان حیات حضرت رسول اکرم(ص) ساخته شد.
۱۰	محمد رسول‌الله(ص)	۱۳۹۳ش/۲۰۱۵م	ایران	مجید مجیدی	درباره زندگی پیامبر(ص) از زمان تولد و مهم‌ترین حوادث دوران کودکی ایشان مانند وفات آمنه، مادر آن حضرت، دوران کودکی و سرانجام سفر ایشان به شام می‌پردازد.
۱۱	آخرین فرستاده	۱۳۹۳ش	ایران	داریوش دالوند	داستان این سریال انیمیشنی از عام‌الفیل آغاز می‌شود و با فتح مکه به پایان می‌رسد و در آن وقایعی مانند: مبعث رسول اکرم(ص)، هجرت و جنگ‌های دوران پیامبر(ص) چون جنگ خندق مورد بررسی قرار می‌گیرد.
۱۲	موهبت	-	-	رانا ساوال‌ها	نام فیلم کوتاه فرانسوی است که در جهت مبارزه با اسلام‌هراسی ساخته شد.

نگاره‌گری

اولین نقاشی از معراج پیامبر(ص) در دوره ایلخانان در کتاب جامع التواریخ

نگاره‌گری کشورهای بحرین و نیجریه با موضوع پیامبر(ص)

نگارگری پیامبر اکرم(ص) در ایران سابقه‌ای طولانی دارد. برخی محققان بر این باورند که شیعیان، احادیث نهی از تصویرگری مورد اعتقاد اهل سنت را نپذیرفته و نگاره‌گری پیامبر(ص) را مستثنی می‌دانستند. به عقیده برخی پژوهشگران، اهل سنت تصویرگری را برای نمایش تعالیم دینی و تاریخ اسلام جایز نمی‌دانستند؛ از این رو، تصاویر محدودی از پیامبر(ص) در کشورهایی مثل هند، مصر، عراق، عربستان، بحرین، نیجریه، پاکستان و دوره عثمانی دیده می‌شود.

حضور رسول خدا(ص) در غزوات و فتوحات، میلاد آن حضرت و معراج از جمله مضامینی است که بسیار مورد توجه قرار گرفته و با قلم‌های مختلف به تصویر کشیده شده است. بنابر برخی گزارش‌ها چهره پیامبر(ص) برای نخستین بار در کتاب جامع التواریخ، اثر رشیدالدین فضل‌الله همدانی، نگارگری شد.

• قدیمی‌ترین تصاویر ایرانی از شب معراج پیامبر(ص) سوار بر براق، و نقاشی دیگری از حضرت محمد(ص) و جبرئیل در مقابل فرشتهای عظیم الجثه، منسوب به احمد موسی، به دوره ایلخانان (۶۵۴-۷۵۰ ق) تعلق دارند. یک نقاشی دیگر با موضوع معراج نیز به دوره آل جلایر منسوب است که توسط عبدالحی گزارش شده است. هر سه اثر در کتابخانه توپقاپی سرای استانبول نگهداری می‌شوند.

• معراج‌نامه شاهرخی، اثر دیگری منسوب به دوره بعد از بایسنقر میرزا که معراج پیامبر(ص) را به تصویر کشیده، در موزه ملی پاریس نگهداری می‌شود.
• نقاشی دیگری با موضوع معراج پیامبر(ص) مربوط به دوران ترکمانان (حدود ۹۱۱ق) در کتابخانه ایندیا آفیس لندن موجود است. همچنین، نقاشی به نام فرهاد در همین دوره، با سبکی نو در نقاشی ایرانی، تصویری از معراج حضرت محمد(ص) خلق کرده که در کاخ گلستان تهران نگهداری می‌شود.

• در دوره تیموریان، هنرمندانی مانند مرشد نعیم الدین اوحدی فعالیت داشتند.
• نگارگری در دوره صفوی، به دلیل علاقه شاهان به هنر، رونق یافت و هنرمندانی چون محمد زمان و سلطان محمد نقاش مورد توجه قرار گرفتند. از محمد نقاش، تصویری از معراج پیامبر(ص) در کتابخانه بریتانیا موجود است.

• گزارش‌ها حاکی از وجود نقاشی‌های متعدد از دوره قاجار، از جمله ۵ معراج نامه (نگاره‌گری ایرانی) در کتابخانه ملی است.
• از نگارگرهای قرن چهاردهم هجری شمسی می‌توان به صدر شایسته شیرازی،محمود فرشچیان و حسن روح‌الامین، اشاره کرد که تابلوهایی با موضوع حضرت محمد(ص) خلق کرده‌اند.

سایر آثار هنری

تابلو فرش شمایل منسوب به پیامبر اکرم(ص) گل ابریشم و خطوط آیه‌های قرآن در موزه دکتر محمدصادق محفوظی

قطعه حلیه‌نویسی با خط نستعلیق رنگین، رقم علینقی شیرازی، سال ۱۳۳۲ق، دوره قاجار

هنرهای سنتی ایرانی و غیرایرانی با موضوع پیامبر(ص) در نمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها دیده می‌شوند. این هنرها شامل سفالگری، مجسمه‌سازی، سرامیک، میناکاری، خاتم‌کاری، قلم‌کاری، سرمه‌دوزی، معرق چوب و آینه، فلزکاری و هنرهای گرافیکی، عکاسی و پوستر است. همچنین کتیبه‌نویسی، سنگ قبرهای کاشی‌کاری شده، تابلو فرش، خوشنویسی حلیه‌نویسی نیز از این دسته‌اند.

رمان‌های متعددی دربارهٔ پیامبر(ص) برای گروه‌های سنی مختلف نوشته شده‌اند، از جمله رمان محمد(ص) و به امین بگو دوستش دارم.

کتاب‌شناسی مدائح پیامبر اکرم(ص) در شعر فارسی و عربی

برخی از کتاب‌ها، اسامی شاعرانی را که در وصف پیامبر خدا(ص) شعر سروده‌اند، گردآوری کرده‌اند. از جمله:

• سیری در قلمرو شعر نبوی (صلي الله عليه وآله) که توسط محمدعلی مجاهدی(پروانه) در چهارده بخش گرد آوری شده و از سوی مجمع جهانی اهل بیت(ع)، در قم سال۱۳۸۶ش. به چاپ رسیده است.نمونه‌هایی از اشعار شاعران از سده پنجم تا چهاردهم در این مجموعه نقل شده است.
• کتاب «مدائح محمدی در شعر فارسی» اثر احمد احمدی بیرجندی، به بررسی اشعار شاعران در وصف پیامبر اکرم(ص) می‌پردازد و توسط انتشارات آستان قدس رضوی منتشر شده است.
• کتاب «المدائح النبویه حتی نهایه العصر الملوکی» اثر محمود سالم محمد، در سال ۱۴۱۷ق توسط دارالفکر در دمشق منتشر شد.
• کتاب «المدائح النبویه فی ادب القرنین السادس و السابع للهجره» اثر ناظم رشید، به معرفی شاعران مسلمان عرب‌زبان در قرن ششم و هفتم هجری قمری می‌پردازد و توسط آفاق عربیه به چاپ رسیده است.