پرش به محتوا

رقیه دختر پیامبر(ص): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
imported>Mgolpayegani
imported>Hasaninasab
جز اصلاح شناسه + لینک سال
خط ۱۳: خط ۱۳:
| نسب/قبیله    =
| نسب/قبیله    =
| خویشاوندان سرشناس  = پیامبر(ص) • [[خدیجه]] • [[عثمان]] •[[هاله خواهر خدیجه|هاله]]
| خویشاوندان سرشناس  = پیامبر(ص) • [[خدیجه]] • [[عثمان]] •[[هاله خواهر خدیجه|هاله]]
| تاریخ و مکان درگذشت/شهادت =۲ق.
| تاریخ و مکان درگذشت/شهادت =[[سال ۲ هجری قمری|۲ق]].
| نحوه درگذشت/شهادت =
| نحوه درگذشت/شهادت =
| مدفن = مدینه • [[بقیع]]
| مدفن = مدینه • [[بقیع]]
خط ۲۳: خط ۲۳:
| آثار            =}}
| آثار            =}}


'''رُقَیة بنت رسول الله''' <small>(درگذشت ۲ق.)</small> فرزند [[حضرت محمد (ص)]] و [[خدیجه]]. نخست با عتبه فرزند [[ابولهب]] ازدواج کرد اما با نزول آیه [[سوره تبت|«تبت یدا»]]، از او جدا شد و به ازدواج [[عثمان بن عفان]] درآمد. وی در دو [[هجرت (ابهام‌زدایی)|هجرت]] حضور داشت. رقیه در سال دوم هجرت درگذشت و در [[قبرستان بقیع]] به خاک سپرده شد.
'''رُقَیة بنت رسول الله''' <small>(درگذشت [[سال ۲ هجری قمری|۲ق]].)</small> فرزند [[حضرت محمد (ص)]] و [[خدیجه]]. نخست با عتبه فرزند [[ابولهب]] ازدواج کرد اما با نزول آیه [[سوره تبت|«تبت یدا»]]، از او جدا شد و به ازدواج [[عثمان بن عفان]] درآمد. وی در [[هجرت به حبشه]] و [[هجرت به مدینه]] حضور داشت. رقیه در سال دوم هجری درگذشت و در [[قبرستان بقیع]] به خاک سپرده شد.


از نظر برخی محققان شیعه مانند [[سید جعفر مرتضی عاملی]]، رقیه فرزند رسول خدا (ص) و خدیجه نبوده است، بلکه او فرزند هاله، خواهر خدیجه بوده است، ولی از آنجا که در خانه پیامبر (ص) پرورش یافته، به دختر رسول خدا (ص) شهرت یافته است.
از نظر برخی محققان شیعه مانند [[سید جعفر مرتضی عاملی]]، رقیه فرزند رسول خدا (ص) و خدیجه نبوده است؛ بلکه او فرزند هاله، خواهر خدیجه بوده است، ولی از آنجا که در خانه پیامبر (ص) پرورش یافته، به دختر رسول خدا (ص) شهرت یافته است.
{{فرزندان پیامبر(ص)}}
{{فرزندان پیامبر(ص)}}
==نسب==
==نسب==

نسخهٔ ‏۲۹ آوریل ۲۰۱۷، ساعت ۱۶:۰۸

رقیه بنت رسول الله(ص)
مشخصات فردی
نام کاملرقیه دختر پیامبر(ص)
محل زندگیمکهحبشهمدینه
مهاجر/انصارمهاجر
خویشاوندانپیامبر(ص) • خدیجهعثمانهاله
مدفنمدینه • بقیع
مشخصات دینی
هجرت بهحبشه • مدینه
دلیل شهرتانتساب به رسول خدا(ص)
دیگر فعالیت‌هاازدواج با عتبة بن ابی لهب


رُقَیة بنت رسول الله (درگذشت ۲ق.) فرزند حضرت محمد (ص) و خدیجه. نخست با عتبه فرزند ابولهب ازدواج کرد اما با نزول آیه «تبت یدا»، از او جدا شد و به ازدواج عثمان بن عفان درآمد. وی در هجرت به حبشه و هجرت به مدینه حضور داشت. رقیه در سال دوم هجری درگذشت و در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد.

از نظر برخی محققان شیعه مانند سید جعفر مرتضی عاملی، رقیه فرزند رسول خدا (ص) و خدیجه نبوده است؛ بلکه او فرزند هاله، خواهر خدیجه بوده است، ولی از آنجا که در خانه پیامبر (ص) پرورش یافته، به دختر رسول خدا (ص) شهرت یافته است.

نسب

رقیه دختر خدیجه بنت خویلد[۱] پیش از هجرت در مکه زاده شد. از او به بزرگترین، دومین و حتی کوچکترین دختر رسول خدا (ص) یاد شده است.[۲]

ازدواج و هجرت

رقیه، با عتبة بن ابی لهب ازدواج کرد اما پس از آنکه، آیه «تَبَّتْ یدَا أَبِی لَهَبٍ وَتَبَّ»[۳] نازل شد، عتبه به دستور پدرش، رقیه را طلاق داد.[۴] او سپس با عثمان بن عفان ازدواج نمود. و با او به حبشه هجرت کرد. با مهاجرت پیامبر(ص) از مکه به مدینه، او نیز از حبشه به مدینه آمد.[۵][۶]

منابع تاریخ اسلام با تردید از فرزندانی به نام عبدالله و عمرو از او و عثمان بن عفان نام برده‌اند، که در کودکی از دنیا رفته است.[۷]

هنگامی که خدیجه به پیامبر (ص)، اسلام آورد، رقیه نیز به او ایمان آورد و با او بیعت کرد.[۸]

هنگامی که رقیه از دنیا رفت
رسول خدا فرمود:
«الْحَقِی بِسَلَفِنَا الصَّالِحِ عُثْمَانَ بْنِ مَظْعُونٍ وَ أَصْحَابِه»
به سلف صالح‌مان عثمان بن مظعون و همراهانش بپیوند.
کلینی، کافی، ج۳، ص۲۴۱

درگذشت

جایگاه قبر رقیه دختر پیامبر (ص) در قبرستان بقیع

هنگامی که رسول خدا (ص) عازم بدر بود رقیه به حصبه مبتلا شد. پیامبر (ص) به عثمان دستور داد تا پیش او بماند[۹] رقیه در رمضان سال دوم هجری(روز پیروزی جنگ بدر) درگذشت.[۱۰]

در منابع شیعه درگذشت رقیه ناشی از ضرب و شتم توسط عثمان ذکر شده‌است.[۱۱] علت این ضرب و شتم، اتهام نشان دادن مخفیگاه مغیرة بن ابی العاص به پیامبر دانسته شده‌است.[۱۲]

بقعه دختران پیامبر (ص) در کنار بقعه ائمه بقیع

گزارش‌هایی از گریه زنان، از جمله فاطمه(س) بر سر قبر او نقل شده است.[۱۳] خلیفه دوم با تازیانه مانع از گریه زنان بر سر قبر او می‌شد تا اینکه پیامبر (ص)، او را از این عمل بازداشت.[۱۴] پیامبر خدا با گفتن اینکه «هر کس امشب عمل زناشویی انجام داده است وارد قبر نشود»، عثمان را، از دخول در قبر منع کرد.[۱۵]

نام او در دعای ماه رمضان آمده است.

اللهم صل علی رقیه بنت نبیک...[۱۶]

مدفن

رقیه بر پایه سفارش پیامبر (ص) در بقیع دفن شد.[۱۷] بقعه منسوب به دختران پیامبر (ص)؛ رقیه، ام كلثوم و زینب از بقعه‌هایی بود كه در شمال قبور امامان شیعه و جنوب غربی قبور همسران پیامبر (ص) و نزدیک قبر عثمان بن مظعون قرار داشت. در گذشته بر این قبور ضریحی برنجی قرار داشت.[۱۸] این بقعه توسط وهابیون تخریب شد.

دیدگاه شیعه و اهل سنت

از نظر اهل‌سنت رقیه دختر پیامبر (ص) و خدیجه (س) و همسر عثمان بن عفان‌ بوده است.[۱۹] و به دلیل ازدواج او و ام کلثوم با عثمان، عثمان را ذوالنورین می‌خوانند.

در میان علمای شیعه نسبت به رقیه چندین دیدگاه وجود دارد:

  • رقیه همسر عثمان، دختر رسول خدا (ص) نبوده، بلکه دختر هاله خواهر خدیجه و ربیبه پیامبر (ص) بوده است.[۲۰][۲۱][۲۲] اما رقیه دختر پیامبر پس از بعثت به دنیا آمده است.[۲۳]
  • رقیه دختر خدیجه است نه دختر پیامبر (ص). زیرا خدیجه پیش از ازدواج با رسول خدا (ص) شوهر داشته است.
  • رقیه دختر پیامبر (ص) و حضرت خدیجه بوده است.

مطالعه بیشتر

جستارهای وابسته

پانویس

  1. الاستیعاب، ج۴، ص۱۱۳۹-۱۱۴۰
  2. الاستیعاب، ج‏۴، ص۱۸۳۹
  3. مسد، آیه‌۱
  4. بلاذری، ج۱، ص۴۰۱
  5. الاستیعاب،ج‏۳، ص‌۱۰۳۸؛ ج۴، ص۱۱۳۹-۱۱۴۰
  6. اعلام النساء، ج۱، ص۴۵۷؛ الاستیعاب، ج۳، ص۱۰۳۸؛ابن‌سعد، ج۸، ص۳۵
  7. ابن سعد، ج۸، ص۳۵؛الاستیعاب، ج‏۴، ص‌۱۸۴۰؛ ج۳، ص۱۰۳۷
  8. اعلام النساء، ج۱، ص۴۵۷
  9. الاستیعاب، ج‏۳، ص ۱۰۳۸
  10. الاستیعاب، ج‏۳، ص‌۱۰۳۸
  11. الكافی(ط -الإسلامية)، ج‏۳، ص۲۳۶
  12. مجلسی، ج۲۲، ص۱۶۷
  13. اعلام‌النساء، ج۴، ص۴۵۸
  14. اعلام‌النساء، ج۴، ص۴۵۸
  15. اعیان‌الشیعه، ج۳، ص۴۸۷
  16. تهذیب‌الاحکام، ج۳، ص۱۲۰
  17. ابن شبه، ج۱، ص۱۰۳؛ ابن سعد، ج۸، ص۳۷
  18. جعفریان، ج۵، ص۲۴۱.
  19. الاستیعاب، ج۴، ص۱۸۳۹
  20. الصحیح من سیره النبی، ج۱، ص۱۲۵-۱۲۳
  21. ابوالقاسم علی بن احمد کوفی علوی، الاستغاثه، به نقل از اعیان‌الشیعه، ج۷، ص۳۵
  22. ابوالقاسم علی بن احمد کوفی علوی، الاستغاثه ص‌۷۵، به نقل از اعلام‌النساء‌المومنات، ص۳۵۳
  23. الصحیح من سیره النبی، ج۱، ص۱۲۵-۱۲۳

منابع

  • ابن سعد، الطبقات الكبری، به كوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دارالكتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.
  • ابن شبّه، تاریخ‌المدینة‌المنوره، به كوشش شلتوت، قم، دارالفكر، ۱۴۱۰ق.
  • ابن عبدالبر، یوسف بن عبد الله،الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، ط الأولی، ۱۴۱۲/ق۱۹۹۲م.
  • امین، سید محسن، أعیان‌الشیعة، تحقیق وتخریج: حسن الأمین، دارالتعارف للمطبوعات، بیروت.
  • بلاذری، احمدبن یحیی بن جابر، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زكارو، ریاض زركلی، بیروت، دارالفكر، ۱۴۱۷ق.
  • جعفریان، رسول، پنجاه سفرنامه حج قاجاری، تهران، نشر علم، ۱۳۸۹ش.
  • حسون، محمد، مشکور، علی، اعلام النساء المومنات، انتشارات اسوه، ۱۴۱۱ق.
  • شیخ طوسی، التهذیب، دارالكتب الإسلامیه تهران، ۱۳۶۵ش.
  • عاملی، جعفر مرتضی؛ الصحیح انتشارات جامعه مدرسین، ۱۴۰۲ق.
  • کحّاله، عمر رضا، اعلام النساء، موسسة الرسالة، ط: العاشرة، بیروت، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۱م.
  • مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، موسسه وفا، چ۲، ۱۴۰۳ق.

پیوند به بیرون