دعای صَنَمَیْ قُرَیش (به‌معنای دو بت قریش) دعایی منسوب به امام علی (ع). این دعا برخلاف سایر ادعیه، شامل مناجات نیست؛ بلکه به بیان رنج‌هایی پرداخته است که پس از وفات پیامبر اسلام (ص) بر امام علی (ع) و جامعه اسلامی وارد شده است. برخی بر این باورند که منظور از دو بت قریش، خلیفه اول و خلیفه دوم هستند. در اعتبار سند این دعا اختلاف است. این دعا را افرادی چون کفعمی و محمدباقر مجلسی در کتاب‌هایشان نقل کرده‌اند.

دعای صَنَمَیْ قُرَیش
اطلاعات دعا و زیارت
موضوعرنج‌های امام علی (ع) پس از وفات پیامبر اسلام(ص)
صادره ازامام علی (ع)
منابع شیعیمصباح کفعمیبحار الانوارالکلمات الطریقه
تک‌نگاری‌هاذخر العالمین • رشح الولاء (ابوالسعادات اصفهانی) • شرح دعای صنمی قریش (ملا حبیب‌الله کاشانی) • شرح دعای صنمی قریش (میرزا محمد علی مدرس)...
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسلدعای کمیلدعای ندبهدعای سماتدعای فرجدعای ابوحمزه ثمالیزیارت عاشورازیارت جامعه کبیرهزیارت وارثزیارت امین‌اللهزیارت اربعین

سند و محتوا

دعای صنمی قریش، منسوب به امام علی (ع) است.[۱] این دعا را کفعمی نقل کرده[۲] و مجلسی نیز در کتاب بحارالانوار به نقل از کفعمی آن را آورده است.[۳]

فیض کاشانی در کتاب الکلمات الطریقه نقل کرده است که هر کس این دعا را بخواند مانند کسی است که در کنار پیامبر (ص) در جنگ بدر و حنین حضور داشته است. همچنین وی نقل کرده است که امام علی (ع) در قنوت نمازهای خود این دعا را می‌خواند.[۴]

در ابتدای این دعا، دو بت قریش لعن می‌شوند. برخی بر این باورند که منظور از دو بت قریش، خلیفه اول و خلیفه دوم است.[۵] در اعتبار سند این دعا اختلاف است. افرادی چون ابوالسعادات اصفهانی این دعا را نقل شده از راویان مورد اعتماد و ثقه می‌دانند.[۶] در مقابل، برخی دیگر چنین نظری را نمی‌پذیرند و سند آن را نامعتبر می‌دانند.[۷]

تفاوت با دیگر ادعیه

دعای صنمی قریش از لحاظ محتوا با دیگر ادعیه بسیار متفاوت است. در این دعا، اثری از راز و نیاز و مناجات با خداوند نیست؛ بلکه محتوای آن شامل رنج‌هایی است که پس از وفات پیامبر اسلام (ص) بر امام علی (ع) و جامعه اسلامی وارد شده است.[۸]

شرح و تفسیر

شرح‌های مختلفی بر این دعا نوشته شده است. برخی از آنها عبارتند از:

متن و ترجمه دعای صنمی قریش

پانویس

  1. مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۲، ص۲۳۵؛ مهریزی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۷۷ش، ج۵، ص۵۸۵.
  2. کفعمی، جنة الأمان، ۱۳۴۹ش، ص۵۵۲.
  3. مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۲، ص۲۶۰.
  4. فیض کاشانی، الکلمات الطریقة، ۱۳۸۷ش، ص۵۸.
  5. رجوع کنید به: صدرایی خویی، فهرستگان نسخه‌های خطی، ۱۳۸۲ش، ج۹، ص۳۷۷.
  6. مهریزی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۷۷ش، ج۵، ص۵۸۶.
  7. رجوع کنید به: علی‌نیا خطیر، «واکاوی سب و لعن از دیدگاه مذاهب اسلامی»، ص۹۶.
  8. مهریزی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۷۷ش، ج۵، ص۵۸۶.
  9. آقا بزرگ تهرانی، الذریعه، بیروت، ج۱۰، ص۹.
  10. آقابزرگ تهرانی، الذریعه، بیروت، ج۱۱، ص۲۳۶.
  11. کاشانی، الدرة الفاخرة، مقدمه.
  12. آقابزرگ تهرانی، الذریعه، بیروت، ج۱۳، ص۲۵۶.
  13. آقابزرگ تهرانی، الذریعه، بیروت، ج۱۳، ص۲۵۶.
  14. آقابزرگ تهرانی، الذریعه، بیروت، ج۱۳، ص۲۵۶.
  15. آقابزرگ تهرانی، الذریعه، بیروت، ج۱۳، ص۲۵۷.
  16. آقابزرگ تهرانی، الذریعه، بیروت، ج۱۵، ص۱۲۳.
  17. آقابزرگ تهرانی، الذریعه، بیروت، ج۲۴، ص۱۵۶.
  18. کفعمی، جنة الأمان، ۱۳۴۹ش، ص۵۵۲.

منابع

  • آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت، مؤسسة الوفاء للمطبوعات، بی‌تا.
  • صدرایی خویی، علی، فهرستگان نسخه‌های خطی حدیث و علوم حدیث شیعه، قم، مؤسسه فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۸۲ش.
  • علی‌نیا خطیر، علی، «واکاوی سب و لعن از دیدگاه مذاهب اسلامی»، در مجله اندیشه تقریب، تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، شماره ۳۴، پاییز ۱۳۹۶.
  • فیض کاشانی، محمد بن مرتضی، الکلمات الطریقه، تهران، مدرسه عالی شهید مطهری، چاپ اول، ۱۳۸۷ش.
  • کاشانی، حبیب‌الله، الدرة الفاخرة منظومة فی علم درایة الحدیث، قم، بی‌نا، بی‌تا.
  • کفعمی، ابراهیم بن علی، جُنَّةُ الأمانِ الْواقیَة وَ جَنَّةُ الإیمان الباقیَة (المصباح)، نجف، دارالکتب العلمیة، چاپ دوم، ۱۳۴۹ش.
  • مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
  • مهریزی، مهدی و صدرایی خویی، علی، میراث حدیث شیعه، قم، مؤسسه فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۷۷ش.

پیوند به بیرون