فضائل الثقلین (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | ایجی |
| موضوع | فضائل و مناقب |
| زبان | عربی |
| مجموعه | یک جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی |
| تاریخ نشر | ۱۴۲۸ق |
فَضائلُ الثّقَلَیْن منْ کتابِ تَوضیحِ الدّلائل عَلی تَرجیحِ الفَضائل کتابی به زبان عربی که در واقع، گزیده‌ای است از کتاب توضیح الدلائل نوشته شهاب‌الدین احمد ایجی(متوفای ۸۲۰ق). این کتاب روایی در سه بخش فضائل قرآن، فضائل امام علی(ع) و مناقب حضرت فاطمه(س) و حسنین(ع) است.
درباره مؤلف
شهاب‌الدین احمد بن محمد حسینی ایجی شافعی از سادات است که نسب او به امام سجاد(ع) می‌رسد. زمان ولادت و مرگ او روشن نیست، اما گفته شده در سال ۸۲۰ق زنده بوده است. وی از خانواده‌ای اهل علم و پرنفوذ در نزد سلاطین مکران بوده و به نظر می‌رسد به تصوف نیز گرایش داشته است.[۱]
چگونگی تألیف
نویسنده در حال نگارش کتابی بوده که در فضایل خلفای راشدین بنگارد اما در اثنای تحقیق به آیات و روایات فراوانی بر می‌خورد که در فضایل علی(ع) است. از این رو تصمیم به نگارش این اثر می‌گیرد.[۲]
سخن آقابزرگ تهرانی
آقا بزرگ تهرانی در الذریعه می‌نویسد: توضیح الدلائل فی ترجیح الفضائل کتابی است شیخ فخرالدین طریحی در کتاب جواهر المطالب فی فضائل علی بن ابی طالب و ملا نجف علی زنوزی در جواهر الاخبار، فراوان از آن نقل کرده‌اند.[۳] فضائل الثقلین برگزیده کتاب توضیح الدلائل است.
روش تألیف
روش کتاب بر نقل احادیث بوده، اما مؤلف به بیان نظرات خود هم پرداخته است. او تحت تأثیر کتاب ذخائر العقبی از محب‌الدین طبری بوده و از زرندی حنفی مؤلف کتاب نظم درر السمطین فراوان نقل کرده است.[۴]
مؤلف از ابوالحسن بصری معتزلی و فخر رازی و از کتب شیعه مانند من لا یحضره الفقیه، تحف العقول و بحارالانوار فراوان نقل می‌کند.[۵]
مقدمه کتاب نشان‌دهنده دیدگاه مؤلف اصلی آن، نسبت به مقام امیرالمؤمنین علی(ع) و علاقه او به اهل بیت(ع) است.[۶]
محتوای کتاب
کتاب، مشتمل بر سه قسمت اصلی است:
- قسمت اول اختصاص به فضیلت قرآن و سوره‌های آن دارد.
- قسمت دوم شامل ۴۱ باب درباره فضائل امیرالمؤمنین علی(ع) در بیان قرآن و پیامبر(ص) است.
- قسمت سوم از مناقب حضرت زهرا(س) و امام حسن(ع) و امام حسین(ع) سخن می‌گوید.[۷] [۸]
نسخه‌ها و چاپ کتاب
این کتاب دارای نسخه کمی بوده و عده کمی از متأخرین از آن نقل کرده‌اند.[۹] تا کنون چند نسخه از آن شناسایی شده‌اند که عبارتند از:
- نسخه‌ای در کتابخانه جامع کبیر در صنعا
- نسخه‌ای در کتابخانه میر حامد حسین در لکنهو.
- نسخه‌ای ترجمه‌شده به زبان فارسی در حیدرآباد هند.[۱۰]
- نسخه کتابخانه ملی پارس در شیراز.
- نسخه‌ای در کتابخانه مدرسه مروی در تهران.
- نسخه کتابخانه کاخ گلستان در تهران.[۱۱]
مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی به دلیل رویکرد و اهمیت این کتاب در زمینه تقریب بین مذاهب، بخشی از آن را که شامل فضائل دو ثقل قرآن و اهل بیت بوده، در سال ۱۳۸۶ش چاپ کرده است.[۱۲]
پانویس
- ↑ ایجی، فضائل الثقلین، ۱۴۲۸ق، ص۱۳-۱۴.
- ↑ حبیبی، مأخذشناسی اندیشه تقریب، ۱۳۸۷ش.
- ↑ تهرانی، الذریعه، ج۴، ص۴۹۳.
- ↑ ایجی، فضائل الثقلین، ۱۴۲۸ق، ص۱۲.
- ↑ ایجی، فضائل الثقلین، ۱۴۲۸ق، ص۱۲.
- ↑ ایجی، فضائل الثقلین، ۱۴۲۸ق، ص۱۲.
- ↑ ایجی، فضائل الثقلین، ۱۴۲۸ق، ص۱۲.
- ↑ حبیبی، مأخذشناسی اندیشه تقریب، ۱۳۸۷ش.
- ↑ حبیبی، مأخذشناسی اندیشه تقریب، ۱۳۸۷ش.
- ↑ ایجی، فضائل الثقلین،۱۴۲۸ق، ص۱۱-۱۲.
- ↑ ایجی، فضائل الثقلین، ۱۴۲۸ق، ص۱۴-۱۵.
- ↑ حبیبی، مأخذشناسی اندیشه تقریب، ۱۳۸۷ش.
منابع
- تهرانی، آقا بزرگ، الذریعه، بیروت، دارالاضواء.
- شافعی ایجی، احمد بن جلال الدین، فضائل الثقلین، تحقیق: حسن حسنی بیرجندی، تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، ۱۴۲۸ق.
- حبیبی، سلمان، مأخذشناسی اندیشه تقریب، اندیشه تقریب، پاییز ۱۳۸۷ - شماره ۱۶ .