محمد ثقفی نوری معروف به میرزا محمد ثقفی تهرانی (۱۲۷۳-۱۳۶۴ش)، عالم شیعی قرن چهاردهم شمسی و نویسنده تفسیر روان جاوید.
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | میرزا محمد ثقفی نوری |
| تاریخ تولد | ۱۲۷۳ش |
| محل زندگی | تهران |
| تاریخ وفات | ۱۸ مرداد سال ۱۳۶۴ش |
| محل دفن | حرم عبدالعظیم حسنی |
| شهر وفات | تهران |
| خویشاوندان سرشناس | میرزا ابوالفضل کلانتر • خدیجه ثقفی • امام خمینی |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید ابوالحسن رفیعی قزوینی • آیت الله حائری |
| محل تحصیل | حوزه علمیه تهران • حوزه علمیه قم |
| اجازه روایت از | محمدرضا مسجدشاهی |
| اجازه اجتهاد از | شیخ عبدالکریم حائری |
| تألیفات | تفسیر روان جاوید • دیوان اشعار |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| اجتماعی | امامت جماعت |
ثقفی در حوزه علمیه تهران و قم تحصیل و از عبدالکریم حائری و محمدرضا مسجدشاهی اجازه اجتهاد دریافت کرد.
میرزا محمد، اشعاری در مدح و مرثیه اهل بیت سروده است. او آثاری در فقه، فلسفه، کلام و تفسیر نوشته که بیشتر حاشیه بر آثار دیگران است.
وی پدر همسر امام خمینی است.
زندگی‌نامه
میرزا محمد ثقفی فرزند میرزا ابوالفضل کلانتر در جمادی‌الآخر ۱۳۱۳ق، ۱۲۷۳ش در تهران زاده شد. وی در سال ۱۳۴۱ق به قم مهاجرت کرد و پس از ۷ سال به تهران بازگشت و تا پایان عمر در خیابان پامنار تهران ساکن شد و به امامت جماعت و تبلیغات دینی مشغول بود.[۱]
فرزندان
ثقفی، پنج دختر و یک پسر داشت.[۲] یکی از دختران او، خدیجه ثقفی همسر امام خمینی بوده است.[۳]
وفات
ثقفی تهرانی در ۱۸ مرداد ۱۳۶۴ ش برابر با ۲۲ ذی‌القعده ۱۴۰۵ق در تهران درگذشت و در حرم عبدالعظیم حسنی در ری در مقبره ابوالفتوح کنار قبر پدر بزرگ و پدرش[۴] برخی[۵] دفن شد.[۶] شریف رازی سال درگذشت وی را ۱۴۰۴ق و محل دفنش را به اشتباه حرم امام رضا(ع) ذکر کرده است.[۷]
تحصیلات
ثقفی تحصیلات خود را در زادگاهش آغاز کرد. مقدمات، ادبیات و فقه و اصول را نزد میرزا کوچک ساوجی و آقا بزرگ ساوجی فراگرفت در سال ۱۳۴۱ق به قم مهاجرت کرد. ثقفی در قم نزد سید ابوالحسن رفیعی قزوینی و عبدالکریم حائری شاگردی کرد. او مدتی در درس محمدرضا مسجدشاهی نیز حاضر شد. از شیخ عبدالکریم و شیخ محمدرضا اصفهانی اجازه اجتهاد دریافت کرد.[۸] وی در ۳ شعبان ۱۳۴۵ق از مسجدشاهی اجازه روایت گرفت.[۹]
شعر
میرزا محمد، به زبان فارسی و عربی شعر می‌سرود. او اشعار و قصیده‌هایی در مدح و مرثیه اهل بیت از جمله غدیریه ای در مدح حضرت علی(ع) سروده است.
وی شعر فاطمه ثانی را درباره فاطمه معصومه(س) سروده است. ابیاتی از آن عبارت است از:
آثار
از میرزا محمد ثقفی آثاری بر جای مانده است:
- تفسیر روان جاوید
- حاشیه بر تقریرات منظومه سید ابوالحسن رفیعی قزوینی
- غررالعوائد در حواشی بر دررالفوائد آیت الله حائری
- حواشی بر سیوطی
- تقریرات مبحث نکاح آیت الله حائری
- رساله در عدم جواز رجوع به حکام جور[۱۲]
- حاشیه بر مکاسب شیخ انصاری و کفایه آخوند خراسانی
- حاشیه بر ترجمه و شرح کشف المراد شعرانی
- حاشیه بر راه سعادت شعرانی[۱۳]
- دیوان اشعار
پانویس
- ↑ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۳ش، ج۳، ص۴۱۳-۴۱۲.
- ↑ ویژه‌نامه/ قدس ایران، بانوی بزرگ انقلاب، پایگاه اطلاع‌رسانی جماران.
- ↑ شریف رازی، اختران فروزان ری و طهران، مکتبة الزهراء، ص۲۲۴.
- ↑ مدرس تبریزی ، ج ۵، ص ۷۳؛حبیب آبادی ، ج ۶، ص ۲۰۴۴؛شریف رازی، اختران فروزان، ص۲۲۲ـ ۲۲۳
- ↑ قمی ، ج ۱، ص ۱۳۹؛امین ، ج ۲، ص ۴۷۵
- ↑ رحلت آیت‌الله میرزا محمد ثقفی پدر همسر حضرت امام خمینی(ره) (۱۳۶۴ ش)، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی.
- ↑ شریف رازی، اختران فروزان ری و طهران، مکتبة الزهراء، ص۲۲۵.
- ↑ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۳ش، ج۳، ص۴۱۳-۴۱۲.
- ↑ کیهان فرهنگی، به یاد عالم بارع آیت الله حاج میرزا محمد ثقفی تهرانی، ۱۳۶۴ش، ص۳۴.
- ↑ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۳ش، ج۳، ص۴۱۶.
- ↑ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۱، ص۲۳-۲۴.
- ↑ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۳ش، ج۳، ص۴۱۳؛ شریف رازی، اختران فروزان ری و طهران، مکتبة الزهراء، ص۲۲۴.
- ↑ کیهان فرهنگی، به یاد عالم بارع آیت الله حاج میرزا محمد ثقفی تهرانی، ۱۳۶۴ش، ص۳۴.
منابع
- شریف رازی، محمد، اختران فروزان ری و تهران یا تذکرة المقابر فی احوال المفاخر، قم، مکتبة الزهراء، بی‌تا.
- شریف رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، کتابفروشی اسلامی، (ج۲)، تهران، ۱۳۵۲ش.
- شریف رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، کتابفروشی اسلامیه (ج۳)، تهران، ۱۳۵۳ش.
- کیهان فرهنگی، به یاد عالم بارع آیت الله حاج میرزا محمد ثقفی تهرانی، ش۱۷، مرداد ۱۳۶۴ش.
- ویژه‌نامه/ قدس ایران، بانوی بزرگ انقلاب، پایگاه اطلاع‌رسانی جماران.
- رحلت آیت‌الله میرزا محمد ثقفی پدر همسر حضرت امام خمینی(ره) (۱۳۶۴ش)، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی.