سَمانه مغربیه، همسر امام جواد(ع) و مادر امام هادی(ع). همه فرزندان امام جواد (ع) از اویند. مرقد او در حرم عسکریین در سامرا است.
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| لقب/کنیه | ام‌الفضل |
| شهرت | سیده |
| نسب | همسر امام جواد(ع) |
| محل دفن | حرم عسکریین در سامرا |
امام هادی (ع) درباره مادرش:
أُمِّي عَارِفَةٌ بِحَقِّي، وَ هِيَ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ، لَا يَقْرَبُهَا شَيْطَانٌ مَارِدٌ، وَ لَا يَنَالُهَا كَيْدُ جَبَّارٍ عَنِيدٍ، وَ هِيَ مَكْلُوءَةٌ بِعَيْنِ اللَّهِ الَّتِي لَا تَنَامُ، وَ لَا تَتَخَلَّفُ عَنْ أُمَّهَاتِ الصِّدِّيقِينَ وَ الصَّالِحِينَ.
ترجمه:
مادرم عارف به حق من(حق امامت) است، اهل بهشت است، شیطان سرکش به او راهی ندارد و نزدیکش نمی‌شود و مکر و حیله جبار سرکش و لجوج به وی نمی‌رسد، تحت نظر الهی است که غلفت در او راه ندارد، او با مادران صدیق و صالح فرقی ندارد و راهش از آنان جد ا نیست.
دلائل الامامه، ص ۲۱۶.
زندگی‌نامه
سمانه مغربیه، معروف به سیّده و مُکَنّی به اُمّ الفضل،[۱] همسر امام جواد (ع) و مادر امام هادی(ع) بود.[۲] نام مادر امام هادی(ع) را اسماء نیز گفته‌اند.[۳] سمانه، کنیزی بود که به دستور امام نهم به هفتاد دینار خریداری شد.[۴] او بسیار روزه می‌گرفت و نماز می‌خواند.[۵] امام هادی(ع) در حدیثی، مادرش را عارف بر حقش و اهل بهشت دانسته است.[۶] مرقد سمانه، در سامرا، در حرم عسکریین و در مجاورت امام هادی(ع)، امام عسکری(ع)، نرجس خاتون (مادر امام زمان(عج))، حکیمه (دختر امام جواد(ع)) و حٌدَیث (مادر امام عسکری(ع)) است.[۷] سمانه در زمره زنان راوی حدیث نام برده شده است.[۸]
فرزندان
تمام فرزندان امام جواد(ع) از سمانه زاده شدند. پسران سمانه، امام هادی(ع)، موسی مبرقع، ابواحمد حسین و ابوموسی عمران و دخترانش، فاطمه، خدیجه، ام‌کلثوم و حکیمه هستند.[۹]
پانویس
- ↑ محلاتی، مآثر الکبراء، ۱۳۸۴ش، ج۳، ص۱۹.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، دارالتعارف للمطبوعات، ج۲، ص۳۶؛ طبرسی، اعلام الوری، دارالکتب الإسلامیه، ص۳۵۵.
- ↑ ابن ابی الثلج بغدادی، تاریخ أهل البیت، ۱۴۱۰ق، ص۱۲۴.
- ↑ مفید، ارشاد،۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۹۷؛حسون، أعلام النساء المؤمنات، ۱۳۷۹ش، ص۵۱۷.
- ↑ محلاتی، ریاحین الشریعه، ج۳، دارالکتب الإسلامیه، ص۲۳.
- ↑ طبری، دلائل الامامه، دارالذخایر، ص۲۱۶.
- ↑ کسانی که در جوار امام حسن‌عسکری(ع) دفن شده‌اند، خبرگزاری فارس.
- ↑ قهپایی، مجمع الرجال، نشر اسماعیلیان، ج۷، ص۱۷۶.
- ↑ صدوق، الخصال، ترجمه مدرس گیلانی، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۳۲۶؛ قمی، منتهی الآمال، جامعه مدرسین، ج۲، ص۵۶۹.
منابع
- ابن ابی الثلج بغدادی، محمد بن احمد، تاریخ أهل البیت نقلا عن الأئمة علیهم السلام، قم، آل البیت علیهم السلام، ۱۴۱۰ ق، چاپ اول.
- امین، محسن، اعیان الشیعه، تحقیق حسن امین، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، بی‌تا.
- حسون، محمد، مشکور، ام‌علی، أعلام النساء المؤمنات، تهران، اسوه، ۱۳۷۹ش.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، الخصال، ترجمه مدرس گیلانی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات جاویدان، ۱۳۶۲ش، چاپ اول.
- طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، با مقدمه حسن خرسان، تهران، دارالکتب الاسلامیة، بی‌تا.
- طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، قم، دار الذخایر، بی‌تا.
- قهپایی، عنایه الله، مجمع الرجال، ج۷، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، بی‌تا.
- قمی، عباس، منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل، تعریب هاشم میلانی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، بی‌تا.
- محلاتی، ذبیح‌الله، ریاحین الشریعه در ترجمه بانوان دانشمند شیعه، تهران، دارالکتب الاسلامیة، بی‌تا.
- محلاتی، ذبیح‌الله، مآثر الکبراء فی تاریخ سامراء، قم، المکتبة الحیدریة، ۱۳۸۴ش.
- کسانی که در جوار امام حسن‌عسکری(ع) دفن شده‌اند، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۲ بهمن ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۱۷ تیر ۱۳۹۸ش.