صحیفه سجادیه: تفاوت میان نسخه‌ها

== مهم‌ترین کتاب شیعه بعد از نهج‌البلاغه ==

صحیفه سجادیه مهم‌ترین و برجسته‌ترین کتاب شیعیان بعد از [[نهج البلاغه|نهج‌البلاغه]] است.<ref>پیشوایی، سیره پیشوایان، ۱۳۹۷ش، ص۲۸۱.</ref>  این کتاب دعاهای نقل‌شده از [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] را در بر دارد.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۵، ص۱۸-۱۹.</ref>  به گفته [[ابن‌شهرآشوب]] (درگذشت ۵۸۸ق)، صحیفه سجادیه جزو نخستین کتاب‌هایی است که پس از اسلام نوشته شده است<ref> ابن‌شهرآشوب، معالم العلما، ۱۳۸۰ق، ص۲.</ref> [[مرتضی مطهری]]، اسلام‌پژوه شیعه، صحیفه سجادیه را قدیمی‌ترین کتاب شیعه بعد از قرآن معرفی کرده و معتقد است دعاهای صحیفه سجادیه، هم از نظر سند و هم از نظر محتوا، بسیار اعتبار دارد.<ref>مطهری، فلسفه اخلاق، ۱۳۹۰ش، ص۳۶.</ref> وی این کتاب را تنها کتابی معرفی می‌کند که از اواخر قرن اول و اوایل قرن دوم قمری به صورت یک کتاب در دست بوده است.<ref>مطهری، فلسفه اخلاق، ۱۳۹۰ش، ص۳۶.</ref>

{{جعبه نقل قول

| عنوان = بخشی از یادداشت [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] درباره صحیفه سجادیه در حاشیه نسخه‌ای از صحیفه سجادیه که به نوه خود [[سید علی خمینی]] هدیه کرده است:

| اندازه قلم = ۱۴px

}}

به نظر [[سید علیخان مدنی|سید علیخان کبیر]]، از شارحان صحیفه، به دلیل کافی بودن دعاهای این کتاب برای حوایج دنیا و آخرت یا به دلیل اینکه این کتاب همهٔ ویژگی‌های یک دعای کامل را دارد، به «صحیفه کامله» نام‌گذاری شده است.<ref>مدنی، ریاض السالکین، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۱۰۰.</ref> همچنین احتمال داده شده این نام‌گذاری برای متمایز شدن نسخهٔ صحیفهٔ نزد [[امامیه]] از نسخهٔ [[زیدیه]] باشد؛ زیرا زیدیه هم نسخه‌ای از صحیفه را در اختیار دارند که تقریباً نصف نسخه‌ای است که [[امامیه]] نقل کرده‌اند.<ref>حکیم، اعلام الهدایة، ۱۴۲۵ق، ج۶، ص۲۱۱.</ref>  

مسئله [[امامت]] یکی از مباحث مهم سیاسی و دینی مطرح‌شده در صحیفه است<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۲۷۵.</ref> و امام سجاد(ع) علاوه بر حقانیت [[امامان شیعه]] در [[خلافت]]، بهره‌گیری امامان از علوم انبیا و [[عصمت]] آنان را مطرح می‌کند.<ref>برای نمونه نگاه کنید: صحیفه سجادیه، دعای ۴۷، فقره ۵۶؛ دعای ۴۸، فقره ۹-۱۰؛ و دعای ۳۴.</ref> افشاگری علیه غاصبان خلافت، ترویج آرمان حاکمیت ائمه، تأکید بر پاسداری از حریم دین و مقابله با باطل و حمایت از مظلوم و مقابله با ظالم از دیگر مسائل سیاسی است که در صحیفه مطرح می‌شود.<ref>ترابی، امام سجاد(ع) جمال نیایشگران، ۱۳۷۳ش، ص۲۸۶-۲۸۷.</ref> جعفر سبحانی نوشته است در صحیفه سجادیه برخی معجزات علمی بیان شده که در آن روزگار از آنها بی‌اطلاع بودند؛<ref>سبحانی، فرهنگ عقاید و مذاهب اسلامی، ۱۳۹۵ش، ج۶، ص۴۰۷.</ref> مانند انتقال وبا از راه آب در این دعا: «اللَّهُمَّ وَ امْزُجْ مِیاهَهُمْ بِالْوَبَاءِ: خدایا، آب‌های دشمنان را به وبا مخلوط کن.»<ref>صحیفه سجادیه، دعای بیست و هفتم.</ref>  

برخی از دعاهای صحیفه به روز‌های خاصی اختصاص دارند (مانند [[دعای عرفه امام سجاد(ع)|دعای عرفه]]، [[دعای چهل و پنجم صحیفه سجادیه|دعای وداع با ماه رمضان]] و [[دعای چهل و سوم صحیفه سجادیه|دعای دیدن هِلال]]) و بعضی دعاها مخصوص خواندن در روز خاصی نیست.<ref>عمادی حائری، «صحیفه سجادیه»، ص۳۹۲.</ref> صحیفه سجادیه ۵۴ دعا دارد که فهرست عناوین آن بدین شرح است:

{{ستون-شروع|۴}}