منازل الآخرة (کتاب)

مَنازِلُ الْآخِرَة کتابی است به زبان فارسی درباره مرگ و حوادث پس از آن، نوشته شیخ عباس قمی. نویسنده ضمن برشمردن اهمیت و خطرات هر یک از منزل‌گاه‌های پس از مرگ، ابزاری برای نجات از هراس و وحشت هر کدام و وسیله‌ای برای دستیابی به سلامت و مصونیت در هر مقام را ارائه دهد. مرگ، قبر، برزخ، قیامت، بیرون آمدن از قبر، میزان، حسابرسی، پرونده، صراط و عذاب جهنم از موضوعات مورد بحث در این کتاب است.

منازل الآخرة

اطلاعات کتاب
نویسنده	شیخ عباس قمی
تاریخ نگارش	۱۳۲۸ق
موضوع	مرگ و عالم پس از مرگ
زبان	عربی
مجموعه	یک جلد

نویسنده

مقالهٔ اصلی: شیخ عباس قمی

عباس بن محمد رضا القُمی (۱۲۹۴-۱۳۵۹ق) مشهور به شیخ عباس قمی و محدث قمی، از علمای شیعه در قرن چهاردهم قمری است. وی در دروس سید محمد کاظم طباطبائی یزدی، میرزا حسین نوری، میرزا محمدتقی شیرازی، سید حسن صدر کاظمی و سید ابوالحسن نقوی لکنهوئی شرکت کرد و در علم حدیث و تاریخ و نیز در فن وعظ و خطابه صاحب جایگاه بود. شیخ عباس قمی صاحب تألیفات بسیاری است که مشهور‌ترین آن‌ها عبارتند از: مفاتیح الجنان، سفینة البحار و منتهی الآمال. محدث قمی در سال ۱۳۵۹ق در نجف درگذشت و در حرم علی بن ابیطالب(ع) دفن گردید.

انگیزه نگارش

شیخ عباس قمی در مقدمه کتاب، حدیث (تجهزوا رحمکم الله فقد نودی فیکم الرحیل) از امام علی(ع) را نقل می‌کند و بر اساس آن تلاش می‌کند در این کتاب به عقبه‌های سخت و منزلگاه‌های هولناک اشاره کند چراکه از نظر شیخ عباس قمی این مطالب می‌تواند برای خواننده مفید باشد. وی معتقد است در عصری که او این کتاب را می‌نویسد، کمتر کسانی با جدیت به مسأله مرگ و قیامت توجه می‌کنند. از این رو وی تأکید می‌کند که با حال یاس آلودی این کتاب را می‌نویسد.

محتوا

نویسنده با نگاهی حدیث‌شناسانه در صدد نشان دادن تصویری روشن از هر یک منزلگاه‌های مرگ و عالم پس از مرگ است و کوشیده است تا ضمن بر شمردن اهمیت و خطرات هر جایگاه، ابزاری برای نجات از هول و وحشت هرکدام، و وسیله‌ای برای دستیابی به سلامت و مصونیت در هر مقام، ارائه دهد. در این کتاب پس از هر بخش، داستان‌هایی از مرگ و حوادث مربوط به آن ذکر شده و در پایان کتاب نیز داستان‌هایی از خداترسان آمده است. منبع مورد استناد هر داستان و حکایت در پانوشت کتاب آورده شده است.

فصل‌های کتاب

• فصل اول: مرگ
• فصل دوم: قبر
• فصل سوم: برزخ
• فصل چهارم: قیامت
• فصل پنجم: بیرون آمدن از قبر
• فصل ششم: میزان
• فصل هفتم: حسابرسی
• فصل هشتم: پرونده
• فصل نهم: صراط
• خاتمه: عذاب جهنم

نکته‌های مهم کتاب

• نویسنده برای گذر از لحظه مرگ چند عمل را توصیه می‌کند: خواندن نماز اول وقت، خواندن تسبیحات حضرت زهرا(س)، خواندن سوره مؤمنون در هر شب جمعه، خواندن هشت رکعت نماز در شب ۲۲ رجب، خواندن چهار رکعت نماز در شب ششم شعبان. (در هر رکعت یک حمد و ۵۰ مرتبه توحید)

• برای نجات از وحشت قبر، صدقه دادن، عیادت مریض، روزه ۱۲ روز از ماه شعبان، رکوع کامل و تمام به جا آوردن و گفتن ذکر روز پنج شنبه روزی ۱۰۰ مرتبه توصیه شده است.

• خواندن سوره نساء در هر جمعه، مداومت به خواندن سوره زخرف، خواندن نماز شب به طور کامل، خواندن سوره تکاثر هنگام خواب،دو رکعت نماز در شب جمعه برای رهایی از فشار قبر توصیه شده است.

• برای نجات از سوال نکیر و منکر، روزه ۹ روز از ماه شعبان، احیاء شب ۲۳ ماه رمضان و صد رکعت نماز در آن توصیه شده است.

• فرو بردن خشم و غضب، دشمن داشتن نفس اماره، برطرف کردن اندوه مؤمن، خواندن سوره احقاف در هر جمعه، پرهیز از زنا یا هر زشتی دیگر، خواندن سوره یوسف هر روز یا هر شب، خواندن سوره عصر در نمازهای نافله برای نجات از هراس قیامت مورد توجه بوده است.

• برای سنگینی میزان سنجش اعمال حسن خلق، صلوات بر رسول و آل او، محبّ علی(ع) بودن، هر صبح ۳ مرتبه و هر شب ۳ مرتبه صلوات بر محمد و آل او، بعد از نماز صبح و ظهر صلوات همراه با «وعجل فرجهم» توصیه شده است.

• صله رحم، رد امانت، زیارت امام رضا(ع)، روزه ۶ روز از ماه رجب، بیست رکعت نماز در شب اول ماه رجب بعد از نماز مغرب، خواندن ۱۰ رکعت نماز در شب بیست و نهم شعبان برای عبور آسان از پل صراط آورده شده است.

ترجمه‌ها

• ترجمه عربی: حول الموت و الحیاة بعد الموت، ترجمه مهدی عبدالمهدی الیادگاری، انتشارات شریف رضی، ۱۳۷۰ش.
• ترجمه انگلیسی: اعجاز علی تراب حسینی، مؤسسه امام علی، ۱۳۷۷ش.
• ترجمه ترکی: قدری چیلک و فخرالدین آلتان، مؤسسه امام علی، ۱۹۹۹م.
• ترجمه اردو: ترجمه غلامحسین مظهر سلطان الافضل.

منابع

• شیخ عباس قمی، منازل الاخره، نسخه الکترونیک.
• کنگره بزرگداشت، محدث ربانی، نور مطاف، قم، ۱۳۸۹ش.