صُلحُ الحَسَن(ع) کتابی به زبان عربی درباره صلح امام حسن(ع)، نوشته شیخ راضی آل‌یاسین پژوهش‌گر و عالم شیعه (متوفای ۱۳۷۲ق). این کتاب، از معدود آثار تحلیلی و تفصیلی است که در سه بخش، درباره زندگانی امام حسن مجتبی(ع)، موقعیت سیاسی او و شرایط صلح امام با معاویه سخن گفته است. آیت‌الله سید علی خامنه‌ای این اثر را در سال ۱۳۴۸ش به نام «صلح امام حسن(ع) پرشکوه‌ترین نرمش قهرمانانه تاریخ» به زبان فارسی ترجمه کرده است.
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | شیخ راضی آل یاسین |
| موضوع | جریان صلح امام حسن(ع) |
| سبک | تحلیلی |
| زبان | عربی |
| مجموعه | ۱ جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | اعلمی |
| تاریخ نشر | ۱۴۱۲ ق |
درباره مؤلف
شیخ راضی آل یاسین، فرزند شیخ عبدالحسین بن شیخ باقر از علما و محققان و مورخان نجف است که در سال ۱۳۱۴ ق متولد شد و در ۱۵ ذی‌القعده سال ۱۳۷۲ق درگذشت. وی پیش از آن، افزون بر «دیوان»، کتابی نیز با عنوان «تاریخ الکاظمیه فی القدیم و الحدیث» و کتابی با عنوان «اوج البلاغة» در خطبه‌های امام حسن(ع) و امام حسین(ع) تألیف کرده بود.[۱]
ویژگی کتاب
این کتاب از قریب به صد منبع معتبر و ارزشمند استفاده کرده و مؤلف در آن به موضوعاتی پرداخته که در کتب مشابه، به آنها کمتر توجه شده و موضوع صلح امام حسن(ع) و علت و عوامل آن را به خوبی بیان می‌کند[۲]
روش تألیف
مؤلف بیش از آن‌که به نقل گزارش‌های تاریخی بپردازد، به بیان و تحلیل اوضاع و شرایط از نگاه خود پرداخته است، اما با این حال از ارجاع به منابع و استناد به آنها غفلت نکرده و به منابع مختلفی در متن و پاورقی توجه داده است که این منابع همان مصادر دست اول تاریخی هستند.[۳]
محتوا
کتاب دارای سه قسمت است که در قسمت نخست شرح حال کوتاهی از زندگی امام مجتبی(ع) ارائه داده و در قسمت دوم به موضوع بیعت با آن حضرت و وضعیت سپاه می‌پردازد. قسمت آخر و اصلی کتاب، بررسی قرارداد صلح و عوامل آن بحث می‌کند.
- بخش اول: امام حسن بن علی(ع)
- بخش دوم: موقعیت سیاسی
- بخش سوم: صلح
در خاتمه کتاب نیز، گزارشی از مقایسه شرایط صلح امام حسن(ع) و قیام امام حسین(ع)، به لحاظ دوستان و یاران و به لحاظ دشمنان ارائه شده است.[۴]نویسنده در آخرین گفتار کتاب ضمن تحلیل و مقایسه شرایط صلح امام حسن(ع) و قیام امام حسین(ع) این دو موضع را دو نقشه و دو وسیله برای جاودان نگاه داشتن مکتب اسلام برشمرده و می‌نویسد: نوشيدن جام شهادت در موقعيت امام حسين و حفظ سرمايه ى زندگى بوسيله‌ى صلح در موقعيت امام حسن , بعنوان دو نقشه و دو وسيله براى جاودان داشتن مكتب و محكوم ساختن خصم، تنها راه حل‌هاى منطقى و عاقلانه‌ئى بودند كه با توجه به مشكلات هریک از دو موقعيت، از انجامِ آنها گزيرى نبود و جز آنها راه ديگرى وجود نداشت , هر یک از این دو راه در ظرف خود، برترین وسیله‌ى تقرب بخدا و امتثالِ فرمان او بود هر چند كه از لحاظ دنيوى چيزى جز محروميت بهمراه نداشت , و باز هر یک پیروزى حتمى و قاطعى بود که در طى تاریخ جلوه‌ى خود را آشکار ساخت. [۵]
ترجمه
این کتاب در سال ۱۳۴۸ش توسط آیت‌الله خامنه‌ای با عنوان «صلح امام حسن پرشکوه‌ترین نرمش قهرمانانه تاریخ» به فارسی ترجمه شد.[۶] وی در مقدمه ضمن این که این کتاب را جامعترين و مستدل ترين كتاب درباره‌ى( صلح امام حسن) معرفی می‌کند؛ انگیزه خویش را این گونه بیان می‌کند: «پیش از این‌که به ترجمه این کتاب بپردازم، مدت‌ها در فکر تهیه نوشته‌ای در تحلیل موضوع صلح امام حسن بودم و حتی پاره‌ای یادداشت‌های لازم نیز گرد آورده بودم؛ ولی سپس امتیازات فراوان این کتاب مرا از فکر نخستین بازداشت و به ترجمه این اثر ارزشمند وادار کرد... مگر که جامعه فارسی‌زبان نیز چون من از مطالعه آن بهره گیرد و هم برای اولین بار درباره این موضوع بسی با اهمیت، کتابی از همه رو جامع، در معرض افکار جویندگان و محققان قرار گیرد.»[۷] مترجم کتاب ترجیح داده که به جای مقدمه متن مفصلی را از سید شرف الدین در باره معرفی کتاب و نویسنده‌اش به عنوان مقدمه بیاورد. شرف الدین کتاب را مانند جويبارى سرشار و لبريز از اندوخته‌هاى عقلى و نقلى و بی‌نهايت غنى و كامل همراه با جامعيت و عمق و نقد تحليلى و نویسنده کتاب را شیرین سخن، دارای طبعى هموار و آرام، سينه‌ئى گشاده، خويى نرم، ذهنى سرشار ، فهم و دانشى فراوان، اطلاعى وسيع، انشائى زيبا، نكته سنجى شيرين , كنايه پردازى لطيف،... درياى مواجى از دانش آل محمد، دانشمندى محقق و داناى اسرار اهل بيت معرفی کرده است. [۸]
پانویس
- ↑ گلی‌زواره قمشه‌ای، معرفی، نقد و بررسی کتاب صلح امام حسن(ع)، ۱۳۸۰ش.
- ↑ سیری در کتاب صلح تمام حسن(ع)، کتابخانه اینترنتی تبیان.
- ↑ آل یاسین، صلح الحسن، ۱۴۱۲ ق، ص ۳۹۲.
- ↑ آل یاسین، صلح الحسن، ۱۴۱۲ ق، فهرست کتاب.
- ↑ راضی،صلح امام حسن(ع) پرشکوه ترین نرمش قهرمانانه تاریخ، ترجمه خامنه‌ای، ۱۳۶۵ش، ص ۵۱۲.
- ↑ گلی‌زواره قمشه‌ای، معرفی، نقد و بررسی کتاب صلح امام حسن(ع)، ۱۳۸۰ش.
- ↑ آل یاسین، ترجمه صلح امام حسن، ۱۳۴۸ ش، ص۳.
- ↑ صلح امام حسن(ع)پر شکوه ترین نرمش قهرمانانه تاریخ، ۱۳۶۵ش، مقدمه، ص۸.
منابع
- آل یاسین، راضی، صلح الحسن علیه‌السلام، بیروت، اعلمی، ۱۴۱۲ ق.
- آل یاسین، راضی، صلح امام حسن، ترجمه سیدعلی خامنه‌ای، تهران، آسیا، ۱۳۶۵ ش.
- گلی‌زواره قمشه‌ای، غلامرضا، معرفی، نقد و بررسی کتاب صلح امام حسن(ع)، کتاب ماه دین، دی و بهمن ۱۳۸۰ شماره ۵۱ و ۵۲.
- سیری در کتاب صلح امام حسن(ع)]، کتابخانه اینترنتی تبیان، تاریخ بازدید: ۱۴ آذر ۱۳۹۹ش.
پیوند به بیرون
- گزارشی از کتاب «صلح امام حسن(ع)، پر شکوه‌ترین نرمش قهرمانانه تاریخ» نوشته شیخ راضی آل یاسین)
- معرفی، نقد و بررسی کتاب صلح امام حسن(ع)