واجب تعیینی واجباتی که به صورت معیّن از مکلف خواسته شده است و جایگزینی برای آنها نیست، مانند نماز و روزه. در مقابل آن واجب تخییری قرار دارد که مکلف بین انتخاب یکی از دو یا چند واجب مخیر است.
اگر وجوب به مورد معین و بدون جایگزینی مانند نماز تعلق گرفته باشد آن را «واجب تعیینی» نامیده‌اند[۱] و اگر به یکی از چند چیز تعلق گرفته باشد که مکلف به اختیار و انتخاب خود یکی را انجام دهد آن را «واجب تخییری» گویند، مانند کفاره روزه که شخص باید بین «آزاد کردن یک بنده» یا «دو ماه روزه گرفتن» یا «سیر کردن شصت فقیر» یکی را انتخاب کند.[۲]
بخش عمده واجبات، واجب تعیینی‌اند. واجبات تخییری بیش‌تر در احکام مربوط به کفّارات و مجازات‌ها دیده می‌شود.[۳]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ فرهنگ‌نامه اصول فقه، کتابخانه مدرسه فقاهت.
- ↑ شیخ بهایی، زبدة الاصول، ج۱، ۱۳۰۶، ص۵۱.
- ↑ دانشنامه جهان اسلام، مدخل تعیینی و تخییری.
یادداشت
منابع
- دانشنامه جهان اسلام، مدخل تعیینی و تخییری
- فرهنگ‌نامه اصول فقه، گروهی از محققین، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ۱۳۹۰ش.
- شیخ بهائی، محمد بن حسین، زبدة الاصول، چاپ محمدباقر سدهی اصفهانی (صدرالافاضل)، چاپ سنگی اصفهان ۱۳۰۶