حمزه شینواری

امیر حمزه خان شینواری

اطلاعات کلی
لقب/کنیه	«حمزه بابا» «امیرالمتغزلین» «ابوالمراد»
مذهب	سنی حنفی (بنابر گزارش‌هایی شیعه امامیه)
زادروز	۱۲۸۶ش
زادگاه	لندی‌کوتل در پاکستان
محل زندگی	پاکستان و هند
وفات	۲۹ بهمن سال ۱۳۷۲ش در حیدرآباد هند
محل دفن	لندی‌کوتل
اطلاعات علمی
آثار	ترجمه نهج‌البلاغه (به زبان پشتو)
اطلاعات دیگر
تخصص	شعر و نویسندگی

امیرحمزه‌خان شینواری (۱۲۸۶-۱۳۷۲ش) مشهور به حمزه‌بابا، از شاعران و نویسندگان پاکستانی که علاقه‌ای ویژه به اهل‌بیت(ع) داشت تا جایی که او را شیعه می‌دانستند. او به‌صورت رسمی پیرو فقه حنفی و از صوفیان طریقت چَشْتی بود. از آثار او، ترجمه نهج البلاغه به زبان پشتو و اشعاری در رثای امام حسن(ع)، امام حسین(ع) و با موضوع مهدویت است.

جایگاه و مذهب

حمزه‌خان شینواری، از شاعران مشهور زبان پشتو و اردو است. اشعار او بر سه نسل از شاعران اردو و پشتو زبان، تأثیرگذار بود. همچنین یک سازمان ادبی به زبان پشتو تأسیس کرد. او رمان‌نویس، نمایشنامه‌نویس، شاعر، منتقد ادبی و داستان‌نویسی را به‌طور جدی پیش می‌گرفت. حمزه‌بابا در ابتدا به اعتقادات چپ‌گرایانه متمایل بود، بعداً به تصوف علاقه‌مند شد. گفته شده که وی از طریقت صوفیانهٔ چَشْتی پیروی می‌کرده است. او از علاقه‌مندان به اهل‌بیت پیامبر(ص) بود و در اشعار خود، از آنان یاد می‌کرد. برخی منابع او را شیعه می‌دانستند که از روی تقیه، از فقه حنفی اهل‌سنت پیروی می‌کرد. تا سال ۱۳۸۸ش، تنها ترجمه نهج‌البلاغه به زبان پشتو توسط او ارائه شده بود.

زندگی‌نامه

نام کامل او امیرحمزه‌خان شینواری است که با نام هنری حمزه‌بابا شناخته می‌شود. او همچنین با لقب‌های «امیرالمُتَغَزِّلین» و «ابوالمُراد» نیز یاد شده است. حمزه در سال ۱۲۸۶ش/۱۹۰۷م در لندی‌کوتل پاکستان به دنیا آمد. او در مقطع ابتدایی، به شعر علاقه‌مند شد و اولین شعرهای خود به زبان اردو را در همان دوران سرود. با راهنمایی‌های استادش سید عبدالستار، به سرودن اشعار به زبان مادری‌اش پشتو علاقه‌مند شد.

حمزه شینواری در ۲۹ بهمن سال ۱۳۷۲ش در ۸۶ سالگی در حیدرآباد درگذشت و در قبرستان اجدادی اشرف خیل در لورگی دفن شد؛ ولی دو سال بعد، نبش قبر شد و جسدش به زادگاهش منتقل گردید. بر قبر او بنایی ساخته شد که بعداً در سال ۱۳۸۹ش، تخریب شد و چندی بعد مجدداً بازسازی گردید.

اشعار و آثار

یکی از مشهورترین اشعار حمزه‌بابا، در رثای امام حسن مجتبی(ع) بود که در آن به امامت و عصمت او و ارتباط شهادت امام حسن و امام حسین(ع) اشاره کرده است. وی همچنین اشعاری را در رثای امام حسین(ع) و واقعه کربلا سروده است. از حمزه‌بابا، اشعاری با موضوع مهدویت نیز باقی مانده است. او بارها در اشعارش به موضوع عصمت و امامت اشاره داشته و از همین روست که برخی وی را شیعه دانسته‌اند. ترجمه نهج البلاغه به زبان پشتو و با نام «گفتار مقدس» در سال ۱۹۶۲م منتشر شده است. این ترجمه با حواشی حمزه‌بابا همراه است که عموماً از ترجمه اردوی نهج‌البلاغه رئیس احمد جعفری منتقل شده است.