اَلدَّمْعَةُ السّاکِبَة فی أحْوالِ النَّبیّ و العِتْرَة الطّاهِرَة (اشکِ ریزان در احوال پیامبر و آل پاکش) کتابی به زبان عربی در زندگانی (مناقب و مصائب) چهارده معصوم نوشته محمدباقر بن عبدالکریم دهدشتی بهبهانی (متوفای ۱۲۸۵ق) است. بخش چشمگیری از این کتاب درباره امام حسین(ع) و واقعه عاشورا است.
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | محمدباقر دهدشتی بهبهانی |
| موضوع | زندگی ائمه |
| زبان | عربی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | مؤسسه اعلمی بیروت |
| نسخه الکترونیکی | الدمعة السابکه |
نام کتاب و محتوای آن
آقا بزرگ تهرانی در الذریعه نام کتاب را «الدمعة الساکبة فی المُصیبة الرّاتبة و المَناقِب الثّاقبة و المَثالب العائبَة» معرفی کرده[۱] و در برخی منابع، «الدمعة الساکبة فی احوال النبی و العترة الطاهرة»[۲] یا «الدمعة الساکبة فی احوال سیدالانبیاء و المرسلین و آله المیامین» نام‌گذاری شده است.[۳]
دهدشتی بهبهانی در این کتاب، زندگانی ائمه را در چند جلد نگاشته است که مجلدات چهارم و پنجم در ۱۴ فصل اختصاص به امام حسین(ع) و عاشورا دارد. در این کتاب، مؤلف پاره‌ای روایات غیرمستند و داستانهای مجعول را نیز آورده است. وجود این قبیل مطالب، از اعتبار کتاب نزد محققان کاسته است.[۴]
انگیزه تألیف
دهدشتی انگیزه خود از نوشتن این کتاب را، اختصار کتاب‌های فضایل و مقاتل و نادرستی کتاب‌های مفصل به‌دلیل طولانی‌بودن در این زمینه یاد کرده است.[۵]
منابع کتاب
بهبهانی در نقل واقعه عاشورا از منتخب طریحی بسیار بهره برده است. منابع دیگر او عبارتند از: بحارالانوار، عوالم العلوم، تظلم الزهراء، مسند البتول، تذکار الحزین، جامع الاخبار، نور العین، مُهیِّج الاحزان( نوشته حسن بن محمد علي اليزدي الحائري)، معدن البکاء او المصائب، مقتل ابومخنف و تفسیر منسوب به امام عسکری(ع).[۶]
سخن واعظ خیابانی
نقل شده که ملا علی واعظ خیابانی درباره محمد باقر بن عبدالکریم بهبهانی این‌گونه گفته که ذکر مصائب می‌نمود، به‌طوری که در آن زمان و شهر (نجف) متعارف بود و از کتاب‌های مقتل فارسی مثل روضة الشهدا و محرق القلوب و مانند اینها؛ کتابی به دست می‌گرفت و می‌خواند و چون نیت خالص بود، تأثیری تمام می‌گذاشت.[۷]
چاپ و ترجمه
این اثر، نخستین بار در ۱۳۰۶ق در تهران، چاپ سنگی شده و پس از آن در شهرهای مختلف تجدید چاپ شده است.
بخش امام حسن(ع) این کتاب با عنوان «کریم اهل بیت(ع)» و بخش امام حسین(ع) با نام «زندگانی حسین بن علی سیدالشهداء» توسط ابراهیم سلطانی‌نسب به فارسی برگردانده شده است.[۸] [۹]
گزیده‌ای از الدمعة الساکبه در سال ۱۳۰۲ق با اضافات و ترجمه آن به قلم محمد رفیع گرمرودی چاپ شده است.[۱۰]
پانویس
- ↑ تهرانی، الذریعه،۱۴۹۸ق، ج۸، ص۲۶۴.
- ↑ دائرة المعارف تشیع، ۱۳۸۰ش، ج۷، ص۵۸۰.
- ↑ انصاری قمی، کتابشناسی اهل‌بیت، ۱۳۸۸ش، ص۳۹۷.
- ↑ رنجبر، سیری در مقتل‌نویسی و تاریخ‌نگاری عاشورا، ۱۳۸۶ش.
- ↑ دائرةالمعارف تشیع، ۱۳۸۰ش، ج۷، ص۵۸۰.
- ↑ رنجبر، سیری در مقتل‌نویسی و تاریخ‌نگاری عاشورا، ۱۳۸۶ش.
- ↑ رنجبر، سیری در مقتل‌نویسی و تاریخ‌نگاری عاشورا، ۱۳۸۶ش.
- ↑ باب زندگانی امام حسن مجتبی کریم اهل بیت(ع)، آدینه‌بوک.
- ↑ الدمعه الساکبه، زندگانی امام حسین بن علی سیدالشهداء(ع)، آدینه‌بوک.
- ↑ اسفندیاری، کتابشناسی تاریخی امام حسین، ۱۳۸۰ش، ص۱۱۶.
منابع
- تهرانی، آقا بزرگ، الذریعه، بیروت، دارالاضواء.
- سیدجوادی و دیگران، دائرةالمعارف تشیع، تهران، نشر محبی، ۱۳۸۰ش.
- رنجبر، محسن، سیری در مقتل‌نویسی و تاریخ‌نگاری عاشورا از آغاز تا عصر حاضر، تاریخ اسلام در آینه پژوهش، تابستان ۱۳۸۶ش، شماره ۱۴.
- اسفندیاری، محمد، کتابشناسی تاریخی امام حسین، تهران، وزارت ارشاد، ۱۳۸۰ش.
- انصاری قمی، ناصرالدین، کتابشناسی اهل‌بیت، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸ش.
- باب زندگانی امام حسن مجتبی کریم اهل بیت(ع)، آدینه‌بوک، تاریخ بازدید: ۱۲ آذر ۱۳۹۹ش.
- الدمعه الساکبه، زندگانی امام حسین بن علی سیدالشهداء(ع)، آدینه‌بوک، تاریخ بازدید: ۱۲ آذر ۱۳۹۹ش.