حدیث من مات: تفاوت میان نسخه‌ها
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها) ←منابع: حذف منابع اضافی |
||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* ابن تیمِیة، تقی الدین، مختصر منهاج السنة، خلاصه کننده عبد الله بن محمد الغنیمان، صنعاء،دار الصدیق، چاپ دوم، ۱۴۲۶ق. | * ابن تیمِیة، تقی الدین، مختصر منهاج السنة، خلاصه کننده عبد الله بن محمد الغنیمان، صنعاء،دار الصدیق، چاپ دوم، ۱۴۲۶ق. | ||
* | * ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، تحقیق: دکتر محمد جعفر یاحقی و دکتر محمد مهدی ناصح، مشهد، [[بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی]]، ۱۴۰۸ق | ||
* شیخ بهائی، الاربعون حدیثا، قم، نشر جامعه مدرسین، چاپ سوم، ۱۴۳۱ق. | * شیخ بهائی، الاربعون حدیثا، قم، نشر جامعه مدرسین، چاپ سوم، ۱۴۳۱ق. | ||
* تفتازانی، سعدالدین، تحقیقکعبدالرحمن عمیره، ناشر: الشريف الرضي، چاپ اول، ۱۴۰۹ق. | * تفتازانی، سعدالدین، تحقیقکعبدالرحمن عمیره، ناشر: الشريف الرضي، چاپ اول، ۱۴۰۹ق. | ||
* طبرانی، سلیمان بن أحمد، مسند الشامیین، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، ۱۴۰۵ق. | * طبرانی، سلیمان بن أحمد، مسند الشامیین، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، ۱۴۰۵ق. | ||
* أحمد بن حنبل، أبو عبدالله، مسند احمد، تحقیق: شعیب الأرنؤوط، بیروت: مؤسسة الرسالة، ۱۴۲۱ق. | * أحمد بن حنبل، أبو عبدالله، مسند احمد، تحقیق: شعیب الأرنؤوط، بیروت: مؤسسة الرسالة، ۱۴۲۱ق. | ||
* برقی، ابوجعفر احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق و مصحح: محدث، جلال الدین، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، ۱۳۷۱ق. | * برقی، ابوجعفر احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق و مصحح: محدث، جلال الدین، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، ۱۳۷۱ق. | ||
*خزاز رازی، علی بن محمد، کفایة الأثر فی النصّ علی الأئمة الإثنی عشر، قم، نشر بیدار، ۱۴۰۱ق. | *خزاز رازی، علی بن محمد، کفایة الأثر فی النصّ علی الأئمة الإثنی عشر، قم، نشر بیدار، ۱۴۰۱ق. | ||
* سید | * سید بن طاووس، رضی الدین علی، الاقبال بالاعمال الحسنة، محقق و مصحح: قیومی اصفهانی، جواد، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۵ق. | ||
* شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، محقق و مصحح: علی اکبر غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم، ۱۳۹۵ق. | * شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، محقق و مصحح: علی اکبر غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم، ۱۳۹۵ق. | ||
* ابوداود طیالسی، سلیمان بن داود، مسند ابی داود الطیالسی، محقق: محمد بن عبدالمحسن ترکی، مصر، دار هجر، چاپ اول، ۱۴۱۹ق. | * ابوداود طیالسی، سلیمان بن داود، مسند ابی داود الطیالسی، محقق: محمد بن عبدالمحسن ترکی، مصر، دار هجر، چاپ اول، ۱۴۱۹ق. | ||
* مسلم بن حجاج قشیری نیشابوری، صحیح مسلم (المسند الصحیح المختصر بنقل العدل عن العدل إلی رسول الله)، محقق: محمد فؤاد عبدالباقی، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، بی‌تا. | * مسلم بن حجاج قشیری نیشابوری، صحیح مسلم (المسند الصحیح المختصر بنقل العدل عن العدل إلی رسول الله)، محقق: محمد فؤاد عبدالباقی، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، بی‌تا. | ||
نسخهٔ ۱۹ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۰۸
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب در تاریخ ۲۸ مهر ۱۴۰۳ توسط کاربر:P.motahari برای جلوگیری از تعارض ویرایشی اینجا گذاشته شده است. اگر بیش از پنج روز از آخرین ویرایش مقاله میگذرد میتوانید برچسب را بردارید. در غیر این صورت، شکیبایی کرده و تغییری در مقاله ایجاد نکنید. |
| حدیث من مات | |
|---|---|
| اطلاعات روایت | |
| موضوع | شناخت امام |
| صادره از | پیامبر اسلام(ص) |
| اعتبار سند | ادعای تواتر در منابع شیعه و اهل سنت |
| منابع شیعه | کافی، کمال الدین و تمام النعمة، کفایة الأثر فی النص علی الأئمة الإثنی عشر |
| منابع سنی | صحیح مسلم، مسند احمد بن حنبل، مسند ابوداود طیالسی، مسند الشامیین |
| احادیث مشهور | |
| حدیث سلسلةالذهب • حدیث ثقلین • حدیث کساء • مقبوله عمر بن حنظلة • حدیث قرب نوافل • حدیث معراج • حدیث ولایت • حدیث وصایت • حدیث جنود عقل و جهل • حدیث شجره | |
پیامبر اسلام(ص):
مَنْ ماتَ وَ لَمْ يَعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ فَقَدْ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّة؛ هر کس بميرد و امام زمانش را نشناخته باشد، بدون تردید به مرگ جاهلى مرده است.
مناقب ابن شهرآشوب، ۱۳۷۹ق،ج۱، ص۲۴۶؛
حدیث مَنْ ماتَ حدیثی از پیامبر اسلام(ص) است که طبق آن، هرکس بمیرد و امام زمانش را نشناخته باشد، به مرگ جاهلی مرده است. این حدیث با الفاظ مختلف در منابع شیعه و اهل‌سنت نقل شده است و آن را مورداتفاق شیعه و سنی می‌دانند.
با‌این‌حال برداشت‌های متفاوتی میان شیعه و اهل‌سنت در خصوص آن وجود دارد:
شیعیان این حدیث را دربارهٔ مسئله امامت می‌دانند و لزوم شناخت امام و اطاعت از او را از آن استنباط می‌کنند؛ اما اهل‌سنت معتقدند این روایت مربوط به مسئلهٔ ارتباط مردم با حاکم اسلامی و لزوم بیعت با اوست.
جایگاه حدیث «من ماتَ»
در منابع اسلامی، روایاتی با عبارت «من ماتَ» نقل شده است؛[۱] اما مقصود از تعبیر حدیث من مات» این کلام معروف پیامبر(ص) است: «مَنْ ماتَ وَ لَمْ یعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیة؛ هر فردی که بمیرد، درحالی‌که امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلی مرده است» که در منابع حدیثی شیعی و سنی آمده است.[۲]
این حدیث با عباراتی هم نقل شده که تفاوت مختصری با آن دارند. برای مثال، به‌نوشتهٔ کلینی در کتاب کافی، ابن‌ابی‌یعفور این حدیث را از امام صادق(ع) چنین نقل کرده که پیامبر اسلام گفت: «مَنْ مَاتَ وَ لَیسَ لَهُ إِمَامٌ فَمِیتَتُهُ مِیتَةٌ جَاهِلِیةٌ؛ هر فردی بمیرد، درحالی‌که امامی نداشته باشد، مرگش مرگ جاهلی است.»[۳] همچنین در برخی از منابع اهل‌سنت از پیامبر اسلام(ص) نقل شده: «مَنْ مَاتَ بِغَیرِ إِمَامٍ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیةً؛ کسی که بدون امام بمیرد؛ به مرگ جاهلی مرده است.»[۴]
علامه مجلسی این روایت را نزد شیعه و اهل‌سنت متواتر دانسته است.[۵] شیخ بهایی هم گفته این حدیث مورداتفاق شیعه و اهل‌سنت است.[۶]
منابع حدیث
برخی از منابع شیعه و اهل‌سنت که روایت «من مات» را نقل کرده‌اند، بدین شرح‌اند:
منابع شیعه
پیامبر اسلام(ص):
مَنْ مَاتَ بِغَیرِ إِمَامٍ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیةً؛ کسی که بدون امام بمیرد؛ به مرگ جاهلی مرده است.
احمد بن حنبل، مسند احمد، ۱۴۲۱ق، ج۲۸، ص۸۸
- کمال الدین و تمام النعمة، نوشتهٔ شیخ صدوق[۸]
- کفایة الاثر فی النص علی الائمة الاثنی عشر، از خزاز رازی.[۹]
منابع اهل سنت
- مسند احمد بن حنبل[۱۰]
- مسند ابوداود سلیمان بن داود طیالسی[۱۱]
- مسند الشامیین، ابوالقاسم طبرانی[۱۲]
معنای حدیث نزد علمای شیعه و اهل سنت
علمای شیعه و سنی، هرکدام، بنا به عقاید کلامی خود، برداشت‌های متفاوتی از «حدیث من مات» کرده‌اند:
شیعه
شیعیان از حدیث «من مات» در مسئلهٔ امامت استفاده کرده و آن را دلیلی بر لزوم وجود امام در تمام دوران‌ها[۱۳] و ضرورت شناخت امام و اطاعت از او دانسته‌اند.[۱۴] بنابر اعتقادات شیعه، مراد از امام در این روایت، اهل‌بیت و امامان معصوم است و در دوران حاضر، باید به امام مهدی، به‌عنوان امام زمان ایمان داشت.[۱۵]
اهل‌سنت
اهل‌سنت تفسیر و معنای دیگری از این روایت ارائه کرده‌اند. آن‌ها مقصود از «امام» در این روایت را حاکم جامعهٔ اسلامی می‌دانند که برای حفظ جامعهٔ اسلامی، باید از او تبعیت کرد و در بیعت او باقی ماند.[۱۶] لزوم تبعیت از حاکم اسلامی شامل تمام حاکمان مسلمان می‌شود و ظالم‌بودن و گناهکاربودن حاکمان خللی در این لزوم تبعیت ایجاد نمی‌کند. ابن‌تیمیه در تفسیر حدیث فوق، لزوم تبعیت و بیعت صحابه پیامبر و تابعان با یزید بن معاویه را استنباط کرده است.[۱۷]
البته برخی از منابع اهل‌سنت، «امام» در روایت فوق را به پیامبر اسلام(ص) معنا کرده‌اند و معتقدند باید به پیامبر ایمان داشت؛ زیرا او امام اهل زمین در این دنیا است.[۱۸]
پانویس
- ↑ برای نمونه رجوع کنید به: برقی، المحاسن، ۱۳۷۱ق، ج۱، ص۸۸.
- ↑ سید بن طاووس، الاقبال بالاعمال الحسنه، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۲۵۲؛ شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۱۰؛ تفتازانی، شرح مقاصد، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۳۹، قندوزی، ينابيع المودة، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۴۵۶.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۷۶
- ↑ احمد بن حنبل، مسند احمد، ۱۴۲۱ق، ج۲۸، ص۸۸؛ ابو داوود، مسند ابوداود، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۴۲۵؛ طبرانی، مسند الشامیین، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۴۳۷.
- ↑ علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۳۶۸.
- ↑ شیخ بهائی، الأربعون حديثا، ۱۴۳۱ق، ج۱، ص۴۳۱.
- ↑ کلینی، کافی، ۱۴۲۹ق، ج۳، ص۵۸.
- ↑ شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۴۰۹
- ↑ خزاز رازی، کفایة الأثر، ۱۴۰۱ق، ص۲۹۶.
- ↑ ابن حنبل، مسند احمد، ۱۴۲۱ق، ج۲۸، ص۸۸.
- ↑ ابو داوود، مسند ابوداوود، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۴۲۵.
- ↑ طبرانی، مسند الشامیین، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۴۳۷.
- ↑ ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ج۴، ص۱۷۳
- ↑ ملاصدرا، شرح أصول الکافی، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۴۷۴.
- ↑ علامه مجلسی، مرآة العقول، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۲۷، شیخ بهایی، الاربعون حدیثا، ۱۴۳۱ق، ج۱، ص۴۳۱.
- ↑ صهیب عبدالجبار، الجامع الصحیح، ۲۰۱۴م، ج۴، ص۲۳۴، پاورقی.
- ↑ ابن تیمیه، مختصر منهاج السنه، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۴۹.
- ↑ ابن‌حبان، صحیح ابن حبان، ۱۴۱۴ق، ج۱۰، ص۴۳۴.
منابع
- ابن تیمِیة، تقی الدین، مختصر منهاج السنة، خلاصه کننده عبد الله بن محمد الغنیمان، صنعاء،دار الصدیق، چاپ دوم، ۱۴۲۶ق.
- ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، تحقیق: دکتر محمد جعفر یاحقی و دکتر محمد مهدی ناصح، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، ۱۴۰۸ق
- شیخ بهائی، الاربعون حدیثا، قم، نشر جامعه مدرسین، چاپ سوم، ۱۴۳۱ق.
- تفتازانی، سعدالدین، تحقیقکعبدالرحمن عمیره، ناشر: الشريف الرضي، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
- طبرانی، سلیمان بن أحمد، مسند الشامیین، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، ۱۴۰۵ق.
- أحمد بن حنبل، أبو عبدالله، مسند احمد، تحقیق: شعیب الأرنؤوط، بیروت: مؤسسة الرسالة، ۱۴۲۱ق.
- برقی، ابوجعفر احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق و مصحح: محدث، جلال الدین، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، ۱۳۷۱ق.
- خزاز رازی، علی بن محمد، کفایة الأثر فی النصّ علی الأئمة الإثنی عشر، قم، نشر بیدار، ۱۴۰۱ق.
- سید بن طاووس، رضی الدین علی، الاقبال بالاعمال الحسنة، محقق و مصحح: قیومی اصفهانی، جواد، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
- شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، محقق و مصحح: علی اکبر غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم، ۱۳۹۵ق.
- ابوداود طیالسی، سلیمان بن داود، مسند ابی داود الطیالسی، محقق: محمد بن عبدالمحسن ترکی، مصر، دار هجر، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- مسلم بن حجاج قشیری نیشابوری، صحیح مسلم (المسند الصحیح المختصر بنقل العدل عن العدل إلی رسول الله)، محقق: محمد فؤاد عبدالباقی، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، بی‌تا.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
- کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، قم، دارالحدیث، ۱۴۲۹ق.
- علامه مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- علامه مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق و مصحح: سید هاشم رسولی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
- قندوزی، ینابیع الموده لذوی القربی، نشر اسوه، ۱۴۱۳ق،
- محمد بن حبان بن احمد، صحیح ابن حبان، محقق: شعیب الأرنؤوط، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ دوم، ۱۴۱۴ق.
- ملاصدرا، صدرالدین شیرازی محمد بن ابراهیم، شرح أصول الکافی، محقق و مصحح: محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.
