الکافی کاف لشیعتنا
الکافی کافٍ لِشیعَتِنا، جمله‌ای منسوب به امام زمان(عج) و بدین معنا است که «کتاب الکافی برای شیعیان ما کافی است». عالمان شیعه دربارۀ انتساب این عبارت به امام زمان(عج) اختلاف نظر دارند؛ برخی معتقدند امام زمان با گفتن این جمله کتاب کافی را تأیید کرد. در مقابل برخی دیگر در انتساب این جمله به امام زمان تردید دارند. گفته شده محمدامين استرآبادى نخستین کسی بود که اعتبار این سخن را بررسی کرده است.
اعتباربخشی به کتاب الکافی
تعبیر «الکافی کافٍ لِشیعَتِنا» به‌معنای «کتاب الکافی برای شیعیان ما کافی است». این جمله برای اعتباربخشی به کتاب حدیثیِ الکافی تألیف محمد بن یعقوب کلینی، به امام زمان(عج) نسبت داده شده است.[۱]
منشأ رواج جملۀ «الکافی کافٍ لِشیعَتِنا»
محققان و پژوهشگران علم حدیث، منشأ شیوعِ عبارت «الکافی کافٍ لِشیعَتِنا» را دیدگاه عالمانی دانسته‌اند که به عرضۀ کتاب «الكافى» بر امام زمان(عج) معتقد بوده‌اند.[۲] گفته شده محمدامين استرآبادى (درگذشت: ۱۰۳۳ق) نخستین کسی بود که جملۀ «الكافى كافٍ لشيعتنا» را مورد بررسی قرار داد.[۳] علت این بررسی را رواج و شیوعِ این جمله و نیز دستاویز قرار دادن آن توسط افرادی برای تصحيحِ همۀ روايات الكافى بیان کرده‌اند.[۴] محققان با توجه به گزارش ميرزا حسين نورى، از محدثان شیعه در قرن سیزدهم قمری، دربارۀ این جمله گفته‌اند که چون در دورۀ محمدامين استرآبادى، عبارت «الكافى كافٍ لشيعتنا» بی‌دلیل شایع بود، او آن را بررسی کرد و انتساب آن به امام زمان(عج) را بی‌اساس دانست.[۵]
رویکرد فقیهان درباره انتساب این جمله به امام زمان(عج)
به گفتۀ محققان، عالمانی همچون محمدتقی مجلسی (درگذشت: ۱۰۷۰ق) و محمد بن اسماعیل حائری مازندرانی بر این باورند کتاب «الکافی» بر امام زمان(عج) عرضه شده و ایشان آن را تحسین کرده است، اما به جملۀ «الکافی کافٍ لِشیعَتِنا» اشاره‌ای نداشته‌اند و تنها به عرضه‌شدن الکافی به امام زمان قائل بوده‌اند.[۶] محمدعلی مدرس تبریزی از عالمان قرن چهاردهم قمری، بر این باور است که کتاب «الکافی» بر امام زمان(عج) عرضه شد و ایشان این جمله را در تأیید کتاب الکافی گفته است.[۷]
به گفتۀ محققان علوم حدیث، علامه مجلسی، صاحب بحارالأنوار، صحبتی درباره جملۀ «الكافى كافٍ لشيعتنا» نکرده است؛[۸] افزون‌بر این، عرضه «تمام کتاب بر امام زمان(عج)» را قبول نداشته و معتقد است تنها با توجه به اینکه سیره اهل‌بیت(ع)، عدمِ انكارِ تأليفات شيعه است، می‌توان نتیجه گرفت که امام زمان(عج) از آثاری همچون الكافى، راضی بوده است.[۹] ميرزا حسين نورى، نیز نسبت دادن این عبارت امام زمان(عج) را بی‌مدرک دانسته است.[۱۰] عبدالله مامقانی، از رجالیان شیعه در قرن چهاردهم قمری، در انتساب این جمله به امام زمان(عج) تردید کرده است.[۱۱]
پانویس
- ↑ پاکدامن، «کافی، وافی دین: بررسی عرضۀ «الکافی» بر امام عصر(عج) و جملۀ الکافی کاف لشیعتنا»، ص۱۵۹.
- ↑ پاکدامن، کافی، وافیِ دین: بررسى عرضه «الكافى» بر امام عصر(عج) و جمله «الكافى كافٍ لشيعتنا»، ۱۳۸۷ش، ص۱۷۷.
- ↑ پاکدامن، کافی، وافیِ دین: بررسى عرضه «الكافى» بر امام عصر(عج) و جمله «الكافى كافٍ لشيعتنا»، ۱۳۸۷ش، ص۱۸۲.
- ↑ پاکدامن، کافی، وافیِ دین: بررسى عرضه «الكافى» بر امام عصر(عج) و جمله «الكافى كافٍ لشيعتنا»، ۱۳۸۷ش، ص۱۸۲.
- ↑ محدث نوری، خاتمه مستدرك الوسائل، بی‌تا، ج۱ ، ص۳۹.
- ↑ پاکدامن، کافی، وافیِ دین: بررسى عرضه «الكافى» بر امام عصر(عج) و جمله «الكافى كافٍ لشيعتنا»، ۱۳۸۷ش، ص۱۷۷-۱۷۹.
- ↑ مدرّس، ریحانة الأدب، ۱۳۶۹ش، ج۵، ص۸۱.
- ↑ پاکدامن، «کافی»،وافی دین: بررسی عرضۀ «الکافی»بر امام عصر(عج)و جملۀ «الکافی کاف لشیعتنا»، ۱۳۸۷ش، ص۱۷۵.
- ↑ پاکدامن، «کافی»،وافی دین: بررسی عرضۀ «الکافی»بر امام عصر(عج)و جملۀ «الکافی کاف لشیعتنا»، ۱۳۸۷ش، ص۱۷۵.
- ↑ محدث نوری، خاتمه مستدرك الوسائل، ب‌تا، ج۱ ، ص۴۰.
- ↑ مامقانی، تنقيح المقال في علم الرجال، بی‌تا، ج۳، ص۲۰۲.
منابع
- پاکدامن، محمدحسن، «کافی، وافیِ دین: بررسی عرضه الکافی بر امام عصر(عج) و جمله الکافی کافٍ لشیعتنا»، مجموعه مقالات فارسی کنگره بین‌المللی ثقة‌الاسلام کلینی، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث، سازمان چاپ و نشر، ۱۳۸۷ش.
- مدرّس، ميرزا محمدعلى، ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، تهران، کتابفروشی خیام، ۱۳۶۹ش.
- مامقانی، عبدالله، تنقيح المقال في علم الرجال، قم، موسسة آل‌البیت(ع) لإحیاء التراث، بی‌تا.
- نوری، میرزا حسین، خاتمه مستدرك الوسائل، قم، مؤسسة آل‌البيت(ع) لإحياء التراث، بی‌تا.