نماز صبح از نمازهای یومیه که دو رکعت است و بین طلوع فجر و طلوع آفتاب خوانده می‌شود.

وقت نماز صبح

نماز صبح نماز واجب دو رکعتی است که بین طلوع فجر[۱] تا طلوع آفتاب به‌جا آورده می‌شود.[۲] وقت فضیلت نماز صبح، از اول فجر صادق (اذان صبح) تا پیدا شدن سرخی از جانب مشرق است.[۳] نماز صبح مانند دیگر نمازهای یومیه، نماز نافله دارد. نافله نماز صبح دو ركعت، قبل از نماز صبح و وقت آن از فجر اول (سپیدۀ كاذب) است تا زمانی‌كه به اندازۀ خواندن نماز صبح به طلوع سرخی آفتاب مانده باشد.[۴]

اهمیت نماز صبح

قرآن کریم، نماز صبح را مشهود ملائکه می‌داند: أَقِمِ الصَّلاَةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلَی غَسَقِ اللَّیلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا (سوره اسراء، ۷۷) روایات در معنای این آیه گفته‌اند که نماز صبح مشهود ملائکه شب و ملائکه صبح است و با فضیلت ترین وقت خواندن نماز صبح هنگام طلوع فجر است که هم فرشتگان شب و هم فرشتگان روز آن را ثبت می‌کنند.[۵] پیامبر اسلام(ص) درباره نماز صبح فرموده‌اند: «نماز صبح از میان نمازها این امتیاز را دارد که ملائکه شب و ملائکه روز آن را مشاهده می‌کنند؛ (زیرا نماز صبح اگر در اول وقت خود اقامه شود در لحظه‌ای است که ملائکه شب جای خود را به ملائکه روز می‌دهند و هر دو گروه از فرشتگان شاهد اقامه آن خواهند بود.)[۶]

برخی احکام نماز صبح

پانویس

  1. فجر کاذب اولین روشنی بعد از شب است که از افق جدا و به‌صورت عمودی است که به‌تدریج از بین می‌رود. فجر صادق که بعد از فجر کاذب و زمان اذان صبح است، متصل به افق و به‌صورت افقی است که رفته‌رفته روشن شده و در نهایت آفتاب طلوع می‌کند. رجوع کنید به: نهایة التقریر، ج۱، ص۱۵۲
  2. عروةالوثقی، ج۱، ص۵۱۷
  3. تحریرالوسیله، ج۱، ص۱۵۴
  4. ترجمه تحریر الوسیله، ج۱، ص۱۵۲
  5. عاملی،وسائل الشیعه، الناشر مؤسسة آل البيت عليهم السلام لإحياء التراث قم، ج۴، ص۱۵؛ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ۱۴۰۶ق، ص۳۶
  6. عاملی، وسائل الشیعه، الناشر مؤسسة آل البيت عليهم السلام لإحياء التراث قم، ج۴، ص۱۵
  7. الطباطبائی الحکیم، مستمسک العروة الوثقی، ۱۴۰۴ق، ج ۶ ص۱۹۸؛ امام خمینی، رساله توضیح المسائل، مسئله ۹۹۲.
  8. امام خمینی، رساله توضیح المسائل، مسئله ۹۹۴

یادداشت

  1. اگر کسی ندانسته یا از روی فراموشی، حمد و سوره نماز صبح را آهسته (اخفات) بخواند، اشکالی ندارد اما اگر عمدی باشد نمازش باطل است. (امام خمینی، رساله توضیح المسائل، مسئله ۹۹۵)

منابع

  • ابن بابویه، محمد ابن علی، تواب الأعمال و عقاب الأعمال، نسیم کوثر، قم، ۱۳۸۱ش.
  • امام خمینی، سید روح‌الله، ترجمه تحریرالوسیلة، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، ۱۳۸۵ش.
  • حرعاملی، محمد ابن حسن، وسائل الشیعة، مؤسسه آل البیت لإحیاء التراث، قم، بی‌تا.
  • الطباطبایی الحکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقی، ، قم، منشورات مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی، ۱۴۰۴ ق.
  • فاضل لنکرانی، نهایة التقریر فی مباحث الصلاة، قم، مرکز الفقه الائمة الاطهار، ۱۴۲۰ق.
  • یزدی، سید محمدکاظم، عروةالوثقی، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت، بی‌تا.