تورات کتاب مقدس یهودیان و مسیحیان است. در آیات متعددی از قرآن درباره تورات سخن گفته شده و این کتاب را نازل شده بر حضرت موسی(ع) و کتاب آسمانی بنی‌اسرائیل معرفی کرده است. قرآن همچنین حضرت عیسی(ع) و حضرت محمد(ص) را تأیید‌کننده این کتاب معرفی نموده است.
این کتاب شامل پنج سِفْر اول کتاب مقدس است. یهودیان معتقدند این کتاب‌ها متعلق به حضرت موسی(ع) است. آنان این کتاب را نازل شده بر حضرت موسی(ع) می‌دانند. نامهای متعددی برای این کتاب استفاده شده است. با توجه به ارزش و جایگاه این کتاب‌ها به کل کتاب مقدس یهودی نیز تورات گفته می‌شود.
کتاب آسمانی موسی(ع)
تورات را به لحاظ تاریخی، قدیمی‌ترین کتاب ادیان ابراهیمی دانسته‌اند.[۱]
قدیمی‌ترین اثر بازمانده از تورات چند طومار است که متعلق به پیش از میلاد است.[۲]
قدیمی‌ترین تورات کامل متعلق به قرن نهم میلادی است که به نسخه خطی کمبریج مشهور است. قدیمی‌ترین تورات به زبان عبری نیز به قرن نهم تعلق دارد.[۳]
تورات در اصل لفظی عبری است و تورا تلفظ می‌شود.[۴] این واژه به معنای شریعت و ناموس استعمال شده است. مراد از تورات در اسفار کتاب مقدس کتاب‌های پنج‌گانه موسی(ع)است. یهودیان این کتاب‌ها را ناموس موسی نیز می‌نامند. آنان این کتاب را نازل شده در کوه سینا، بر حضرت موسی(ع) می‌دانند.[۵]
تورات به کل کتاب مقدس یهودیان نیز اطلاق می‌شود و به معنای آموزش و ارشاد به کار رفته است.[۶] این اَسفار(جمع سِفْر به معنای نامه و کتاب بزرگ) عبارتند از سِفْرِ تکوین(پیدایش)، خروج، لاویان و اعداد، تثنیه. برخی از مسیحیان نیز از لفظ تورات برای بیان کل کتاب مقدس (عهدقدیم و عهدجدید)استفاده نموده‌اند.[۷]
تورات در دیدگاه عالمان مسلمان
تورات در آیات قرآن کتابی است که پس از حضرت ابراهیم(ع) و حضرت یعقوب(ع) نازل شده است.[۸] با توجه به آیات قرآن حضرت عیسی(ع) نیز این کتاب را تایید نموده است.[۹] قرآن بر بیان احکام الهی در تورات تاکید می‌کند و به کسانی که از این کتاب تبعیت کرده‌اند وعده بهشت داده شده است.[۱۰]
در مقابل نیز کسانی که این کتاب را در دست دارند و به آن عمل نمی‌کنند را مانند درازگوشی بیان نموده که کتاب‌هایی را حمل می‌کند.[۱۱] قرآن به وعده بعثت پیامبر امی پس از حضرت موسی(ع)، در کتاب تورات اشاره می‌کند.[۱۲]
براساس روایات اسلامی، تورات در شب ششم ماه رمضان بر حضرت موسی(ع) نازل شد.[۱۳]
تورات در قرآن
در قرآن به دو صورت از کتاب مقدس یهودیان نام می‌برد؛ در آیاتی اشاره به الواح نازل شده بر حضرت موسی(ع) می‌کند و در آیات دیگری از لفظ تورات برای اشاره به این کتاب استفاده نموده است.[۱۴] آنچه از تفاسیر یهودی به دست می‌آید الواح حضرت موسی(ع) شامل ده فرمان اخلاقی بوده و آنچه در کتاب تورات متداول، بیان شده مجموعه‌ای از احکام و اخلاقیات است. کتاب تَلْمود، تفسیری از احکام و اخلاقیات کتاب مقدس می‌باشد.[۱۵]
باید توجه داشت که تورات کلمه‌ای است عبرانی که در زبان عربی به معنای شریعت است.[۱۶] با توجه به تاریخ یهودیت در دورانی ما بین حمله بخت‌النصر (نِبوکَدنِصر یکی از پادشاهان بابل) تا دوران کورش(یکی از پادشاهان ایران) کتاب مقدس یهودی از بین رفت و پس از بازگشت از تبعید بابلی، دوباره آنچه به صورت شفاهی در بین مردم رواج داشت نوشته شد.[۱۷] با توجه به آیات نازل شده بر پیامبر اسلام درباره تورات، می‌توان این کتاب را همان کتاب در دست یهودیان در زمان پیامبر دانست.[۱۸]
هدایت و نور در تورات
آیات قرآن دلالت بر بیان احکام شرعی در تورات دارند.[۱۹] در قرآن از تحریف در کتاب مقدس یهودی سخن گفته، اما تمام مطالب تورات را رد نکرده است. در تفسیر المیزان بیان می‌کند، که با توجه به اخلاق عمومی و خصوصیات نژادی بنی‌اسرائیل و حضور پیامبران مختلف در میان این قوم، در این کتاب جز بخشی از هدایت و نور بیان نشده است.[۲۰] اما به طور کلی مفسران زیادی بر وجود هدایت و نور در این کتاب تصریح دارند.[۲۱]
علامه طباطبایی این امر را دلیل بر عدم جهانی بودن این دین می‌داند و دین یهودیت را خاص بنی‌اسراییل بیان می‌کند. در سوره اعراف[۲۲] نیز در جایی که از الواح حضرت موسی(ع)سخن می‌گوید، به این نکته اشاره می‌کند که در این الواح از هر چیزی، بخشی از آن را بیان نمودیم.[۲۳][یادداشت ۱]
رابطه قرآن با تورات و تفاوتش با آن
- قرآن که آخرین کتاب آسمانی است رابطه‌اش با تورات به تعبیر قرآن رابطه مُهَیْمِن است. [۲۴] مهیمن یعنی مراقبی که حق اصلاح و تصرف اصلاحی دارد یعنی هم دخل و تصرف می‌کند، حکمی را برمیدارد حکم دیگری به جای آن می‌گذارد و محتواهای صحیحش را حفظ می‌کند و بدعت‌ها و تحریف‌هایی را که در آن واقع شده از بین می‌برد؛ احکامی را هم که متناسب با آن وضع خاص بوده نسخ می‌کند ولی نسخ آنها معنایش این نیست که روح آن کتاب از بین برود. [۲۵]
- قرآن بر خلاف تورات یکجا و یک‌دفعه نازل نشده بلکه به تدریج ودر طول ۲۳ سال نازل شده است. [۲۶]از همین روست که آیات قرآن به اصطلاح شأن نزول دارند. شأن نزول چیزی نیست که معنای آیه را در خود محدود کند بلکه به عکس، دانستن شأن نزول تا حد زیادی در روشن شدن مضمون آیات مؤثر و راهگشاست.[۲۷]
- قرآن به عنوان معجزه‌ای از سوی خداوند توسط پیامبر(ص) ارائه شده ولی تورات تنها یک کتاب است آسمانی که موسی نیز ادعای معجزه بودنش را نداشت.[۲۸]
اسامی دیگر تورات
برای تورات نامهای دیگری نیز بیان شده است. در زبان فارسی و عربی به این کتاب عهد قدیم نیز گفته می‌شود. مجموع کتاب مقدس یهودی و مسیحی را عَهدَیْن می‌نامند. یهودیان همچنین به کل کتاب مقدس تَنَخْ می‌گویند. این نام بیان‌گر بخش‌های این کتاب است که به سه بخش تورات، نَبیئیم (nabiim)و کِتُوبیم ( kethubim )و نوشته‌ها یا صحیفه‌ها تقسیم می‌شود.[۲۹]
تقسیم بندی تورات به عهد قدیم و عهد جدید مخصوص اعتقادات مسیحیان است. آنان قائل به دو عهد هستند اولین عهد با حضرت‌ابراهیم(ع) بسته شد و در زمان حضرت‌موسی(ع) تحکیم و تجدید گردید، و دیگری عهد جدید که با ظهور حضرت‌عیسی(ع) است.[۳۰]
عهد قدیم سه چهارم از کل کتاب مقدس را دربرمی‌گیرد. در این کتاب مطالب متنوعی از قبیل تاریخ، شریعت، حکمت، مناجات، شعر و پیشگویی وجود دارد. بیشتر کتاب‌ها به زبان عبری و برخی نیز به زبان کَلْدانی و آرامی نگارش شده است. در کنیسه‌ها کتاب مقدس به صورت تومار نگهداری می‌شود.[۳۱]
تورات در نگاه یهودیان و مسیحیان
نسخه‌های تورات
مطابق آنچه در تاریخ یهود بیان شده است تورات مشتمل بر دو نسخه است.
- نسخه عبری، این نسخه به جز بخشی از آن به زبان عبری نوشته شده و مشتمل بر ۳۹ کتاب است. این نسخه شامل سه بخش است: تورات، کتب انبیا که خود شامل دو بخش انبیای متقدم و انبیای متاخر است و بخش سوم مکتوبات است. نام تَنَخ اشاره به همین مطلب دارد.
- ترجمه سَبْعینیّه به زبان یونانی است. این کتاب برای یهودیان اسکندریه و به دستور حاکم مصر نوشته شد. این نسخه دارای ۴۶ کتاب است اما در نسخه عبری کتاب‌های اضافی موجود نیست.[۳۲] [یادداشت ۲]
تصدیق تورات توسط انبیاء
قرآن حضرت عیسی(ع) را مصدِّق(تصدیق کننده) تورات می‌داند.[۳۴] به گفته برخی از مفسران، مصدِّق بودن حضرت عیسی(ع) نسبت به تورات اصلی است نه توراتی که در میان مردم متداول بوده است.[۳۵] بنا بر نظر دیگر، مصدِّق بودن حضرت عیسی(ع) نسبت به تورات، ناظر به بخش تحریف نشده آن است و این نشان می‌دهد که تحریف شامل تمام قسمت‌های کتاب مقدس نیست و با بعثت عیسی(ع) تمام احکام شریعت یهود نقض نشد.[۳۶] ازاین‌رو، تصدیق مخصوص آیات و احکامی دانسته شده که تحریف نشده و زمان آن احکام به پایان نرسیده بود.[۳۷]
درباره مصدِّق بودن حضرت محمد(ص) نسبت به تورات نیز این دو احتمال ذکر شده است: یا مصدِّق بخشی است که تحریف نشده و یا اینکه مصدق تورات اصلی است که خداوند به حضرت موسی(ع) آموخته است.[۳۸]
انتقادات
کتاب‌شناسی
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ محسنیان‌راد، هنجارها در سه کتاب مقدس تورات، انجیل و قرآن، ۱۳۹۲ش، ص۲۰.
- ↑ محسنیان‌راد، هنجارها در سه کتاب مقدس تورات، انجیل و قرآن، ۱۳۹۲ش، ص۲۰.
- ↑ محسنیان‌راد، هنجارها در سه کتاب مقدس تورات، انجیل و قرآن، ۱۳۹۲ش، ص۲۱.
- ↑ دایرةالمعارف الاسلامیه، ج ۶، بی‌تا، ص۱
- ↑ بستانی، دائرةالمعارف، دارالمعرفة، ج ۷، ص۲۶۴
- ↑ دایرة المعارف تشیع، ۱۳۸۰ش، ج ۵، ص۱۳۰-۱۴۰
- ↑ بستانی، دائرةالمعارف، دارالمعرفة، ج ۷، ص۲۶۴
- ↑ سوره آل‌عمران، آیه ۶۵، آیه ۹۳
- ↑ سوره آل‌عمران، سوره ۵۰؛ سوره مائده، آیه ۴۶؛ سوره صف، آیه ۶
- ↑ سوره مائده، آیه ۴۳؛ سبزواری ، ارشادالاذهان، ۱۴۱۹ق، ص۱۲۰؛ سوره مائده، آیه ۷۰؛ دایرةالمعارف اسلامیة، دارالمعرفة، ج ۶، ص۱
- ↑ سوره جمعه،آیه ۵؛ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج ۵، ص۳۶۲؛ ج ۱۱، ص۳۰۲؛ ج ۱۲، ۲۴۴؛ ج ۱۹، ص۲۶۶.
- ↑ سوره اعراف،آیه۱۵۷؛ دایرةالمعارف اسلامیة، دارالمعرفة، ج ۶، ص۱
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۲۹ و ج۴، ص۱۵۷؛ شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۹.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص۱۱
- ↑ سلیمانی اردستانی، کتاب مقدس، ۱۳۸۵ش، ص۳۰
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص۱۱
- ↑ سلیمانی اردستانی، کتاب مقدس، ۱۳۸۵، ص۸۴
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۳۱۰؛ ج ۵، ص۳۵۸، ج ۷، ص۲۵۵
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج ۵، ص۳۵۸؛ ج ۵، ص۲۵۵
- ↑ سوره مائده، آیه ۴۴؛ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۳۱۰
- ↑ اندلسی، البحرالمحیط، ۱۴۲۰ق، ج ۱، ص۳۲۸، بیضاوی، أنوارالتنزیل، ۱۴۱۸ق، ج ۲، ص۱۲۹.
- ↑ سوره اعراف، آیه ۱۴۵
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص۹-۱۵؛ ص۲۱۷؛ ج ۵، ص۵۶۱
- ↑ آیه ۴۸ سوره مائده
- ↑ مطهری، آشنایی با قرآن، ج۶، ص۲۱۶.
- ↑ مطهری، آشنایی با قرآن، ج۱، ص۱۱.
- ↑ مطهری، آشنایی با قرآن، ج۱، ص۱۱.
- ↑ مطهری، آشنایی با قرآن، ج۲، ص۱۷۰.
- ↑ میشل، کلام مسیحی، ۱۳۷۷ش، ص۲۳-۲۴.
- ↑ سلیمانی‌اردستانی، کتاب مقدس، ۱۳۸۵، ص۱۹-۲۰
- ↑ سلیمانی‌اردستانی، کتاب مقدس، ۱۳۸۵، ص۱۹-۲۰
- ↑ سلیمانی‌اردستانی، کتاب مقدس، ۱۳۸۵، ص۲۱
- ↑ سایت پژوهشکده باقرالعلوم؛
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص۷-۸، اندلسی، البحرالمحیط، ۱۴۲۰ق، ج ۳، ص۱۶۱-۱۶۲.
- ↑ سبزواری، مواهب‌الرحمان، ۱۴۰۹ق، ج ۵، ص۳۰۲
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص۲۱۶، ج ۵، ۲۴۷-۲۴۹، ج ۸، ص۲۸۰؛ ابیاری، الموسوعةالقرآنیة، ۱۴۰۵ق، ج ۹، ص۲۲۷-۲۲۸؛ سبزواری، مواهب‌الرحمان، ۱۴۰۹ق، ج ۵، ص۳۰۲؛ بیضاوی، أنوارالتنزیل، ۱۴۱۸ق، ج ۲، ص۱۳۶؛ فیض کاشانی، الأصفی، ۱۴۱۸ق، ج ۱، ص۲۸۴.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص۱۹۸-۲۰۲؛ اندلسی، البحرالمحیط، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۱۶۱؛ ج ۴، صص ۲۸۰؛ ج ۵، ص۲۷۰؛ ج ۹، ص۳۸۷
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج ۳، ص۳۰۸؛ ج ۵، ص۳۵۸؛ ج ۷،ص ۲۵۵.
یادداشت
- ↑ وَكَتَبْنَا لَهُ فِي الْأَلْوَاحِ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ مَوْعِظَةً وَتَفْصِيلًا لِكُلِّ شَيْءٍ «و در الواح [تورات] براى او (موسی)در هر موردى پندى، و براى هر چيزى تفصيلى نگاشتيم»
- ↑ ترجمه سبعینیه در زمان پادشاهی یکی از حکام مصری بنام بطلمیوس فیلادلفیوس که وارث امپراتوری یونان بود، صورت پذیرفت.دیمتریوس وزیر حاکم در اجرای فرمان فیلادلفیوس به دقت تمام عمل کرد و نسخه‌ها و ضمیمه‌های گوناگون را گرد آورد و نامهای به کاهن اعظم در اورشلیم نوشته شود و از او خواسته شود از مشایخ هر قبیله شش تن بفرستد تا برر اساس نکاتی که مورد اتفاق اکثریت آنان است ترجمه دقیقی بدست آید.پادشاه این پیشنهاد را پسندید و نامهای به کاهن اعظم ایلعاذر نوشت و او نیز هفتاد و دو نفر از مشایخ قوم را فرستاد تا در این امر مهم مشارکت جویند. مشایخ پس از سه روز استراحت به جزیره‌ای در شمال فاروس رفتند تا از خوشی آب و هوای آنجا استفاده کرده و بدون دلمشغولی به کار ترجمه بپردازند. کار ترجمه نیز از بخت خوش در هفتاد و دو روز به اتمام رسید. [۳۳]
منابع
- ابن ادریس حلی، محمدبن‌احمد، المنتخب من تفسیرالتبیان، تحقیق سیدمهدی رجائی، قم، ناشر کتابخانه آیت الله مرعشی‌نجفی، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
- ابن عجیبه احمد بن محمد، البحرالمدید فی تفسیرالقرآن‌المجید، تحقیق احمد عبدالله قرشی‌رسلان، قاهره، ناشر دکتر حسن عباس زکی، ۱۴۱۹ق.
- ابیاری، ابراهیم، الموسوعةالقرآنیة، ناشر موسسه سجل‌العرب، ۱۴۰۵ق.
- اندلسی، ابوحیان محمدبن‌یوسف، البحرالمحیط فی التفسیر، تحقیق صدقی محمدجمیل، بیروت، دارالفکر، ۱۴۲۰ق.
- البستانی، بطرس، دائرةالمعارف و هو قاموس عام لکل فن و مطلب، بیروت-لبنان، دارالمعرفه، بی‌تا.
- بلاغی‌نجفی، محمدجواد، آلاءالرحمن فی تفسیرالقرآن، تحقیق واحد تحقیقات اسلامی بنیاد بعثت، قم، ناشر بنیاد بعثت، چاپ اول، ۱۴۲۰ق.
- بیضاوی، عبدالله بن‌عمر، أنوارالتنزیل و أسرارالتأویل، تحقیق محمد عبد‌الرحمن المرعشلی، بیروت، داراحیاءالتراث‌العربی، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.
- جصاص، احمدبن‌علی، احکام‌القرآن(جصاص)، تحقیق محمد صادق قمحاوی، بیروت، داراحیاءالتراث‌العربی، ۱۴۰۵ق.
- حسینی‌همدانی، سیدمحمدحسین، انوار درخشان، تحقیق محمد باقر بهبودی، تهران، کتابفروشی لطفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
- دایرةالمعارف الاسلامیه، بیروت-لبنان، دارالمعرفه، بی‌تا.
- دایرةالمعارف تشیع، تهران، نشر شهید سعید محبی، چاپ دوم، ۱۳۸۰ش.
- دخیل، علی‌بن‌محمدعلی، الوجیز فی تفسیرالکتاب‌العزیز، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۴۲۲ق.
- زجاج، ابراهیم‌بن‌سری‌بن‌سهل، اعراب‌القرآن(زجاج)، تحقیق ابراهیم ابیاری، قاهره-بیروت، دارالکتاب‌المصری و دارالکتب‌اللبنانی، چاپ چهارم، ۱۴۲۰ق.
- سبزواری نجفی، محمد‌بن حبیب‌الله، ارشادالاذهان الی تفسیرالقرآن، بیروت، دار‌التعارف‌للمطبوعات، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- سلیمانی‌اردستانی، عبدالرحیم، کتاب مقدس، قم، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
- شاذلی، سیدبن‌قطب‌بن‌ابراهیم، فی ظلال‌القرآن، بیروت-قاهره، دارالشروق، چاپ هفدهم، ۱۴۱۲ق.
- شیبانی، محمدبن‌حسن، نهج‌البیان عن کشف معانی القرآن، تحقیق حسین درگاهی، تهران، بنیاد دایرة‌المعارف‌اسلامی، ۱۴۱۳ق.
- طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
- طیب، سیدعبدالحسین، اطیب‌البیان فی تفسیرالقرآن، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش.
- عاملی، علی‌بن‌حسین، الوجیز فی تفسیرالقرآن‌العزیز، تحقیق شیخ مالک محمودی، قم، ناشر دارالقرآن‌الکریم، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
- فیض کاشانی، ملامحسن، الأصفی فی تفسیرالقرآن، تحقیق محمدحسین درایتی و محمدرضا نعمتی، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.
- مکارم‌شیرازی، ناصر، الأمثل فی تفسیر کتاب‌الله‌المنزل، قم، ناشر مدرسه امام علی‌بن‌ابی‌طالب، چاپ اول، ۱۴۲۱ق.
- ملاحویش آل‌غازی، عبدالقادر، بیان‌المعانی، دمشق، مطبعةالترقی، چاپ اول، ۱۳۸۲ق.
- موسوی‌سبزواری، سیدعبدالاعلی، مواهب‌الرحمان فی تفسیرالقرآن، بیروت، ناشر موسسه اهل‌بیت(ع)، نوبت چاپ دوم، ۱۴۰۹ق.
- میشل، توماس، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، ۱۳۷۷ش.
- نحاس، ابوجعفر احمدبن‌محمد، اعراب‌القرآن(نحاس)، بیروت، دارالکتب‌العلمیة منشورات محمدعلی بیضون، چاپ اول، ۱۴۲۱ق.
- ترجمه سبعینیه Septuagint؛