طهارت

با تطهیر اشتباه نشود.

طهارت، اصطلاحی فقهی و عنوانی عمومی است برای حالتی که با برخی افعال شرعی مثل وضو، غسل و تیمم پدید می‌آید و نیز چیزهایی که باعث از بین رفتن نجاسات می‌شوند و در فقه شیعه به آنها مُطَهِّرات یا پاک‌کننده‌ها می‌گویند.

طهارت از نجاست جزو شرایط صحیح بودن برخی از عبادات مثل نماز است.

طهارت ظاهری پاک بودن بدن و لباس از نجاسات است، طهارت باطنی پاکی و نورانیتی است که از طریق وضو، غسل یا تیمم حاصل می‌شود و طهارت اخلاقی به معنای خالی شدن روح از آلودگی‌های شرک و گناه است.

خزینه‌های حمام، وجود حوض کُر در خانه‌ها، ... نتیجه اهتمام مسلمانان به رعایت احکام طهارت است.

اهمیت طهارت در زندگی مسلمانان در کنار برداشت نادرست از احکام آن، گاه منجر به ایجاد بیماری وسواس د ر باره نجس و پاکی به ویژه در بین زنان شده است.

تعریف فقهی طهارت

در فقه، منظور از طهارت، غالباً پاک‌بودن بدن از چیزهای نجس و همچنین پاک‌بودن از حدث اکبر و حدث اصغر است. منظور از حدث اصغر چیزهایی مانند ادرار و مدفوع و باده معده و خواب است که وضو را باطل می کند. منظور از حدث اکبر هم چیزهایی مثل جنابت و آمیزش و حیض است که موجب غسل می‌شود.

در کتاب‌های فقهی بخشی به نام طهارت وجود دارد که در آن از انواع چیزهای نجس، مطهرات، وضو، غسل و تیمم بحث می‌شود.

طهارت از نجاسات

همچنین ببینید: عین نجس و مطهرات

در احکام اسلامی همه‌چیز پاک است به جز نجاسات ده‌گانه مانند ادرار و مدفوع انسان و حیوانات حرام گوشت و خون انسان و حیوانی که خون جهنده دارد و خوک و سگ. هر چیزی که با یکی از نجاسات برخورد داشته باشد، نجس می‌شود و اصطلاحاً مُتَنَجِّس نامیده می‌شود. نجسات چیزهای نجس را می‌توان به‌وسیله چیزهایی مثل آب رفع کرد که مُطَهِّرات خوانده می‌شوند.

حکم طهارت از نجاسات

طبق فتوای فقیهان، طهارت از نجاست، به‌خودی‌خود، واجب نیست؛ اما در موارد زیر واجب می‌شود:

1. اعضای وضو، هنگام وضو‌گرفتن
2. آب وضو و غسل،
3. اعضای تیمّم در صورت امکان،
4. خاک و چیزهایی مانند آن، که با آن‌ها تیمم می‌شود،
5. محل سجده،
6. لباس و بدن نمازگزار و طواف‌کننده.

طهارت از حَدَث

حدث چیزی است که سبب از بین رفتن طهارت می‌شود. فقیهان، حدث را به حدث اکبر و حدث اصغر تقسیم می‌کنند. مصادیق حدث اصغر عبارت‌اند از: خروج ادرار، مدفوع، باد معده، خواب، چیزهایی که عقل را از بین می‌برد (مانند دیوانگی، مستی و بیهوشی) و استحاضه قلیله.

اقسام حدث اکبر هم این‌ها هستند: جنابت، آمیزش، حیض، نِفاس، استحاضهٔ متوسطه و کثیره، و تماس با بدن میت.

طهارت از حدث اکبر به‌وسیله وضو و طهارت از حدث اکبر به‌وسیله غسل صورت می‌گیرد. در صورت ضرورت، می‌توان به‌جای وضو و غسل، تیمم کرد.

حکم طهارت از حدث

طهارت از حدث به‌خودی‌خود واجب نیست؛ اما براى به‌جا آوردن اعمال زير واجب می‌شود:

1. نمازهای واجب، به‌جز نماز ميّت،
2. طواف واجب،
3. لمس‌کردن نوشته‌هاى قرآن،
4. لمس‌کردن نام‌هاى خدا، پيامبر و بنا به فتوای مشهور میان فقها لمس‌کردن نام اهل‌بيت،
5. روزه، بنا بر فتوای مشهور،
6. قرائت سوره‌هاى عَزائِم،
7. ماندن در مسجد،
8. واردشدن به مسجدالحرام و مسجدالنّبى، حتى بدون مكث.

در چهار مورد نخست، طهارت از حدث اصغر و اكبر، هر دو واجب است؛ ولی در چهار مورد آخر تنها طهارت از حدث اكبر واجب است.

طهارت در موارد بسیاری مستحب است که برخی به این شرح است: طلب حاجت از خداوند، همراه‌داشتن قرآن، نماز ميّت، زيارت اهل‌قبور، تلاوت قرآن، داخل‌شدن در مسجد.

پانویس

الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود

منابع