الدمعة الساکبة فی احوال النبی و العترة الطاهرة (کتاب)

الدمعة الساکبة فی احوال النبی و العترة الطاهرة

اطلاعات کتاب
نویسنده	محمدباقر دهدشتی بهبهانی
موضوع	زندگی ائمه
زبان	عربی
اطلاعات نشر
ناشر	مؤسسه اعلمی بیروت
نسخه الکترونیکی	الدمعة‌ السابکه

اَلدَّمْعَةُ السّاکِبَة فی أحْوالِ النَّبیّ و العِتْرَة الطّاهِرَة (اشکِ ریزان در احوال پیامبر و آل پاکش) کتابی به زبان عربی در زندگانی (مناقب و مصائب) چهارده معصوم نوشته محمدباقر بن عبدالکریم دهدشتی بهبهانی (متوفای ۱۲۸۵ق) است. بخش چشمگیری از این کتاب درباره امام حسین(ع) و واقعه عاشورا است.

نام کتاب و محتوای آن

آقا بزرگ تهرانی در الذریعه نام کتاب را «الدمعة الساکبة فی المُصیبة الرّاتبة و المَناقِب الثّاقبة و المَثالب العائبَة» معرفی کرده و در برخی منابع، «الدمعة الساکبة فی احوال النبی و العترة الطاهرة» یا «الدمعة الساکبة فی احوال سیدالانبیاء و المرسلین و آله المیامین» نام‌گذاری شده است.

دهدشتی بهبهانی در این کتاب، زندگانی ائمه را در چند جلد نگاشته است که مجلدات چهارم و پنجم در ۱۴ فصل اختصاص به امام حسین(ع) و عاشورا دارد. در این کتاب، مؤلف پاره‌ای روایات غیرمستند و داستانهای مجعول را نیز آورده است. وجود این قبیل مطالب، از اعتبار کتاب نزد محققان کاسته است.

انگیزه تألیف

دهدشتی انگیزه خود از نوشتن این کتاب را، اختصار کتاب‌های فضایل و مقاتل و نادرستی کتاب‌های مفصل به‌دلیل طولانی‌بودن در این زمینه یاد کرده است.

منابع کتاب

بهبهانی در نقل واقعه عاشورا از منتخب طریحی بسیار بهره برده است. منابع دیگر او عبارتند از: بحارالانوار، عوالم العلوم، تظلم الزهراء، مسند البتول، تذکار الحزین، جامع الاخبار، نور العین، مُهیِّج الاحزان( نوشته حسن بن محمد علي اليزدي الحائري)، معدن البکاء او المصائب، مقتل ابومخنف و تفسیر منسوب به امام عسکری(ع).

سخن واعظ خیابانی

نقل شده که ملا علی واعظ خیابانی درباره محمد باقر بن عبدالکریم بهبهانی این‌گونه گفته که ذکر مصائب می‌نمود، به‌طوری که در آن زمان و شهر (نجف) متعارف بود و از کتاب‌های مقتل فارسی مثل روضة الشهدا و محرق القلوب و مانند اینها؛ کتابی به دست می‌گرفت و می‌خواند و چون نیت خالص بود، تأثیری تمام می‌گذاشت.

چاپ و ترجمه

این اثر، نخستین بار در ۱۳۰۶ق در تهران، چاپ سنگی شده و پس از آن در شهرهای مختلف تجدید چاپ شده است.
بخش امام حسن(ع) این کتاب با عنوان «کریم اهل بیت(ع)» و بخش امام حسین(ع) با نام «زندگانی حسین بن علی سیدالشهداء» توسط ابراهیم سلطانی‌نسب به فارسی برگردانده شده است.
گزیده‌ای از الدمعة الساکبه در سال ۱۳۰۲ق با اضافات و ترجمه آن به قلم محمد رفیع گرمرودی چاپ شده است.

منابع

• تهرانی، آقا بزرگ، الذریعه، بیروت، دارالاضواء.
• سیدجوادی و دیگران، دائرةالمعارف تشیع، تهران، نشر محبی، ۱۳۸۰ش.
• رنجبر، محسن، سیری در مقتل‌نویسی و تاریخ‌نگاری عاشورا از آغاز تا عصر حاضر، تاریخ اسلام در آینه پژوهش، تابستان ۱۳۸۶ش، شماره ۱۴.
• اسفندیاری، محمد، کتابشناسی تاریخی امام حسین، تهران، وزارت ارشاد، ۱۳۸۰ش.
• انصاری قمی، ناصرالدین، کتاب‌شناسی اهل‌بیت، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸ش.
• باب زندگانی امام حسن مجتبی کریم اهل بیت(ع)، آدینه‌بوک، تاریخ بازدید: ۱۲ آذر ۱۳۹۹ش.
• الدمعه الساکبه، زندگانی امام حسین بن علی سیدالشهداء(ع)، آدینه‌بوک، تاریخ بازدید: ۱۲ آذر ۱۳۹۹ش.