جزءخوانی

مقاله نامزد خوبیدگی
از ویکی شیعه
جزءخوانی
جزءخوانی
مجلس جزءخوانی قرآن کریم، خرمشهر، ایران
مجلس جزءخوانی قرآن کریم، خرمشهر، ایران
اطلاعات آئین
زمان‌برگزاریرمضان، ختم قرآن، یادبود گذشتگان
مکان برگزاریمسجد، خانه، مکان‌های عمومی
منشأ تاریخیقرن ۱ یا ۲ق، راحتی در حمل، خواندن و یادگیری قرآن
آئین‌های مهم
سینه‌زنیافطاریتشییع جنازهتعزیه خوانی
سایر آئین‌ها


جُزءخوانی، تلاوت قرآن به‌صورت جزءبه‌جزء است که معمولاً گروهی انجام می‌شود. جزءخوانی در ماه رمضان، جلسات ختم قرآن و نیز مراسم‌های فاتحه و یادبود درگذشتگان مرسوم است. تقسیم قرآن به ۳۰ جزء در اواخر قرن اول یا قرن دوم قمری انجام شده است.

سنت جزءخوانی

در مجالس جزءخوانی قرآن، قاری، یک یا چند جزء را می‌خوانند و بقیه حاضران، گوش داده و یا به آرامی، هم‌خوانی و زمزمه می‌کنند.[۱] این روش در ماه رمضان[۲] و جلسات ختم قرآن خانگی رایج است. همچنین در مراسم فاتحه و یادبود درگذشتگان قرآن‌های سی‌پاره توزیع می‌شود تا هریک از حاضران یک جزء یا بخشی از آن را قرائت کنند و در مجموع یک یا چند ختم قرآن انجام شود.[۳]

جزءخوانی به‌صورت مجازی نیز انجام می‌شود.[۴]

ختم قرآن

مراسم جزءخوانی قرآن در حرم امام حسین (رمضان ۱۴۴۳ق[۵]

یکی از شکل‌های رایج ختم قرآن، جزءخوانی است. در برخی مجالس که در خانه یا مسجد برگزار می‌شود، هر نفر، یک یا چند جزء را می‌خواند. همچنین با خواندن یک جزء در هر روز ماه رمضان تا پایان این ماه، قرآن یک بار ختم می‌شود.[۶] به این روش، در جنوب ایران مقابله یا مقابله‌خوانی گفته می‌شود.[۷] مراسم جزءخوانی قرآن در ماه رمضان در کشورهای مختلف برگزار می‌شود. این مراسم از اماکن مذهبی همچون حرم امام رضا(ع) و حرم حضرت معصومه(س) از صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می‌شود.[۸]

تقسیم قرآن به جزء

تقسیم قرآن به سی جزء در قرن اول یا دوم قمری، با انگیزه‌های سهولت در خواندن، حفظ، تدریس و حمل قرآن صورت گرفته است.[۹] تقسیم قرآن به سی جزء را به حجاج بن یوسف ثقفی[۱۰] و مأمون عباسی[۱۱] نسبت داده‌اند. زَرکَشی از مفسران قرن هشتم، رواج تقسیم قرآن به ۳۰ جزء را از مدارس دینی می‌دانست.[۱۲]

در برخی کشورهای اسلامی همچون ایران، جزءهای قرآن به‌صورت مستقل نیز چاپ می‌شوند. این قرآن‌ها به سی‌پاره خوانده می‌شوند و در مراسم ترحیم اموات از آن استفاده می‌شود.[۱۳]

پانویس

  1. «بهترین شیوه قرائت قرآن کریم در ماه رمضان»، باشگاه خبرنگاران جوان.
  2. معینی، «جزء»، ص۸۳۶.
  3. نگاه کنید به موسوی آملی، «شناخت قرآن؛ قرآن در مراسم ختم». پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
  4. «ختم قرآن»، مجله نسیم وحی، ۱۳۸۶ش، ش۷.
  5. «تصاویر/ مراسم جزءخوانی قرآن کریم در حرم امام حسین(ع)»، خبرگزاری حوزه.
  6. «ختم قرآن»، مجله نسیم وحی، ۱۳۸۶ش، ش۷.
  7. ««مقابله آیین سنتی قرآن خوانی مردم بوشهر در ماه مبارک رمضان»، خبرگزاری شبستان.
  8. «زمان پخش ترتیل جزءخوانی قرآن کریم شبکه‌های سیما»
  9. فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، ۱۳۹۴ش، ص۴۸۲-۴۸۱.
  10. فیض کاشانی، محجةالبیضاء، ۱۴۲۸ق، ص۲۲۴.
  11. معرفت، التمهید، ۱۴۱۲ق، ج ۱، ص۳۶۴.
  12. زرکشی، البرهان، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۵۰
  13. دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه سی‌پاره.

منابع