عُنوانُ الکَلام کتابی است به زبان فارسی در شرح دعاهای روزهای ماه رمضان اثر ملا محمدباقر فشارکی (متوفای ۱۳۱۴ق). این کتاب، مجموعه سخنرانی‌های (منبرها) فشارکی درباره دعاهای روزانه ماه رمضان و ذکر فضایل و مصائب اهل بیت است. این اثر به سبب روضه‌های موجود در آن شهرت یافته است، هر چند برخی، این روضه‌ها را ضعیف شمرده‌اند.
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | ملا محمدباقر فشارکی |
| موضوع | دعاهای روزانه ماه رمضان مقتل امام حسین(ع) |
| زبان | فارسی |
درباره مؤلف
ملا محمدباقر فشارکی فرزند ملا محمدجعفر (معروف به ملاجعفر دوم و داماد ملاصالح مازندرانی) فرزند ملایوسف، از فقیهان قرن سیزدهم و چهاردهم قمری در اصفهان بود. وی در سال ۱۲۱۲ش در زادگاهش فشارک اصفهان به دنیا آمد و پس از طی مقدمات علوم، سال‌ها از محضر علمای اصفهان مخصوصا شیخ محمدباقر نجفی استفاده نمود تا خود به مقام اجتهاد رسید. ۲۶ رجب ۱۳۱۴ق (۱۲۷۵ش) در اصفهان وفات نمود و جنب قبر محقق خوانساری در تکیه خوانساری‌های تخت فولاد دفن شد.[۱] درباره او نقل شده که رشته اصلی او فقه بوده؛ اما منبر وعظ و خطابه نیز داشته است.[۲]
محتوا
کتاب عنوان الکلام، دارای چهار مقدمه و ۴۴ مجلس در شرح دعاهای روزهای ماه رمضان است. در پایان کتاب، دو عُشریه (به‌صورت ضمیمه) آمده که هر کدام شامل ده مجلس درباره فضیلت و مصائب امام حسین(ع) است.[۳] ظاهراً بنای فشارکی بر تاریخ‌نویسی نبوده و تنها قصدش بر بیان مصیبت و گریاندن مردم بوده؛ زیرا برای گفته‌های خودش هیچ سندی نمی‌آورده است.[۴]
جایگاه کتاب
این کتاب هیچ‌گاه مرجع استنادات کتب تاریخی و مقالات پژوهشی قرار نگرفته، اما گاه به دلیل برخی مواعظ حدیثی و داستانی مورد استناد اهل منبر بوده است. به گفته پژوهشگران، صحت برخی وقایع که در این کتاب نقل شده، به‌لحاظ نبود سند و نقص ارجاع علمی، مورد تردید است.[۵]
نمونه‌هایی از تحریفات
برخی از پژوهشگران مقتل ، تحریفات این اثر را این‌گونه ذکر کرده‌اند:
- علی‌اصغر را با گلوی خون‌آلود به دست مادر دادند. مادر گمان نمی‌برد که طفلش را تیر زده باشند؛ می‌پنداشت که سرخی گلوی او اثر خون امام است. چون نیک نظر نمود دید گلوی طفلش شکافته به گونه‌ای که تیر از عقب سر بر آورده.
- شبی پس از کشته‌شدن علی‌اصغر، شیر در پستان مادرش درآمد و چون مادر این را بدید، گفت: علی‌اصغر کجایی که پستان‌های من پر از شیر است.
- قنداقه علی‌اصغر را از خاک بیرون آورده و سر او را به نیزه نمودند.
- دختری از اردوی امام حسین(ع) در حالی که آتش به جامه‌اش گرفته بود، در بیابان به سمت قتلگاه می‌دوید. ملعونی از او سؤال نمود: به کجا می‌روی؟ گفت: می‌خواهم بروم نزد عمویم عباس و از این قوم بی‌مروت شکایت کنم.[۶]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ زندگی‌نامه ملا محمدباقر فشارکی، سایت کتاب قم.
- ↑ محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسین(ع)، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۰۴.
- ↑ فشارکی، عنوان الکلام، فهرست کتاب.
- ↑ فاطمی، منابع تحریف‌گستر در حادثه عاشورا، ۱۳۸۳ش.
- ↑ محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسین(ع)، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۱۰۵و۱۰۶.
- ↑ فاطمی، منابع تحریف‌گستر در حادثه عاشورا، ۱۳۸۳ش.
یادداشت
منابع
- فاطمی، سید حسن، منابع تحریف‌گستر در حادثه عاشورا، کتاب‌های اسلامی، تابستان ۱۳۸۳، شماره ۱۷.
- فشارکی، محمدباقر، عنوان الکلام، تهران، کتابفروشی اسلامیه.
- محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین(ع)، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۸ش.
- «زندگی‌نامه ملا محمدباقر فشارکی»، سایت کتاب قم، تاریخ بازدید: ۱۹ آبان ۱۳۹۹ش.
پیوند به بیرون