Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۷۶
ویرایش
دعبل بن علی خزاعی: تفاوت میان نسخه‌ها
←معرفی و جایگاه
P.motahari (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
P.motahari (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[خرداد]]|روز=[[۲۱]]|سال=[[۱۴۰۳]]|کاربر=P.motahari }}{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | {{در دست ویرایش ۲|ماه=[[خرداد]]|روز=[[۲۱]]|سال=[[۱۴۰۳]]|کاربر=P.motahari }} | ||
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | |||
| عنوان =دعبل خزاعی | | عنوان =دعبل خزاعی | ||
| تصویر =مرقد دعبل خزاعی در شوش.jpg | | تصویر =مرقد دعبل خزاعی در شوش.jpg | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۴: | ||
==معرفی و جایگاه== | ==معرفی و جایگاه== | ||
دِعْبِل بْن عَلی خُزاعی از شاعران و | دِعْبِل بْن عَلی خُزاعی از شاعران و راویان احادیث [[اهل‌بیت(ع)|اهل بیت(ع)]] در قرن دوم و سوم هجری قمری بود.<ref>قلی‌زاده علیار، «مزارات الشیعه در قصیده تائیه دعبل خزاعی»، ص۵۳.</ref> [[تائیه دعبل|قصیدۀ تائیّه]] که شعری مشهور درباره سرگذشت [[اهل‌بیت(ع)]] و ستم‌هایی است که بر آنها رفته، سروده وی است. او این قصیده را نخستین‌بار در [[مرو]] برای [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] خواند که بسیار مورد توجه امام و شیعیان قرار گرفت.<ref>نگاه کنید به: امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۵۱۷-۵۰۳.</ref> | ||
نام دعبل، را حسن، عبدالرحمن یا محمد | دعبل اشعار متعددی در مدح و رثای اهل‌بیت(ع) سروده است.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۵۳۸-۵۴۰.</ref> او با شنیدن خبر شهادت امام رضا(ع)، [[قصیده رائیه]] را در رثایش سرود.<ref>شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۵۱.</ref> به‌گفته برخی محققان، دعبل جایگاه ویژه‌ای در شعر داشته است.<ref>حمد، «مقدمه»، در دیوان دعبل بن علی الخزاعی، ۱۴۱۴ق، ص۱۱.</ref> «طبقات الشعرا» و دیوان اشعار او، از آثار دعبل به شمار آمده است.<ref>حموی، معجم الادباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۲۸۷.</ref> به گفته [[سید محسن امین]]، مؤلف [[اعیان الشیعة (کتاب)|کتاب أعیانُ‌الشیعه]] دیوان اشعار او تا قرن ۱۳ق وجود داشت؛ اما بعداز آن، مدتی از بین رفت.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۴۱۵.</ref> برخی نویسندگان تلاش کرده‌اند شعر‌های او را که در کتاب‌های مختلف نقل شده، جمع‌آوری کنند.<ref>حمد، «مقدمه»، در کتاب دیوان دعبل بن علی الخزاعی، ۱۴۱۴ق، ص۱۳.</ref> | ||
نام دعبل، را حسن، عبدالرحمن یا محمد دانسته‌اند؛ ولی او به لقب «دعبل» شهرت دارد.<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۴۰۱.</ref> [[کنیه|کنیه‌اش]] ابوعلی<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۵۲۴</ref> یا ابوجعفر<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۳۷۹</ref> است. وی در [[سال ۱۴۸ هجری قمری|سال ۱۴۸ق]] متولد شد.<ref>نجاشی، رجال النجاشی، ۱۴۱۸ق، ص۲۷۷.</ref> دعبل اهل [[کوفه]] بود و به شهرهای مختلفی سفر می‌کرد.<ref>حموی، معجم الادباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۲۸۴.</ref> نَسَب دعبل به قبیله خُزاعه، یکی از قبیله‌های یَمَن می‌رسد.<ref>اعلمی، «مقدمه»، در کتاب دیوان دعبل الخزاعی، ۱۴۱۷ق، ص۴.</ref> [[بدیل بن ورقاء|بُدَیل بن ورقاء]] و پسرش [[عبدالله بن بدیل|عبدالله بن بُدَیل]]، دو تن از اجداد دعبل، صحابی پیامبر(ص) بودند.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۵۱۳.</ref> عبدالله بن بُدَیل از یاران امام علی(ع) نیز بود که با قبیله خزاعه در [[جنگ صفین|جنگ صِفّین]] علیه [[معاویة بن ابی‌سفیان|مُعاویة بن ابی‌سُفیان]] جنگید و به شهادت رسید.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۵۱۴-۵۱۶.</ref> البته در برخی منابع دیگر، نسَب او را به گونه دیگری ثبت کرده‌اند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، الأغانی، ۱۴۱۵ق، ج۲۰، ص۲۹۴.</ref> | |||
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = بخشی از [[تائیه دعبل]]. دو بیت آخر را [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] به شعر افزوده است:{{سخ}}{{شعر}}{{ب|أَ فَاطِمُ لَوْ خِلْتِ الْحُسَيْنَ مُجَدَّلا|وَ قَدْ مَاتَ عَطْشَاناً بِشَطِّ فُرَات}}{{ب|إِذاً لَلَطَمْتِ الْخَدَّ فَاطِمُ عِنْدَه|وَ أَجْرَيْتِ دَمْعَ الْعَيْنِ فِي الْوَجَنَات}}{{ب|أَ فَاطِمُ قُومِي يَا ابْنَةَ الْخَيْرِ فَانْدُبِي|نُجُومُ سَمَاوَاتٍ بِأَرْضِ فَلَاة}}{{ب|قُبُورٌ بِكُوفَانَ وَ أُخْرَى بِطَيْبَة|وَ أُخْرَى بِفَخٍّ نَالَهَا صَلَوَات}}{{ب|وَ أُخْرَى بِأَرْضِ الْجَوْزَجَانِ مَحَلُّهَا|وَ قَبْرٌ بِبَاخَمْرَى لَدَى الْغُرُبَات}}{{ب|وَ قَبْرٌ بِبَغْدَادٍ لِنَفْسٍ زَكِيَّة|تَضَمَّنَهَا الرَّحْمَنُ فِي الْغُرُفَات}}{{ب|وَ قَبْرٌ بِطُوسٍ يَا لَهَا مِنْ مُصِيبَةٍ|أَلَحَّتْ عَلَى الْأَحْشَاءِ بِالزَّفَرَاتِ}}{{ب|إِلَى الْحَشْرِ حَتَّى يَبْعَثَ اللَّهُ قَائِماً|يُفَرِّجُ عَنَّا الْغَمَّ وَ الْكُرُبَات}}{{پایان شعر}}|تاریخ بایگانی|| منبع =<small>اربلی، کشف الغمه، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۳۱۸-۳۲۷.</small>|تراز = وسط| عرض = ۴۰۰px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#FDF9D9| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = بخشی از [[تائیه دعبل]]. دو بیت آخر را [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] به شعر افزوده است:{{سخ}}{{شعر}}{{ب|أَ فَاطِمُ لَوْ خِلْتِ الْحُسَيْنَ مُجَدَّلا|وَ قَدْ مَاتَ عَطْشَاناً بِشَطِّ فُرَات}}{{ب|إِذاً لَلَطَمْتِ الْخَدَّ فَاطِمُ عِنْدَه|وَ أَجْرَيْتِ دَمْعَ الْعَيْنِ فِي الْوَجَنَات}}{{ب|أَ فَاطِمُ قُومِي يَا ابْنَةَ الْخَيْرِ فَانْدُبِي|نُجُومُ سَمَاوَاتٍ بِأَرْضِ فَلَاة}}{{ب|قُبُورٌ بِكُوفَانَ وَ أُخْرَى بِطَيْبَة|وَ أُخْرَى بِفَخٍّ نَالَهَا صَلَوَات}}{{ب|وَ أُخْرَى بِأَرْضِ الْجَوْزَجَانِ مَحَلُّهَا|وَ قَبْرٌ بِبَاخَمْرَى لَدَى الْغُرُبَات}}{{ب|وَ قَبْرٌ بِبَغْدَادٍ لِنَفْسٍ زَكِيَّة|تَضَمَّنَهَا الرَّحْمَنُ فِي الْغُرُفَات}}{{ب|وَ قَبْرٌ بِطُوسٍ يَا لَهَا مِنْ مُصِيبَةٍ|أَلَحَّتْ عَلَى الْأَحْشَاءِ بِالزَّفَرَاتِ}}{{ب|إِلَى الْحَشْرِ حَتَّى يَبْعَثَ اللَّهُ قَائِماً|يُفَرِّجُ عَنَّا الْغَمَّ وَ الْكُرُبَات}}{{پایان شعر}}|تاریخ بایگانی|| منبع =<small>اربلی، کشف الغمه، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۳۱۸-۳۲۷.</small>|تراز = وسط| عرض = ۴۰۰px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#FDF9D9| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
{{-}} | {{-}} | ||