علی انسانی

علی انسانی

اطلاعات
زمینه فعالیت	شعر آئینی
ملیت	ایران
تاریخ تولد	۱۵ خرداد ۱۳۲۶ش
محل تولد	کاشان
محل زندگی	تهران
دیوان اشعار	دل سنگ آب شد، یک دم، گلاب و گل، من از کودکی

مداحی علی انسانی در حسینیه معلیٰ

علی انسانی مشهور به حاج علی انسانی شاعر و مداح اهل‌بیت(ع) و از او چهره‌های سرشناس شعر آئینی ایران به شمار می‌رود. بسیاری از مداحان اهل‌بیت(ع) در مدیحه‌خوانی و روضه‌های خود از سروده‌های او استفاده می‌کنند. وی از جمله شاعرانی است که در محافل شعری مورد توجه آیت‌الله خامنه‌ای حضور داشته است.

علی انسانی در ۱۵ خرداد سال ۱۳۲۶ش در کاشان به‌دنیا آمد. او در شش‌سالگی به‌همراه خانواده به تهران رفت و پس از مدتی در بازار تهران مشغول به کار شد. وی از شانزده‌سالگی سرودن شعر را آغاز کرد. سبک شعری انسانی را بیشتر تلفیقی از سبک‌های هندی و عراقی می‌دانند. امام حسین(ع) و واقعه کربلا، مفاهیم اخلاقی، شهادت و مقاومت از محورهای اشعار او به شمار می‌روند.

علی انسانی از مباهله پیامبر(ص) با مسیحیان نجران به عنوان رویدادی هم‌تراز با عید غدیر یاد می‌کند و بر ضرورت احیای آن تأکید دارد. به گفتۀ غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان فارسی، ویژگی بارز شعر او بیان عواطف و احساسات شیعی در قالب زبان فارسی معاصر است. در سال ۱۴۰۰ش، نشان درجه یک هنری (معادل دکتری) در شانزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر به وی اهدا شد.

محمدعلی فَتای تبریزی، علی‌اکبر خوشدل تهرانی، مهرداد اَوِستا، سید محمدعلی ریاضی یزدی، مشفق کاشانی، سید کریم امیری فیروزکوهی و خلیل سامانی متخلص به موج از استادن انسانی بوده‌اند. همچنین شماری از مداحان مانند محمد نوروزی،احمد واعظی و سید مهدی میرداماد از شاگردان او محسوب می‌شوند.

آیین رونمایی از کتاب من از کودکی... علی انسانی

علی انسانی کتاب‌های متعددی در زمینۀ شعر آئینی منتشر کرده است. «گلاب و گل»، «دل سنگ آب شد» و «یک دَم» مجموعۀ اشعار آئینی او و کتاب‌های «چراغ‌ صاعقه» و «یک عمر»، برگزیدۀ اشعار آئینی دیگر شاعران است. مجموعه سروده‌های آیینی او با عنوان «من از کودکی...» منتشر شده است. او همچنین منظومۀ «حماسۀ عاشورایی چهار باغ فردوس»، سرودۀ الهامی کرمانشاهی (شاعر دوران قاجار) را تصحیح کرده است. کتاب «رخصت؛ مرام‌نامه ورزش زورخانه‌ای(باستانی)» نیز از دیگر آثار اوست که در شانزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر بخاطر این اثر از علی انسانی تجلیل شد.

نمونه اشعار

دشتِ شراره[از غزل]

بیش از ستاره زخم و فلک در نظاره بود

دامان آسمان ز غمش پر ستاره بود

لازم نبود آتش سوزان به خیمه ها

دشتی ز سوز سینۀ زینب شراره بود

می خواست تا ببوسد و برگیردش زخاک

قرآن او، ورق ورق و پاره پاره بود

یک خیمه نیم سوخته، شد جای صد اسیر

چیزی که ره نداشت درآن خیمه، چاره بود

در زیر پای اسب، دو کودک ز دست رفت

چون کودکان پیاده و دشمن سواره بود

آزاد گشت آب، ولیکن هزار حیف!

شد شیردار مادر و، بی‌شیرخواره بود

چشمی برآنچه رفت به غارت،نداشت کس

اما دل رباب، پی گاهواره بود

یک طفل با فرات کمی حرف زد ولی

نشنید کس که حرف زدن با اشاره بود

یک رُخ نمانده بود که سیلی نخورده بود

در پشت ابر، چهرۀ هر ماهپاره بود

از دست‌ها مپرس که با گوش‌ها چه کرد

از مُشت‌ها بپرس که با گوشواره بود

عازم بزم وصال: در رثای قاسم بن حسن(ع)[از غزل]

این گُلِ‌تر ز چه باغی‌ست که لب خشکیده‌ست؟

نو شکفته‌ست و به هر غنچه لبش خندیده‌ست

روبرو همچو دو مصراع، دو ابرویش بین

شاه بیت است و حق از شعر حَسَن بگزیده‌ست

دید چون مشتری‌اش ماه شب چاردهم

«سیزده بار زمین دور قدش گردیده‌ست»

عازم بزم وصال است، و حسن نیست دریغ!

تا که در حُسن ببیند چه بساطی چیده‌ست

سیزده آیه فقط سورۀ عمرش دارد

نام اخلاص بر این سوره، وفا بخشیده‌ست

حسرتِ پاش به چشمان رکاب است هنوز

این نهالی‌ست که بر سرو، قدش بالیده‌ست

سینه شد مِجْمَر و اسپند، ز دل، مادر ریخت

تا قیامت قد خود دید کفن پوشیده‌ست

گفت شرمندۀ احسان عمویم همه عمر

او که پیش از پسر خویش مرا بوسیده‌ست

تن چاکش به حرم برد عمو، عمّه بگفت:

خشک، آن دست که این لالۀ‌تر را چیده‌ست

پیوند به بیرون

• ماجرای کتک‌کاری حاج علی انسانی با شعبان بی‌مخ
• اشعار علی انسانی