۱۶٬۹۸۱
ویرایش
سوره جمعه: تفاوت میان نسخه‌ها
←آیات مشهور
جز (جایگزینی متن - '{{شعر جدید' به '{{شعر') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
==محتوا== | ==محتوا== | ||
به اعتقاد [[علامه طباطبایی]] سوره جمعه [[مسلمانان]] را برمی‌انگیزد که به [[نماز جمعه]] اهمیت دهند و مقدمات به پا داشتن آن را فراهم کنند؛ چون نماز جمعه از [[تعظیم شعائر|شعائر بزرگ]] خداست که بزرگ‌داشتن آن هم دنیای مردم و هم آخرتشان را اصلاح می‌کند | به اعتقاد [[علامه طباطبایی]] سوره جمعه [[مسلمانان]] را برمی‌انگیزد که به [[نماز جمعه]] اهمیت دهند و مقدمات به پا داشتن آن را فراهم کنند؛ چون نماز جمعه از [[تعظیم شعائر|شعائر بزرگ]] خداست که بزرگ‌داشتن آن هم دنیای مردم و هم آخرتشان را اصلاح می‌کند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۲۶۳.</ref> به تصریح[[ علامه طباطبایی| نویسنده المیزان]] منافاتی ندارد که پیامبر(ص) از امیین باشد و در میان آنان مبعوث شده باشد ولی در عین حال هم برای (هدایت) اُمّیین و هم غیر اُمّیین مبعوث شده باشد.<ref>طباطبایی، المیزان، ج۱۹، ص۲۶۴.</ref> | ||
[[ملاصدرا]] در تفسیر سوره جمعه آورده است این سوره دربردارنده ارکان مقاصد [[ایمان]] و اصول و حقایق عرفانی است و از معرفت خداوند، حقیقت آغاز و انجام، | سوره جمعه با [[تسبیح]] خداوند آغاز می‌شود و بیان می‌کند خداوند در مردمی اُمّی، [[نبوت|پیامبری]] مبعوث کرده تا آنان را با [[اخلاق]] پاک تزکیه کند و به آنان کتاب و حکمت بیاموزد.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۲۶۳.</ref> به تصریح[[ علامه طباطبایی|نویسنده المیزان]] منافاتی ندارد که پیامبر(ص) از اُمیین باشد و در میان آنان مبعوث شده باشد ولی در عین حال هم برای (هدایت) اُمّیین و هم غیراُمّیین مبعوث شده باشد.<ref>طباطبایی، المیزان، ج۱۹، ص۲۶۴.</ref> | ||
[[ملاصدرا]] در تفسیر سوره جمعه آورده است این سوره دربردارنده ارکان مقاصد [[ایمان]] و اصول و حقایق عرفانی است و از معرفت خداوند، حقیقت آغاز و انجام، چگونگی [[معاد|برانگیختگی]]، ارسال [[پیامبران]]، آموزش، فروفرستادن کتاب و هدایت خردها سخن می‌گوید.<ref>ملاصدرا، تفسیر سوره الجمعه، ۱۴۰۴ق، ص۱۵، به نقل از صفوی، «سوره جمعه»، ص۷۱۶.</ref> | |||
رها کردن خرید و فروش وقتی بانگ نماز جمعه بلند می‌شود و شتافتن به سوی ذکر خدا و سرزنش کسانی که در هنگام [[نماز جمعه#دو خطبه|خطبه نماز جمعه]] پیامبر(ص) به سراغ خرید و فروش رفتند از موضوعات مهم آخرین آیات این سوره است.<ref>طباطبایی، المیزان،۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۲۶۳.</ref> | رها کردن خرید و فروش وقتی بانگ نماز جمعه بلند می‌شود و شتافتن به سوی ذکر خدا و سرزنش کسانی که در هنگام [[نماز جمعه#دو خطبه|خطبه نماز جمعه]] پیامبر(ص) به سراغ خرید و فروش رفتند از موضوعات مهم آخرین آیات این سوره است.<ref>طباطبایی، المیزان،۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۲۶۳.</ref> | ||
{{سوره جمعه}} | {{سوره جمعه}} | ||
==آیات مشهور== | ==آیات مشهور== | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۶: | ||
{{قرآن جدید|جمعه|۵}} {{قرآن جدید|جمعه|۵|نوع=فولادوند}} | {{قرآن جدید|جمعه|۵}} {{قرآن جدید|جمعه|۵|نوع=فولادوند}} | ||
این آیه از [[ | این آیه از [[تمثیلات قرآنی|مَثَل‌های قرآنی]] درباره یهودیان زمان [[پیامبر(ص)]] است که با وجود تصریح کتاب آسمانی خودشان به [[نبوت]] پیامبر اکرم(ص)، به [[دین اسلام]] نگرویدند و آنان را مصداق عالمان بی عمل قرار داد.<ref>مکارم شیرازی، مثال‌های زیبای قرآن، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۲۶۷.</ref> در برخی [[روایات]] آمده است آنان می‌گفتند آیین محمد(ص) شامل ما نمی‌شود؛ بنابراین [[قرآن]] به آنان گوشزد می‌کند اگر کتاب آسمانی خود را دقیقاً خوانده و عمل می‌کردند، این سخن را نمی‌گفتند؛ چراکه بشارت ظهور پیامبر اکرم در آن آمده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۱۱۴.</ref>این ابیات [[سعدی]] اشاره به این آیه قرآن دارد | ||
{{شعر | {{شعر | ||
|علم چندان که بیش‌تر خـوانی\\چـون عمل در تو نیست نادانی | |علم چندان که بیش‌تر خـوانی\\چـون عمل در تو نیست نادانی | ||
نـه مـحـقّـق بـود نـه دانشمند\\چـارپایی بـر‌او کتـابی چـنـد | نـه مـحـقّـق بـود نـه دانشمند\\چـارپایی بـر‌او کتـابی چـنـد<ref>بابکی، محمد، مثلهای قرآنی: فانوس بی سو، مجله بشارت، شماره ۲۹، سال۱۳۸۱ش.</ref>}} | ||
===آیه ۸=== | ===آیه ۸=== | ||
{{قرآن جدید|جمعه|۸}} {{قرآن جدید|جمعه|۸|نوع=فولادوند}} | {{قرآن جدید|جمعه|۸}} {{قرآن جدید|جمعه|۸|نوع=فولادوند}} | ||
آیه سه پیام را به یهودیانِ گریزان از مرگ اعلان می‌کند که عبارتند از: خطابودن فرار از [[مرگ]]، زیرا مرگ به سراغشان می‌رود؛ خطا بودن ناخوش داشتن مرگ ( | آیه سه پیام را به یهودیانِ گریزان از مرگ اعلان می‌کند که عبارتند از: خطابودن فرار از [[مرگ]]، زیرا مرگ به سراغشان می‌رود؛ خطا بودن ناخوش داشتن مرگ (لقاءالله) زیرا به پیشگاه خدا برای محاسبه اعمالشان بازگردانده خواهند شد و سوم این که که هیچ یک از اعمالشان (ظاهری و پنهانی) بر خدا پوشیده نیست، و مکر و نیرنگشان جز به خودشان بر نمى‌گردد، چون خداوند عالم به [[عالم غیب|غیب]] و شهادت (حضور) است. هم‌چنان در آیه اشاره است به حقانیت مرگ، [[معاد]]، حساب در قیامت و آگاه شدن انسان‌ها از حقیقت کارهایی که در دنیا کرده‌اند. <ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۳۶۸.</ref> | ||
که هیچ یک از اعمالشان(ظاهری | |||
===آیه نماز جمعه (۹)=== | ===آیه نماز جمعه (۹)=== | ||
| خط ۶۵: | خط ۵۸: | ||
هم استدلال لازم است. «ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ»| منبع = قرائتی، تفسیر نور، ج۱۰، ص۴۳| تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px|رنگ حاشیه= #۶۶۷۷۸۸|حاشیه= ۵px|اندازه خط = ۱۵px|رنگ پس‌زمینه =#F4FFF4| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | هم استدلال لازم است. «ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ»| منبع = قرائتی، تفسیر نور، ج۱۰، ص۴۳| تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px|رنگ حاشیه= #۶۶۷۷۸۸|حاشیه= ۵px|اندازه خط = ۱۵px|رنگ پس‌زمینه =#F4FFF4| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
===آخرین آیه (۱۱)=== | |||
از [[جابر بن عبدالله انصاری]] نقل شده است: با [[پیامبر(ص)]] [[نماز جمعه]] می‌خواندیم که کاروان تجاری رسید و مردم (نمازگزاران) به سوی کاروان پراکنده شدند و به جز دوازده نفر کسی باقی نماند که من هم جزو آنان بودم. پس این آیه نازل شد: «وَ إِذا رَأَوْا تِجارَةً أَوْ لَهْواً...: و چون داد و ستد يا سرگرمی‌ای ببينند، به سوى آن روى می‌آروند و تو را در حالى كه ايستاده‌اى ترک مى‌کنند».<ref>واحدی، اسباب نزول القرآن، ۱۴۱۱ق، ص۴۴۸.</ref> | |||
در نقلی دیگر آمده است مردم [[مدینه]] گرسنه بودند و آذوقه هم گران شده بود که کاروان تجاریِ دحیة بن خلیفه وارد مدینه شد و نمازگزاران به سوی او شتافتند و عده کمی باقی ماندند. پس آیه مذکور نازل شد و پیامبر(ص) گفت: اگر همه [[مسلمانان]] می‌رفتند، آتش آنان را فرا می‌گرفت.<ref> واحدی، اسباب نزول القرآن، ۱۴۱۱ق، ص۴۴۹.</ref> گفته شده کسانی که اطراف پیامبر ماندند، [[علی بن ابی‌طالب]]، [[امام حسن|حسن]]، [[امام حسین(ع)|حسین]]، [[فاطمه(س)|فاطمه]]، [[سلمان]]، [[ابوذر]]، [[مقداد]] و [[صهیب بن سنان|صُهَیب]] بودند.<ref>بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۳۸۱</ref> | |||
==فضیلت و خواص== | ==فضیلت و خواص== | ||
{{اصلی|فضائل سور}} | {{اصلی|فضائل سور}} | ||
در فضیلت [[تلاوت]] سوره جمعه آمده است [[خداوند]] به تلاوت‌کننده سوره جمعه، به ازای هر کسی که به [[نماز جمعه]] می‌آید یا نمی‌آید، ده حسنه [[پاداش]] می‌دهد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۴۲۷.</ref> یا اگر کسی این [[سوره]] را در هر شب جمعه بخواند، [[کفاره]] [[گناهان]] بین دو [[جمعه (روز)|جمعه]] او خواهد بود.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۶، ص۳۶۲.</ref> همچنین آمده است قرائت سوره جمعه در رکعت اول [[نماز مغرب]] و [[نماز عشا|عشای]] شب جمعه | در فضیلت [[تلاوت]] سوره جمعه آمده است [[خداوند]] به تلاوت‌کننده سوره جمعه، به ازای هر کسی که به [[نماز جمعه]] می‌آید یا نمی‌آید، ده حسنه [[پاداش]] می‌دهد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۴۲۷.</ref> یا اگر کسی این [[سوره]] را در هر شب جمعه بخواند، [[کفاره]] [[گناهان]] بین دو [[جمعه (روز)|جمعه]] او خواهد بود.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۶، ص۳۶۲.</ref> همچنین آمده است قرائت سوره جمعه در رکعت اول [[نماز مغرب]] و [[نماز عشا|عشای]] شب جمعه{{مدرک}} و نیز خواندنش و خواندن [[سوره منافقون|منافقون]] در [[نماز صبح]] و [[نماز ظهر|ظهر]] و [[نماز عصر|عصر]] روز جمعه [[مستحب]] است.<ref>صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۳۵۶.</ref> در خواص این سوره نیز نقل شده است [[وسوسه شیطان]] و ترس را انسان دور می‌کند.<ref>بحرانی، البرهان، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۳۷۱.</ref> | ||
==آثار هنری== | ==آثار هنری== | ||
سوره جمعه یا بخش‌هایی از آن به صورت کتیبه و کاشی‌کاری در بناهایی مذهبی ـ تاریخی خطاطی شده است؛ برای مثال در [[حرم امام رضا(ع)]] کتیبه‌ای وجود دارد که سوره جمعه به [[خط ثلث]] [[علیرضا عباسی]] بر آن نوشته شده است<ref>[http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/27313 دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ذیل مدخل آستان قدرس رضوی، ص۳۴۲.]</ref> یا در [[حرم حضرت معصومه(س)]] این سوره بر کتیبه‌ای در رواق و گنبد شاهعباس دوم نقش بسته است.<ref>[http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/27311 دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ذیل مدخل آستانه حضرت معصومه، ص۳۶۱.]</ref> همچنین این سوره بر کاشی‌کاری‌های [[مسجد جمکران]]،<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details/9920 دانشنامه جهان اسلام، ذیل مدخل جمکران مسجد.]</ref> آرامگاه [[امامزاده اسحاق بن موسی بن جعفر (ساوه)|امامزاده اسحاق بن موسی]]<ref>فیض قمی، گنجینه آثار قم، ص۱۳۸.</ref> و [[بقعه پیغمبریه]]<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=13344&&searchText= دانشنامه جهان اسلام، ذیل مدخل پیغمبریه.]</ref> دیده می‌شود. | سوره جمعه یا بخش‌هایی از آن به صورت کتیبه و کاشی‌کاری در بناهایی مذهبی ـ تاریخی خطاطی شده است؛ برای مثال در [[حرم امام رضا(ع)]] کتیبه‌ای وجود دارد که سوره جمعه به [[خط ثلث]] [[علیرضا عباسی]] بر آن نوشته شده است<ref>[http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/27313 دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ذیل مدخل آستان قدرس رضوی، ص۳۴۲.]</ref> یا در [[حرم حضرت معصومه(س)]] این سوره بر کتیبه‌ای در رواق و گنبد شاهعباس دوم نقش بسته است.<ref>[http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/27311 دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ذیل مدخل آستانه حضرت معصومه، ص۳۶۱.]</ref> همچنین این سوره بر کاشی‌کاری‌های [[مسجد جمکران]]،<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details/9920 دانشنامه جهان اسلام، ذیل مدخل جمکران مسجد.]</ref> آرامگاه [[امامزاده اسحاق بن موسی بن جعفر (ساوه)|امامزاده اسحاق بن موسی]]<ref>فیض قمی، گنجینه آثار قم، ص۱۳۸.</ref> و [[بقعه پیغمبریه]]<ref>[http://rch.ac.ir/article/Details?id=13344&&searchText= دانشنامه جهان اسلام، ذیل مدخل پیغمبریه.]</ref> دیده می‌شود. | ||
== متن و ترجمه سوره جمعه == | ==متن و ترجمه سوره جمعه== | ||
{{سوره ۰۶۲ با ترجمه|شماره=۶۲}} | {{سوره ۰۶۲ با ترجمه|شماره=۶۲}} | ||
{{سوره‌های قرآن|۶۲|[[سوره صف]]|[[سوره منافقون]]}} | {{سوره‌های قرآن|۶۲|[[سوره صف]]|[[سوره منافقون]]}} | ||