سید هاشم رسولی محلاتی (۱۳۰۸-۱۳۹۸ش) روحانی شیعه، مدرس دانشگاه، نویسنده، مترجم و مُصَحِّح در زمینه تاریخ اسلام، تفسیر قرآن، شرح زندگانی معصومان و دیگر آثار مذهبی بود. از مسئولیت‌های وی نمایندگی مردم تهران در دومین دوره مجلس خبرگان رهبری، ریاست شورای سیاستگذاری ائمه جمعه و مسئول وجوهات و مسائل شرعی دفتر امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای بوده است.
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۲۸ اسفند سال ۱۳۰۸ش (۲۸ رمضان ۱۳۴۸ق) |
| محل زندگی | تهران |
| تاریخ وفات | ۱۹ دی سال ۱۳۹۸ش |
| محل دفن | حرم حضرت معصومه(س) |
| شهر وفات | تهران |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | آیت‌الله بروجردی • امام خمینی • آیت‌الله گلپایگانی • آیت‌الله منتظری |
| محل تحصیل | قم |
| اجازه روایت از | آقابزرگ تهرانی |
| تألیفات | تاریخ انبیاء • تاریخ تحلیلی اسلام و... |
| سایر | تدریس در حوزه و دانشگاه • تصحیح و ترجمه کتب |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه • نماینده دومین دوره مجلس خبرگان رهبری |
| اجتماعی | مسئول وجوهات دفتر امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای |
رسولی محلاتی به دلیل نگارش آثار قرآنی و نیز تصحیح کتابهای تفسیری، در سال ۱۳۷۴ش از جمله خادمان قرآن معرفی شد و لوح تقدیر دریافت کرد. تصحیح مجمع البیان و تفسیر عیاشی، ترجمه الارشاد و نیز قسمت‌های عربی مفاتیح الجنان به زبان فارسی و نیز نگارش تاریخ انبیاء و تاریخ تحلیلی اسلام از جمله آثار اوست.
زندگینامه
سید هاشم رسولی محلاتی در ۲۸ رمضان ۱۳۴۸ق برابر ۹ اسفند ۱۳۰۸ش در محلات به دنیا آمد.[۱] او تا ۱۲ سالگی در محلات ماند، سپس به همراه پدرش به قم رفت و در آنجا مشغول به تحصیل شد.[۲] محلاتی از سال ۱۳۴۴ش در تهران ساکن شد.[۳] آقا بزرگ تهرانی (درگذشته ۱۳۸۹ق) در بخش نُقَباءُ البَشَر کتاب طبقات اَعلام الشیعه شرح‌حال مختصری از وی آورده و به اقامتش در امامزاده قاسم شمیران اشاره کرده است.[۴] این بخش از این کتاب به ذکر شرح حال عالمانِ هم‌عصر آقابزرگ (عالمان قرن ۱۴ق) اختصاص دارد.[۵]
درگذشت
رسولی محلاتی در ۱۹ دی ۱۳۹۸ش در تهران درگذشت[۷] و پس از تشییع در تهران و قم، در حرم حضرت معصومه(س) به‌خاک سپرده شد.[۸]
تحصیلات
سید هاشم رسولی محلاتی چنان‌که خودش گفته، دروس حوزه را نزد پدرش (سیدحسین)، رحمان محلاتی، اسدالله اصفهانی، آیت‌الله گلپایگانی، محمد صدوقی، محمد مجاهدی تبریزی و سید محمدباقر سلطانی طباطبایی فرا گرفت.[۹] همچنین در درس خارج آیت‌الله بروجردی، امام خمینی و سید احمد خوانساری شرکت کرده است.[۱۰] به گفته شریف‌رازی در کتاب گنجینه دانشمندان او از درس حسینعلی منتظری در قم، سید محسن حکیم، سید ابوالقاسم خویی و آیت‌الله شاهرودی در نجف نیز بهره برده است.[۱۱]
اجازه‌ها
سید هاشم رسولی محلاتی از امام خمینی (در سال ۱۳۸۰ق/۱۳۴۰ش)،[۱۲] آیت‌الله سیدمحسن حکیم، آیت‌الله گلپایگانی، آیت‌الله سیدمحمود شاهرودی، آیت‌الله خویی و آیت‌الله خامنه‌ای اجازه تصدی در امور حسبه را داشت.[۱۳] او در سال ۱۳۸۷ق از آقابزرگ تهرانی نیز اجازه روایت دریافت کرد.[۱۴]
فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی
رسولی محلاتی پس از تبعید امام خمینی به ترکیه، در سال ۱۳۴۴ش به تهران مهاجرت کرد[۱۵] [یادداشت ۱] و در مسجد امام صادق محله درخونگاه تهران به اقامه نماز جماعت و فعالیت تبلیغی مشغول شد.[۱۶] پس از سه الی چهار ماه اقامتِ وی در تهران، پدرش درگذشت و محلاتی به جای او در امامزاده قاسم شمیران به امامت جماعت مشغول شد.[۱۷] وی همچنین در مدرسه چیذر شمیران، لمعه تدریس می‌کرد.[۱۸] به گفته خود رسولی محلاتی برخی از جلسات جامعه روحانیت مبارز تهران در منزل او هنگامی که در امامزاده قاسم شمیران اقامت داشت، برگزار می‌شد. او تا سال ۱۳۶۵ش در آنجا زندگی می‌کرد.[۱۹]
پس از انقلاب اسلامی، رسولی محلاتی از اعضای دفتر امام خمینی و از معدود افرادی بود که در دفتر او مجاز به پاسخگویی مسائل شرعی بودند.[۲۱] او مسئولیت نگارش نامه‌ها، پیام‌ها و نیز جواب نامه‌های امام خمینی را بر عهده داشت.[۲۲] امام خمینی در سال ۱۳۶۲ش مأموریت هماهنگی بین ائمه جمعه سراسر کشور را به او سپرد.[۲۳] همچنین در دانشگاه‌های امام صادق(ع) و دانشکده الهیات دانشگاه تهران تاریخ اسلام تدریس می‌کرد.[۲۴]
مسئولیت‌ها
مسئولیت‌های سید هاشم رسولی محلاتی به این شرح است:
- نمایندگی مردم تهران در دومین دوره مجلس خبرگان رهبری[۲۵]
- نماینده امام خمینی[۲۶] و آیت‌الله خامنه‌ای در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی[۲۷]
- نخستین رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه از سال ۱۳۷۱[۲۸] تا ۱۳۸۲ش.[۲۹]
- مسئول وجوهات و مسائل شرعی دفتر آیت‌الله خامنه‌ای[۳۰]
آثار
سید هاشم رسولی محلاتی آثار متعددی تألیف، تصحیح و ترجمه کرده است.
تألیف
از جمله تألیفات رسولی محلاتی کتابهای تاریخ انبیاء، کیفر گناه، آداب معاشرت در اسلام، راه مبارزه با گناه،[۳۱] زندگانی رسول خدا(ص)، زندگانی امیرالمومنین(ع)، زندگانی حضرت زهرا(س)، زندگانی امام حسن(ع)، زندگانی امام حسین(ع) ، زینب عقیله بنی هاشم و تاریخ تحلیلی اسلام است.[۳۲] همچنین مقالاتی از وی از دهه ۶۰ شمسی در مجلات ایران به‌ویژه مجله پاسدار اسلام در موضوعات تاریخ اسلام منتشر شده است.[۳۳]
ترجمه
سیدهاشم رسولی محلاتی الارشاد شیخ مفید، السیرة النبویه ابن‌هشام، الانصاف بحرانی، صحیفه علویه و بخشی از الکافی و نیز قسمت‌های عربی مفاتیح الجنان همچون متن دعاها و زیارات را به فارسی ترجمه کرده است.[۳۴]
تحقیق و تصحیح
کتابهای تفسیر عیاشی، اثباة الهداة، مناقب ابن شهرآشوب،[۳۵] مجمع البیان، نورالثقلین، کشف الغمه، دار السلام و مرآة العقول از جمله آثاری است که سید هاشم رسولی محلاتی تصحیح کرده است.[۳۶] تحقیق و بررسی مؤلفات شیخ طوسی و شروح و تعلیقات آنها از دیگر آثار رسولی محلاتی است.[۳۷]
کتاب خاطرات آیت‌الله سیدهاشم رسولی محلاتی اثر احمد رشیدی در سه بخش خاطراتی از دوران مختلف زندگی او را دربردارد. مرکز اسناد انقلاب اسلامی این کتاب را در سال ۱۳۸۳ش چاپ کرده است.[۳۸]
بزرگداشت
رسولی محلاتی در سال ۱۳۷۴ش به دلیل نگارش آثار قرآنی و نیز تصحیح کتب تفسیری در شمار خادمان قرآن کریم معرفی شد و لوح تقدیر دریافت کرد.[۳۹] همچنین در ۲۶ بهمن ۱۳۹۰ش مراسم بزرگداشتی برای او در اراک برگزار شد.[۴۰]
پانویس
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۴، ص۶۵۶، تاریخ شمسی بر اساس محاسبه با مبدل تاریخ.
- ↑ خبرگان ملت/دفتر دوم ۱۳۸۰ق، ص۳۷۱.
- ↑ «زندگینامه سیدهاشم رسولی محلاتی - خادم قرآن»، سامانه جامع قرآنی کشور.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۳۸۸ش، ج۵، ص۵۶۳.
- ↑ حق‌شناس، «الذریعه و طبقات دایرة المعارف‌های بزرگ شیعه»، ص۲۵.
- ↑ «مراسم تشییع پیکر مرحوم آیت‌الله رسولی محلاتی - قم»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «آیت‌الله رسولی محلاتی از یاران امام و رهبری درگذشت»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «پیکر آیت‌الله رسولی محلاتی در قم تشییع و به خاک سپرده شد»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «مصاحبه با حجه‌الاسلام و المسلمین سید هاشم رسولی محلاتی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ «مصاحبه با حجةالاسلام و المسلمین سید هاشم رسولی محلاتی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۴، ص۶۵۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج۱، ص۴۸.
- ↑ «شخصیت‌ها؛ سید هاشم رسولی محلاتی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ «شخصیت‌ها؛ سید هاشم رسولی محلاتی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ «زندگینامه سیدهاشم رسولی محلاتی - خادم قرآن»
- ↑ «شخصیت‌ها؛ سید هاشم رسولی محلاتی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ «شخصیت‌ها؛ سید هاشم رسولی محلاتی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ «مصاحبه با حجةالاسلام والمسلمین سیدهاشم رسولی محلاتی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ «شخصیت‌ها؛ سید هاشم رسولی محلاتی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ «آیت‌الله سیدهاشم رسولی محلاتی در آیینه تصاویر»، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
- ↑ امام خمینی، صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج۱۷، ص۵۰۴.
- ↑ «زندگینامه سیدهاشم رسولی محلاتی - خادم قرآن»
- ↑ امام خمینی، صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج۱۸، ص۱۰.
- ↑ «آیت‌الله رسولی محلاتی درگذشت»، خبرگزاری مهر.
- ↑ خبرگان ملت/دفتر دوم، ۱۳۸۰ق، ص۳۶۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج۱۵، ص۱۳۳.
- ↑ «ابقاء آقای رسولی محلاتی در سمت نمایندگی ولی فقیه در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای.
- ↑ «انتصاب اعضای شورای سیاستگذاری ائمه جمعه سراسر کشور»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای.
- ↑ «آیت‌الله رسولی محلاتی درگذشت»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «پیکر آیت‌الله رسولی محلاتی در قم تشییع و به خاک سپرده شد»، خبرگزاری مهر.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۴، ص۶۵۷.
- ↑ «مصاحبه با حجةالاسلام والمسلمین سیدهاشم رسولی محلاتی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به: مجله پاسدار اسلام، شماره‌های ۳۷، ۴۱، ۴۳، ۴۵، ۴۹، ۵۰، ۵۱ و...
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۴، ص۶۵۷.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۳۸۸ش، ج۵، ص۵۶۳.
- ↑ «مصاحبه با حجةالاسلام والمسلمین سیدهاشم رسولی محلاتی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ شریف‌رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲ش، ج۴، ص۶۵۷.
- ↑ خاطرات آیت‌الله سیدهاشم رسولی محلاتی، سایت پاتوق کتاب فردا.
- ↑ «مروری بر سوابق و آثار آیت‌الله رسولی محلاتی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ «بزرگداشت آیت‌الله رسولی محلاتی در اراک برگزار می شود.»، خبرگزاری مهر.
یادداشت
- ↑ درباره علت مهاجرت وی به تهران گفته شده که در ماجرای مبارزه با کاپیتولاسیون، نیروهای حکومت پهلوی در قم به دنبال بازداشت وی بودند و اشتباهاً روحانی دیگری به نام رسولی را بازداشت کردند؛ از این رو رسولی محلاتی به تهران رفت («زندگینامه سیدهاشم رسولی محلاتی - خادم قرآن»)
منابع
- «ابقاء آقای رسولی محلاتی در سمت نمایندگی ولی فقیه در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، انتشار ۱۵ مرداد ۱۳۶۸ش، مشاهده ۲۹ دی ۱۳۹۸ش.
- آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعة و هو نقباء البشر فی القرن الرابع العشر، تصحیح عبدالعزیز طباطبایی و محمد طباطبایی، تهران، مجلس شورای اسلامی، ۱۳۸۸ش.
- امام خمینی، سید روح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، بی‌تا.
- «انتصاب اعضای شورای سیاستگذاری ائمه جمعه سراسر کشور».، انتشار ۲۲ اسفند ۱۳۷۱ش، مشاهده ۲۹ دی ۱۳۹۸ش.
- «آیت‌الله رسولی محلاتی از یاران امام و رهبری درگذشت.»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، انتشار ۲۰ دی ۱۳۹۸ش، مشاهده ۲۹ دی ۱۳۹۸ش.
- «آیت‌الله رسولی محلاتی درگذشت.»، خبرگزاری مهر، انتشار ۲۰ دی ۱۳۹۸ش، مشاهده ۲۹ دی ۱۳۹۸ش.
- «آیت‌الله سیدهاشم رسولی محلاتی در آیینه تصاویر»، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، مشاهده ۲۹ دی ۱۳۹۸ش.
- «بزرگداشت آیت‌الله رسولی محلاتی در اراک برگزار می‌شود.»، خبرگزاری مهر، انتشار ۲۵ بهمن ۱۳۹۵ش، مشاهده ۲۹ دی ۱۳۹۸ش.
- «پیکر آیت‌الله رسولی محلاتی در قم تشییع و به خاک سپرده شد».، خبرگزاری مهر، انتشار ۲۲ دی ۱۳۹۸ش، مشاهده ۲۹ دی ۱۳۹۸ش.
- حق‌شناس، محمدعلی، «الذریعه و طبقات دایرة المعارف‌های بزرگ شیعه»، مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، شماره ۳۵و ۳۶، پاييز و زمستان ۱۳۷۷ش.
- خاطرات آیت‌الله سیدهاشم رسولی محلاتی، سایت پاتوق کتاب فردا، تاریخ بازدید: ۱۷ آذر ۱۴۰۰ش.
- خبرگان ملت/دفتر دوم: شرح حال نمایندگان مجلس خبرگان رهبری، قم، دبیرخانهٔ مجلس خبرگان رهبری، ۱۳۸۰ش.
- «زندگینامه سیدهاشم رسولی محلاتی - خادم قرآن»، سامانه جامع قرآنی کشور، مشاهده ۲۹ دی ۱۳۹۸ش.
- «شخصیت‌ها؛ سید هاشم رسولی محلاتی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، انتشار ۲۶ شهریور ۱۳۹۶ش، مشاهده ۲۹ دی ۱۳۹۸ش.
- شریف‌رازی، محمد، گنجینه دانشمندان، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۵۲ش.
- «مروری بر سوابق و آثار آیت‌الله رسولی محلاتی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، انتشار ۲۳ دی ۱۳۹۸ش، مشاهده ۲۹ دی ۱۳۹۸ش.
- «مصاحبه با حجةالاسلام والمسلمین سیدهاشم رسولی محلاتی»، مجله حوزه، شماره ۳۷ و ۳۸، ۱۳۶۹ش، مشاهده ۲۲ دی ۱۳۹۸ش.
- «مراسم تشییع پیکر مرحوم آیت‌الله رسولی محلاتی - قم»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب ۲۲ دی ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۱۱ بهمن ۱۴۰۲ش.
پیوند به بیرون
- نمایندگان مجلس خبرگان رهبری در ایران (دوره دوم)
- نویسندگان شیعه قرن ۱۴ (شمسی)
- مترجمان شیعه قرن ۱۴ (شمسی)
- شاگردان آیت‌الله بروجردی
- مدفونان در حرم حضرت معصومه
- شاگردان امام خمینی
- روحانیان فعال در انقلاب اسلامی ایران
- مترجمان مفاتیح الجنان
- شاگردان سید محمدرضا گلپایگانی
- دانشآموختگان حوزه علمیه قم (پس از سال ۱۳۰۰ شمسی)
- نویسندگان شیعه قرن ۱۵ (قمری)
- نمایندگان امام خمینی در نهادهای جمهوری اسلامی ایران