ستون حَرَسْ (به‌معنای ستون نگهبانی) از ستون‌های مسجدالنبی در نزدیکی حجره پیامبر است که امام علی(ع) شب‌ها کنار آن مراقبت می‌کرد کسی به پیامبر آسیبی نرساند. این ستون با نام ستون امام علی(ع) نیز شناخته می‌شود. علت مراقبت امام علی از پیامبر این است که در اواخر عمر پیامبر، محافظانی برای وی قرار داده شده بود تا کسی به او آسیب نرساند.
این ستون محل اقامه نماز توسط امام علی(ع) نیز بود و به مُصلای علی بن ابی‌طالب نیز شهرت یافت. انتساب به امام علی(ع) سبب شد سادات مدینه، در دوره‌هایی، برای خواندن نماز در کنار این ستون جمع شوند. ستون حرس، در بازسازی‌های مسجدالنبی، چسبیده به ضریح پیامبر اسلام قرار گرفت.
معرفی
ستون حَرَس یا ستون محرس که ستون امام علی(ع) نیز نامیده می‌شود،[۱] در زمان پیامبر اسلام در محدوده مسجدالنبی و در نزدیکی خانه پیامبر بوده است.[۲] «حَرَسْ» از واژۀ «حِراست» به‌معنای پاسبانی و نگهبانی است.[۳] در اواخر عمر پیامبر، محافظانی برای وی قرار داده شد تا از وی مراقبت کنند.[۴] از زمانی که پیامبر اسلام وارد خانه خود می‌شد،[۵] افرادی که مسئول محافظت از او بودند پیش این ستون می‌ایستادند و مراقبت می‌کردند.[۶]
ستون حرس در شمال ستون سریر قرار گرفته[۷] و چسبیده به ضریح پیامبر است؛[۸] ازاین‌رو زائران نمی‌توانند در کنار آن نماز بخوانند.[۹] نام این ستون بر روی آن نوشته شده است.[۱۰]
براساس برخی نقل‌های اهل‌سنت، پس از نزول آیه تبلیغ: «... و خدا تو را از [گزند] مردم نگاه مى‌دارد ...»،[۱۱] خداوند خود حفاظت از جان پیامبر(ص) را برعهده گرفت و دیگر کسی از وی محافظت نکرد.[۱۲] برخی محققان معتقدند این نقل‌ها برای این است که آیه تبلیغ را از ارتباط با واقعه غدیر دور کنند. به همین جهت آن را مرتبط با نگهبانی از پیامبر اسلام دانسته‌اند.[۱۳]
انتساب به امام علی(ع)
ستون حرس به نام ستون علی بن ابی‌طالب نیز شناخته می‌شود؛[۱۴] زیرا امام علی(ع) شب‌ها با شمشیر،[۱۵] در کنار این ستون که در نزدیکی خانه پیامبر بود می‌ماند و مراقب بود کسی به پیامبر آسیب نرساند.[۱۶] براساس برخی نقل‌ها، افراد دیگری نیز در این مکان از پیامبر اسلام محافظت می‌کردند.[۱۷] این ستون محل اقامه نماز امام علی(ع) نیز بوده[۱۸] و به مُصلّای علی بن ابی‌طالب نیز شهرت دارد.[۱۹] انتساب این ستون به امام علی(ع) سبب شد در دوره‌هایی، سادات مدینه، برای خواندن نماز، در کنار آن جمع شوند.[۲۰]
ستون‌های مسجدالنبی
مسجدالنبی در زمان پیامبر ستون‌هایی داشت که تنهٔ نخل بودند. تعدادی از ستون‌ها در روضه شریفه مشهور هستند.[۲۱] هریک از این ستون‌ها قصه تاریخی معروفی برای خود دارد.[۲۲] این ستون‌ها که با تنه نخل بودند در بازسازی‌های مسجدالنبی تغییر یافتند و به جای آن‌ها ستون‌هایی از جنس سنگ قرار داده شد.[۲۳] این ستون‌های سنگی در همان مکان ستون‌های سابق قرار داده شد.[۲۴] در بازسازی دوران حکومت سعودی در سال ۱۴۰۴ق، این ستون‌ها با سنگ‌های مرمر سفید پوشانده شدند و از دیگر ستون‌ها متمایز شدند.[۲۵]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ المنقری، وفاء الوفاء بأخبار دار المصطفی، قم، ج۲، ص۴۵.
- ↑ صبری باشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب ۲۰۰۴م، ج۳، ص۲۳۶.
- ↑ مُهری، احسن القصص، ۱۳۹۹ش، ج۱، ص۴۶۸.
- ↑ قرائتی، درس هایی از قرآن، تهران ج۱، ص۱۸۱۴.
- ↑ عاملی، الصحیح من سیرة الإمام علی (علیه السلام)، ۲۰۰۹م، ج۲، ص۳۱۰.
- ↑ خیاری، تاریخ معالم المدینة المنورة قدیماً و حدیثاً، ۱۴۱۹ق، ج۱، ص۸۵
- ↑ «8 أساطین فی الروضة الشریفة»، الوطن.
- ↑ «8 أساطین فی الروضة الشریفة»، الوطن.
- ↑ حسن شراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی-تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۴۰.
- ↑ «8 أساطین فی الروضة الشریفة»، الوطن.
- ↑ سوره مائده، آیه۶۷.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۲۲۳.
- ↑ جمعی از محققان، آیات الغدیر، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۱۸۷-۱۸۹.
- ↑ ربانی خلخالی، امّ البنین علیها السلام النّجم الساطع فی مدینة النبیّ الأمین، ج۱، ص۲۱۲.
- ↑ مُهری، احسن القصص، ۱۳۹۹ش، ج۱، ص۴۶۹.
- ↑ صبری باشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب ۲۰۰۴م، ج۳، ص۲۳۶.
- ↑ قرائتی، درس هایی از قرآن، تهران، ج۱، ص۱۸۱۴.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۲۲۳.
- ↑ حسن شراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۴۰.
- ↑ صبری باشا، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب ۲۰۰۴م، ج۳، ص۲۳۶.
- ↑ «ما هی "الأساطین" التی ارتبطت بتاریخ المسجد النبوی»، العربیه.
- ↑ «ما هی "الأساطین" التی ارتبطت بتاریخ المسجد النبوی»، العربیه.
- ↑ «8 أساطین فی الروضة الشریفة»، الوطن.
- ↑ «ما هی "الأساطین" التی ارتبطت بتاریخ المسجد النبوی»، العربیه.
- ↑ «ما هی "الأساطین" التی ارتبطت بتاریخ المسجد النبوی»، العربیه.
منابع
- «8 أساطین فی الروضة الشریفة»، الوطن، تاریخ بازدید: ۲۲ دی ۱۴۰۳ق.
- جمعی از محققان، آیات الغدیر (بحث في خطب حجه الوداع و تفسير آيات الغدير)، قم، مركز المصطفي للدراسات الاسلاميه، ۱۳۷۷ش.
- حسن شراب، محمد محمد، فرهنگ اعلام جغرافیایی تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ترجمه: حمیدرضا شیخی، تحقیق: محمدرضا نعمتی، تهران، مشعر، ۱۳۸۳ش.
- خیاری، احمد یاسین احمد، تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، عربستان سعودی، الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة، ۱۴۱۹ق.
- ربانی خلخالی، علی، أم البنین علیها السلام النجم الساطع فی مدینة النبی الأمین، تحقیق: علی اشرف، قم، دار الکتاب الإسلامی، ۲۰۰۷م.
- صبری باشا، ایوب، موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب ترجمه ماجده معروف، حسین مجیب المصری، عبدالعزیز عوض، قاهره، دارالآفاق العربیة، ۲۰۰۴م.
- عاملی، سید جعفر مرتضی، الصحیح من سیرة الإمام علی(ع)، بی‌جا، مرکز مطالعات اسلامی، ۲۰۰۹م.
- قرائتی، محسن، درسهایی از قرآن، تهران، موسسه فرهنگی درسهایی از قرآن بی تا.
- «ما هی "الأساطین" التی ارتبطت بتاریخ المسجد النبوی»، العربیه، تاریخ بازدید: ۲۲ دی ۱۴۰۳ق.
- المنقری، نصر بن مزاحم، وفاء الوفاء بأخبار دار المصطفی، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، بی‌تا.
- مهری، محمدجواد، احسن القصص، قم، مکث اندیشه، ۱۳۹۹ش.