الخصائص الفاطمیه (کتاب)

الخصائص الفاطمیه

اطلاعات کتاب
نام‌های دیگر	فاطمه زهرا(س) اینگونه بود
نویسنده	محمد باقر کجوری مازندرانی
تاریخ نگارش	قرن ۱۴ق
موضوع	حضرت فاطمه زهرا(س)
زبان	فارسی
به کوشش	مترجم به عربی: سید علی جمال اشرف
به تصحیح	صادق حسن زاده
ترجمه به دیگر زبان‌ها	عربی
اطلاعات نشر
ناشر	انتشارات شریف الرضی
محل نشر	قم
تاریخ نشر	۱۳۸۰ش
نوبت چاپ	اول

الخصائص الفاطمیه کتابی به زبان فارسی تألیف محمدباقر كجوری (متوفای ۱۳۱۳ق) در بیان ویژگی‌های حضرت فاطمه(س) است. در این کتاب نزدیک ۸۰ ویژگی حضرت فاطمه با روش تحلیلی توصیفی، گردآوردی کرده است.

اصل کتاب به زبان فارسی شده، اما کتاب نسخه متداول، ترجمه عربی آن است. نسخه فارسی نیز با تحقیق و تصحیح منتشر شده است.

نویسنده

مقالهٔ اصلی: محمدباقر کجوری

محمدباقر كجوری مازندرانی، (۱۲۵۵-۱۳۱۳ق) از منبریان مشهور شیعه در تهران. او ادبیات را نزد پدرش، آموخت و سپس برای ادامه تحصیل به نجف هجرت کرد. کتاب روح و ریحان (جنة النعیم و العیش السلیم فی احوال السید عبدالعظیم الحسنی و التکریم) در توصیف و بیان احوال عبدالعظیم حسنی از آثار اوست.
کجوری در سال ۱۳۱۰ق تألیف الخصائص الفاطمیه را آغاز کرد اما پیش از اتمام کتاب از دنیا رفت. برادرش محمد سلطان المتکلمین رساله‌ای با عنوان «زبدة المآثر فی ترجمة الحاج المولی باقر» به آن ملحق کرد و در آن شرح حال مؤلف را بیان نمود.

ساختار

به گفته کجوری، این کتاب مشتمل بر ۱۳۵ (مطابق عدد ابجد فاطمه) ویژگی از حضرت فاطمه(س) است، که در سه بخش جمع‌آوری شده است:

• بخش اول: مقدمه کتاب. در این بخش سه ویژگی بیان شده است.
• بخش دوم: متن کتاب. در این بخش ۱۳۰ خصوصیت آمده است.

ویژگی‌های مطرح شده در بخش دوم کتاب:

• ویژگی‌های مربوط به قبل از ولادت حضرت فاطمه(س)، ۳۰ ویژگی را شامل می‌شود.
• ویژگی‌های مربوط به بعد از ولادت و قبل از شهادت حضرت فاطمه، که شامل ۵۰ ویژگی است.
• ویژگی‌های مربوط به پس از شهادت وی، که ۵۰ ویژگی را در بردارد.

• بخش سوم: خاتمه (۲ ویژگی در خاتمه کتاب بیان شده است)
  به گفته آقابزرگ تهرانی، نویسنده کتاب از ۵۰ خصوصیت دوران زندگی، ۴۳ ویژگی را آورده است. همچنین، فوت نویسنده قبل از اتمام کتاب موجب شده ۵۰ خصوصیت مربوط به دوران پس از شهادت و دو ويژگی خاتمه نیز تدوین نشود؛ چرا که اگر این اتفاق می‌افتاد، قطعا در چاپ اول کتاب که توسط داماد نویسنده، سید عبدالجلیل بن علی نقی اخوی که در سال ۱۳۱۸ق منتشر شده، ذکر می‌شد.

محتوا

در نسخه‌های موجود از این کتاب حدود هشتاد خصوصیت بیان شده است. سی خصوصیت که مرتبط با قبل از ولادت حضرت زهرا(س) است و در مورد نام، لقب، کنیه، خلقت نور حضرت، ابداع نور و نطفه او می‌باشد. پنجاه خصوصیت نیز به دوران زندگی وی اختصاص دارد، که در مورد روز ولادت، مادر ایشان، هجرت از مکه به مدینه، حالات عایشه، تساوی فاطمه(س) با انبیاء، پیامبر و علی(ع)، عقل و ایمان وی، زنان ستوده‌خصال در قرآن، شرح حال آمنه، فاطمه بنت اسد، حلیمه سعدیه و تعداد دیگری از زنان صدر اسلام، حالات فاطمه(س) پیش از وفات، مطالبی در مورد علی(ع) به عنوان همسر ایشان، عروسی و زفاف وی، آیات نازل شده در مورد ایشان و احادیث بیان کننده فضایل فاطمه(س) و فرزندان اوست.
به گفته مترجم کتاب با توجه به وفات نویسنده پیش از اتمام کتاب، همه مباحثی که در مقدمه وعده داده شده بود، در کتاب مطرح نگردید و مباحثی از جمله شفاعت، توسل، ظلم به حضرت زهرا(س)، مصحف فاطمه و... تدوین نشد. این کتاب به روش تحلیلی توصیفی نگاشته است. گفته شده این کتاب که با بهره‌گرفتن از منابع شیعی، مطالبی را که در شأن و فضیلت فاطمه زهرا(س) جمع‌آوری کرده، توانسته خلأ عدم وجود کتابی در این زمینه را پر کند.

تحقیق و ترجمه

اصل کتاب به زبان فارسی نگاشته شده، ولی کتاب معروف به این نام، کتاب ترجمه شده به عربی است، که در دو جلد توسط سید علی جمال اشرف ترجمه شده است. همچنین نسخه فارسی کتاب با توضیح و تحقیق صادق حسن‌زاده با عنوان «فاطمه زهرا(س) اینگونه بود» منتشر شده است.